۰۸
خرداد
بسم الله الرحمن الرحیم
- اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم
کتابزیبا وزیبایی درقرآن 3
- هنر. اظهار زیبایی .
- .نکتهها: مفهوم حمد، ترکیبى از مفهوم مدح و شکر است. انسان در برابر جمال و کمال و زیبایى، زبان به ستایش و در برابر نعمت و خدمت واحسان دیگران، زبان به تشکّر مىگشاید.
- نکتهها: «الحمد لله»، بهترین نوع تشکّر از خداوند است. هر کس در هرجا، با هر زبانى، هرگونه ستایشى از هر کمال و زیبایى دارد، در حقیقت سرچشمهى آن را ستایش مىکند. البتّه حمد خداوند منافاتى با سپاسگزارى از مخلوق ندارد، به شرط آنکه به امر خداوند و در خط و مسیر او باشد.
- پیامها: همه هستى زیباست و تدبیر همه هستى نیکوست. زیرا حمد براى زیبایى و نیکویى است. «الْحَمْدُ لِلَّهِ»
- نکتهها: از روى لجاجت و بهانهتراشى، سؤالهاى متعدّدى را مطرح مىکردند، تا بالاخره از رنگ گاو سؤال کردند. خداوند در جواب آنها فرمود: رنگ آن، زرد شدید و پر رنگ و خالص باشد. رنگى که بینندگان را شادمان کند. یعنى از خوش اندامى، سلامتى، رنگ و زیبایى خاصى برخوردار باشد.
- سوره البقرة، آیه 221 . وبا زنان مشرک، ازدواج نکنید تا ایمان آورند وقطعاً کنیز با ایمان از زن (آزاد) مشرک بهتر است، اگرچه (زیبایى یا ثروت یا موقعیّت او) شما را به شگفتى درآورد. و به مردان مشرک، زن ندهید تا ایمان آورند وقطعاً برده با ایمان از مرد (آزاد) مشرک بهتر است، هر چند (زیبایى و موقعیّت و ثروت او) شما را به شگفتى وادارد. ٍ وَ لَوْ أَعْجَبَتْکُم
- نکتهها: «خَیل» به معناى اسب و اسب سوار، هردو آمده است و «مُسَوّمة» یعنى نشاندار. اسبهایى که به خاطر زیبایى اندام و یا تعلیمى که مىدیدند، داراى برجستگىهاى خاصّى مىشدند، به آنها «خیل مسومة» مىگفتند. وَ الْخَیْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَ الْأَنْعام
- نکتهها: تمنّاى یکسان بودن همه چیز و همه کس نابجاست. اعضاى یک بدن و اجزاى یک ماشین از نظر جنس و شکل و کارایى متفاوتند، امّا تفاوت آنها حکیمانه است. اگر خداوند، همه را یکسان نیافریده، طبق حکمت اوست. بنابراین در امورى که به دست ما نیست، مثل جنسیّت، زیبایى، استعداد، بیان، هوش، عمر و ... باید به تقسیم و تقدیر الهى راضى بود. ما که خدا را عادل و حکیم مىدانیم، َ وَ سْئَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّ اللَّهَ کانَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیماً «32 نساء »
- پیامها: 1- در جهانبینى الهى، هر نیکى و زیبایى از خداست. «مِنْ حَسَنَةٍ فَمِنَ اللَّهِ»
- پیامها: 6- زیبایى علم، در اظهار آن و زشتىاش در سکوت و کتمان است. «لَبِئْسَ ما کانُوا یَصْنَعُونَ»
- پیامها: 2- انسان فطرتاً زیبایى را دوست دارد تا آنجا که شیطان نیز از همین غریزه، او را اغفال مىکند. «زَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطانُ»
- نکتهها: «ریش»، به معناى پر پرندگان است که براى آنها، هم پوشش است و هم وسیلهى زیبایى، همچنین به لباسى که براى انسان نوعى زینت به حساب آید، ریش گفته مىشود. ْ (لِباساً یُوارِی سَوْآتِکُمْ وَ رِیشاً وَ لِباسُ التَّقْوى ذلِکَ خَیْرٌ ذلِک)
- پیامها: 8- آن گونه که در لباس مادى، پوشش عیوب، حفاظت از سرما و گرما و زیبایى مطرح است، تقوا هم عامل پوشش عیوب است، هم نگهدارنده از گناه و هم مایهى زیبایى معنوى انسان مىباشد. «لِباسُ التَّقْوى»
- نکتهها: امام مجتبى علیه السلام به هنگام نماز و حضور در مسجد، بهترین لباس خود را مىپوشید و مىفرمود: «انّ اللّه جمیل یحبّ الجمال فاتجمّل لربّى»، خداوند زیباست و زیبایى را دوست دارد، و من لباس زیباى خود را براى پروردگارم مىپوشم و آنگاه این آیه را تلاوت مىفرمودند. «3»
- نکتهها: خداوند زیبایى و زینت را دوست دارد و گرنه به آن امر نمىفرمود، «خُذُوا زِینَتَکُمْ» چنانکه اسلام، آیین فطرى است و انسان نیز فطرتاً از زینت لذّت مىبرد. با زینت به مسجد رفتن، احترامى است به بندگان خدا، به عبادت خدا و همچنین سبب ایجاد جاذبه و ترغیب عملى دیگران است.( یا بَنِی آدَمَ خُذُوا زِینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِد)
- نکتهها: عوامل انحراف چند چیز است:1. نبود رهبرى یا غیبت او.2. جهل و ناآگاهى مردم.3. عالمان و هنرمندان منحرف و سوء استفاده از علم و هنر.4. زیبایى و زرق و برق ظاهرى.5. سر و صدا و تبلیغات کاذب.( وَ لا یَهْدِیهِمْ سَبِیلًا اتَّخَذُوهُ وَ کانُوا ظالِمِینَ )
- پیامها: سؤال: صبر بر مقدرات الهى زیباست، ولى صبر بر ظلمى که در حقّ کودکى مظلوم روا شده، چه زیبایى دارد که یعقوب مىگوید: «فَصَبْرٌ جَمِیلٌ»؟ پاسخ: اولًا یعقوب از طریق وحى مىدانست که یوسف زنده است. ثانیاً اگر یعقوب حرکتى مىکرد که ظن و گمان آنها را بیافزاید، برادران بر سر چاه رفته، یوسف را از بین مىبردند. ثالثاً نباید کارى کرد که راه توبه حتّى بر ظالمان به کلّى بسته شود.
- 5- حوادث دو چهره دارد: بلا و سختى، «بِدَمٍ کَذِبٍ» صبر و زیبائى. «فَصَبْرٌ جَمِیلٌ»*
- 14- یوسف در زیبایى بى نظیر و در عین حال در عفت الگویى براى همگان است. فَلَمَّا رَأَیْنَهُ أَکْبَرْنَهُ ... قُلْنَ حاشَ لِلَّهِ*
- 3- زیبایى، همیشه خوشبختىآور نیست، دردسر هم دارد. ثُمَّ بَدا لَهُمْ ... لَیَسْجُنُنَّه
- «وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ» یعنى ما خودمان برادرمان را حفظ مىکنیم. در این گفتگوها سیماى موحّد مخلص، با افراد عادّى به زیبایى نشان داده مىشود.*
- 3- زیبایى انسان به ایمان است، هرگاه ایمان برود جرثومهى زشتىها مىشود.«لِلَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ مَثَلُ السَّوْءِ»
- چگونه مىتوان زیبایى چهره یا صوت یا عقل یا نبوغ یا محبوبیّت یا نفوذ کلام را به دیگران منتقل کرد. این تفاوتها رمز تکامل و یکى از نعمتهاى الهى است. چرا آن را انکار مىکنید؟ تفاوت جهت امتحان است «وَ رَفَعْنا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ لِیَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً سُخْرِیًّا»
- 6- در گفتگوها، مخاطب و محیط سخن را در نظر بگیرید. (گرچه لباس وسیلهى حفظ از سرما و وسیلهى زیبایى نیز هست، لیکن چون مشکل منطقه حجاز گرما و جنگ بود، خداوند به دو فایده حفاظت از گرما و جنگ اشاره کرده است. سَرابِیلَ تَقِیکُمُ الْحَرَّ ... تَقِیکُمْ بَأْسَکُمْ
- ولیدبنمغیره، چنان جذب این آیه شد که گفت: شیرینى، زیبایى، محتواى آن، چنان است که نمىتواند کلام بشر باشد. «1» و عثمان بن مظعون مىگوید با شنیدن این آیه، اسلام به عمق جانم نفوذ کرد و به دلم نشست. إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسانِ وَ إِیتاءِ ذِی الْقُرْبى وَ یَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ وَ الْبَغْیِ یَعِظُکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ « سوره النحل، آیه 90 »
- به گفته تفسیر نمونه در این سوره سوره النحل، آیه 128إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذِینَ اتَّقَوْا وَ الَّذِینَ هُمْ مُحْسِنُونَ «128» زیرا که خداوند با کسانى است که تقوا پیشه کردند و (با) کسانى (است) که آنان نیکوکارند نعمتهاى زیادى براى تحریک روحیّه شکرگزارى بیان شد که ما تمام چهل نعمتزیبا را نام برده است
- استدلال قرآن، رکود فکرى را شفا مىدهد؛ موعظهى قرآن، قساوت را درمان مىکند؛ تاریخ قرآن تحیّر را برطرف مىسازد؛ زیبایى آهنگ و فصاحتش روح فرارى را جذب مىکند؛ قوانین و احکامش عادات خرافى را ریشه کن مىسازد؛ تلاوت و تدبر در آن، بیمارى غفلت را شفا مىبخشد؛ تبرّک به آن، امراض جسمى را شفا مىدهد و رهنمودهاى آن، تاریکىها را روشن مىکند.
- 6- زیبایى گلها و طبیعت فانى است، ولى کار نیک ماندگار است. أَیُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا ... صَعِیداً جُرُزاً
- 7- به زیبایىهاى ظاهرى دنیا مغرور نشویم، که همه با خاک یکسان مىشود. «صَعِیداً جُرُزاً»
- 6- اگر ارشاد، با زیبایى و زینت و دلخوشى مردم همراه باشد، داراى اثر بیشترى است. «مَوْعِدُکُمْ یَوْمُ الزِّینَةِ»
- 7- مسئله عید و زینت، تاریخى بسیار طولانى دارد. «یَوْمُ الزِّینَةِ»
- 6- زیبایى و موزون بودن کلمهها و جملهها، نوعى فصاحت است. (آخرین جملهى آیه قبل «حریق» بود و آخرین جمله این آیه «حَرِیرٌ» است)
- * پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: زنا داراى زیانهاى دنیوى و اخروى است: امّا در دنیا: از بین رفتن نورانیّت و زیبایى انسان، مرگ زودرس و قطع روزى.
- نکتهها: این آیه یک اصل کلّى را مطرح مىکند که در انتخاب همسر باید دقّت کرد و اصل را بر ایمان و پاکدامنى گذاشت، نه زیبایى و ثروت بنابراین معناى آیه این نیست که اگر مردى یا زنى خوب بود حتماً همسرش نیز خوب بوده و مشمول مغفرت و رزق کریم شود، زیرا قرآن، ملاک ورود در بهشت را ایمان و تقوا و عمل صالح مىداند و لذا با اینکه حضرت نوح و لوط، طیّب بودند، امّا همسرانشان از خبیثات و دوزخىاند. الْخَبِیثاتُ لِلْخَبِیثِینَ وَ الْخَبِیثُونَ لِلْخَبِیثاتِ وَ الطَّیِّباتُ لِلطَّیِّبِینَ وَ الطَّیِّبُونَ لِلطَّیِّباتِ أُولئِکَ مُبَرَّؤُنَ مِمَّا یَقُولُونَ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ کَرِیمٌ « سوره النور، آیه 26»
- مردان باید از نگاه آلوده به زنان بپرهیزند، زنان نیز نباید از روى شهوت به مردان نامحرم بنگرند، بلکه باید نگاه خود را کنترل کنند و زینت و زیبایى خود را از نامحرم بپوشانند، جز صورت و دستها که به طور طبیعى ظاهر است و پوشش آنها، موجب مشکلاتى در انجام امور زندگى مىشود.( ِ الَّذِینَ لَمْ یَظْهَرُوا عَلى عَوْراتِ النِّساءِ وَ لا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ ما یُخْفِینَ مِنْ زِینَتِهِنَّ وَ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِیعاً أَیُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ «النور31»)
- وَ لَعَبْدٌ مُؤْمِنٌ خَیْرٌ مِنْ مُشْرِکٍ وَ لَوْ أَعْجَبَکُمْ أُولئِکَ یَدْعُونَ إِلَى النَّارِ وَ اللَّهُ یَدْعُوا إِلَى الْجَنَّةِ» «بقره 222» و با زنان مشرک ازدواج نکنید مگر آنکه ایمان بیاورند و همان کنیزى با ایمان بهتر از زن آزاد مشرک است هر چند از (زیبایى) او به شگفت آیید و به مشرکان زن ندهید مگر آنکه ایمان بیاورند و همانا برده مؤمن بهتر از آزاد مشرک است هر چند از (مال و زیبایى) او شگفت زده شوید.
- 4- آنچه مورد انتقاد است، گمراه کردن مردم و سرگرم نمودن آنان به امور مختلف است. «یَتَّبِعُهُمُ الْغاوُونَ- فِی کُلِّ وادٍ یَهِیمُونَ» خواه در زمینهى شعر باشد یا قصه، یا فیلم یا عکس یا تئاتر یا طنز و یا سخنرانى، لکن شعر به خاطر زیبایى و ویژگىهاى خاصّش نافذتر است.
- 4- زیبایى دلانگیز، یک ارزش است. «ذاتَ بَهْجَةٍ» 4- طورى سخن بگوییم که همه بفهمند. (خواصّ و اسرار گیاهان را همه نمىفهمند، ولى شادابى وزیبایى سبزه وگلها را همه درک مىکنند. «حَدائِقَ ذاتَ بَهْجَةٍ»
- معیار انتخاب همسر در نزد مردم معمولًا چند چیز است: ثروت، زیبایى، حَسب و نَسب.
- ولى در حدیث مىخوانیم: «علیک بذات الدین» تو در انتخاب همسر، محور را عقیده وتفکّر وبینش او قرار ده. «9» در حدیث دیگر مىخوانیم: چه بسا زیبایى که سبب هلاکت و ثروت که سبب طغیان باشد. «میزان الحکمه »
اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم
