کتاب 3- 4 در حدیثى مى‏خوانیم: تمام چشم‏ها در قیامت گریان است مگر سه‏ چشم: چشمى که از ترس خدا بگرید، چشمى که از گناه بسته شود و چشمى که در راه خدا بیدار بماند.

بسم الله الرحمن الرحیم

اللهم صل علی محمد وآل محجمد وعجل فرجهم

0. کتاب سه : 4-
1.  سه چیز علامت منافق :  صادق ‏الوعد بودن، صفتى الهى است، «إِنَّ اللَّهَ لا یُخْلِفُ الْمِیعادَ» وتخلّف در وعده، نشانه‏ى نفاق است. در احادیث مى‏خوانیم: علامت منافق سه چیز است: خیانت در امانت، دروغ در سخن، تخلّف در وعده.
2. خلافکاران سه‏ گروه : خلافکاران سه‏ گروه‏اند: گروهى که شخصاً خلاف مى‏کنند، گروهى که وسیله و واسطه‏ى انجام خلاف دیگران مى‏شوند. و افرادى که به تخلّف دیگران راضى‏اند. بدیهى است که گناه و کیفر هر یک از سه‏ گروه مذکور تفاوت دارد.
3. سه‏ کار واجب : در روز عید قربان، در سرزمین منا، در کنار مکّه براى زائران خانه خدا سه‏ کار واجب است: 1. پرتاب هفت سنگریزه به جایگاه شیطان که آن را «رمى جمره» مى‏گویند.2. ذبح و قربانى که در آیه‏ى قبل به آن اشاره شد.3. تراشیدن سر و یا کوتاه کردن مو و ناخن که در این آیه آمده است.
4. سه‏ مرتبه اجازه : در روایات مى‏خوانیم: اجازه گرفتن براى ورود به خانه دیگران سه‏ مرتبه باشد تا اهل خانه فرصت جمع و جور کردن خود را داشته باشند. وبراى نجات غریق و مظلوم و مورد آتش سوزى، اجازه لازم نیست.
5.  سه چشم : در حدیثى مى‏خوانیم: تمام چشم‏ها در قیامت گریان است مگر سه‏ چشم: چشمى که از ترس خدا بگرید، چشمى که از گناه بسته شود و چشمى که در راه خدا بیدار بماند.
6. سه چیز : دلیل اعراض از داورى پیامبر سه چیز است: بیمارى‏هاى روحى، تردید و سوءظن. «أَ فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ أَمِ ارْتابُوا أَمْ یَخافُونَ أَنْ یَحِیفَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ»
7. پیروی برادیان سه‏ مرتبه فرمود: «لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ»* اسلام بر همه‏ى ادیان پیروز خواهد شد.
8. در سه‏ وقت : اى کسانى که ایمان آورده‏اید! غلامان و فرزندانى که به سنّ بلوغ و احتلام نرسیده‏اند، در سه‏ وقت (براى ورود به اتاق) از شما اجازه بگیرند: پیش از نماز صبح و هنگام نیمروز، که لباس از تن بیرون مى‏کنید، و بعد از نماز عشا. این سه‏ وقت، هنگام خلوت شماست، اما در غیر این سه‏ وقت، بر شما و بر آنان گناهى نیست که بدون اذن وارد شوند، زیرا آنان پیوسته با شما در رفت و آمد هستند و بعضى بر بعضى وارد مى‏شوند. خداوند آیات خود را این گونه براى شما بیان مى‏کند و خداوند دانا و حکیم است.
9. در تمام اوقات : اجازه گرفتن کودکان را به سه‏ زمان مشخّص اختصاص داد، اما این آیه زمان مشخّصى را اعلام نکرده و فرزندان بالغ، در تمام اوقات باید براى ورود به اتاق والدین، اجازه بگیرند.
10. سه‏ خصلت کفّار: در این آیات براى کفّار سه‏ خصلت بیان شده است: اعراض، تکذیب، استهزا. آرى انسان به تدریج و گام به گام به سقوط کشیده مى‏شود، ابتدا به حقّ بى‏اعتنایى و اعراض مى‏کند، سپس آن را تکذیب و آن گاه حقّ را مسخره مى‏کند. ولى بدترین حالت و صفت انسان، مسخره کردن حقّ است، لذا در این آیه مى‏فرماید: در آینده، خبرهاى مسخره کردن آنان به آنها خواهد رسید. و نمى‏فرماید: کیفر اعراض و تکذیب به آنان خواهد رسید.
11. «لام» در سه‏ جمله، در مدیریّت و تشکیلات، سهل‏انگارى ممنوع. «لَأُعَذِّبَنَّهُ- لَأَذْبَحَنَّهُ- لَیَأْتِیَنِّی» (وجود حرف «لام» در سه‏ جمله، نشانه‏ى قاطعیّت است)
12. گواه سه چیز : قرآن درباره‏ى تلاوت خودش مى‏فرماید: «وَ ما تَکُونُ فِی شَأْنٍ وَ ما تَتْلُوا مِنْهُ مِنْ قُرْآنٍ وَ لا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلَّا کُنَّا عَلَیْکُمْ شُهُوداً» اى پیامبر! ما بر سه چیز گواهیم:
13. سه‏ مرتبه : عبارت «حُکْماً وَ عِلْماً» سه‏ مرتبه در قرآن مجید آمده که در همه موارد، حُکم بر علم مقدّم‏
14. سه‏ دشمن : براى انسان سه‏ دشمن معنوى شمرده‏اند: جلوه‏هاى دنیوى، تمایلات نفسانى و وسوسه‏هاى شیطانى. در این میان، دنیا و جلوه‏هاى آن همچون کلیدى است که با حرکت به یک سوى، در را باز مى‏کند و با حرکت به سوى دیگر مى‏بندد، یعنى هم مى‏توان از آن بهره‏ى خوب گرفت و هم مى‏توان آن را در راه بد بکار برد. وسوسه‏هاى شیطانى نیز- اگر چه نقش‏آفرین هستند ولى- انسان را به گناه مجبور نمى‏کنند، مضافاً بر این‏که، شیطان در دل اولیاى خدا راه نفوذ و تسلّطى ندارد؛ امّا دشمن دوم که از همه کارسازتر است، هواها و تمایلات نفسانى است که خطرناک‏ترین دشمن انسان بشمار مى‏رود.
15. سه‏ محور مبارزه : حضرت موسى درطول دوران مبارزه‏اش با سه‏ محور اصلى فساد و طغیان، درگیر بود: یکى محور قدرت و زور که فرعون، سردمدار آن بود. دیگرى اهرم ثروت و زَر که قارون، مظهر آن بشمار مى‏رفت، و سومى عامل فریب و تزویر که سامرى رهبرى آن را به عهده داشت. به عبارت دیگر، حضرت موسى با مثلّث شومِ زور، زر و تزویر، دست به گریبان بود.
16. سه‏ بار مخاطب مشرکان : در این آیه، حضرت ابراهیم سه‏ بار مشرکان را مخاطب قرار داد، و این نشانه‏ى گفتگوى مستقیم با منحرفان است. «تَعْبُدُونَ- تَخْلُقُونَ- تَعْبُدُونَ»
17. در این دو آیه (عنکبوت، 18- 19) به سه‏ اصل مشترک در میان ادیان اشاره شده است: الف: توحید. «یُبدى‏ء اللَّهُ الخلق» ب: نبوّت. «و ما على الرّسول الّاالبلاغ» ج: معاد. «ثمّ یعیده»
18. مراحل سه‏ گانه‏ى تکامل : خداوند در یک جا، قرآن را مایه‏ى هدایت متّقین مى‏خواند، «هُدىً لِلْمُتَّقِینَ» و در جاى دیگر آن را مایه‏ى هدایت و بشارت مؤمنان مى‏داند، «هُدىً وَ بُشْرى‏ لِلْمُؤْمِنِینَ» و در این سوره، قرآن را مایه‏ى هدایت و رحمت براى نیکوکاران مى‏شمرد، «هُدىً وَ رَحْمَةً لِلْمُحْسِنِینَ» پس قرآن مراحل سه‏ گانه‏ى تکامل را در بردارد، مایه‏ى هدایت، بشارت و رحمت است.
19. سه‏ نوع اطاعت داریم در قرآن : 1. اطاعت مطلق نسبت به خداوند، پیامبر و اولى الامر. «اطیعوا اللّه و اطیعوا الرسول و اولى الامر منکم» 2. عدم اطاعت مطلق از کافران، منافقان، مفسدان، گناهکاران، ظالمان و .... «و لاتطع الکافرین و المنافقین» 3. اطاعت مشروط نسبت به والدین؛ یعنى اگر دستورات مفید یا مباح دادند، لازم است پیروى کنیم؛ امّا اگر تلاش کردند فرزند را به غیر خدا فراخوانند نباید اطاعت کرد.
20. سه‏ نهى ازلقمان : در سفارش‏هاى لقمان، نُه امر، سه‏ نهى و هفت دلیل براى این امر و نهى‏ها آمده است: و امّا سه‏ نهى: 1. نهى از شرک. 2. نهى از روى گردانى از مردم. 3. نهى از راه رفتن با تکبّر.
21. سه‏ مرتبه برای تاکید : در بیان حقیقت، صراحت و قاطعیّت داشته باشیم. (در این آیه، سه‏ مرتبه کلمه‏ى «أَنَّ» به کار رفته که نشانه‏ى تأکید است.) «ذلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ»
22. سه‏ طایفه‏ى یهود : در مدینه سه‏ طایفه‏ى یهودى بودند به نام‏هاى: «بنى قینقاع» «بنى نضیر» و «بنى قریظه» که هر سه‏ با مسلمانان پیمان داشتند.
23. سه‏ نوع نکاح : در اسلام سه‏ نوع نکاح وجود دارد: الف: نکاح با مهریّه (خواه دایم یا موقّت).ب: نکاح از طریق مالک شدن کنیز.ج: نکاح بدون مهریّه، که زنى خود را به مردى ببخشد.
24. سه‏ عنصر قیام : قیام سه‏ عنصر لازم دارد: خلوص نیت، «للّه» رهبر، «صاحبکم» فکر وبرنامه. «تتفکّروا»
25. سه رنگ : گرچه در آیات، سه‏ رنگ سفید و سرخ و سیاهِ کوه‏ها را ذکر کرده است ولى با تعبیر «مُخْتَلِفاً أَلْوانُها» اشاره مى‏کند که کوه‏ها منحصر در این سه‏ رنگ نیستند.
26. سه‏ حیوان : «أنعام» جمع «نعم» به معناى شتر است ولى به گاو و گوسفند نیز گفته مى‏شود. گرچه کلمه «دواب» به معناى جنبنده است شامل آنها مى‏شود ولى بدلیل اهمیّت و نیاز شدید انسان به این سه‏ حیوان نامشان در قرآن جدا آمده است.
27. خلیفه بودن انسان : مراد از خلیفه بودن انسان در آیه، «إِنِّی جاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلِیفَةً» یکى از سه‏ امر است: جانشینى ملّت‏ها از ملّت‏ها، جانشینى فرزندان آدم از انسان‏هاى پیش از خلقت آدم، جانشینى انسان از خداوند.
28. رسالت سه‏ تن : این (سوره یس) با گواهى خداوند به رسالت پیامبر اسلام آغاز و با بیان رسالت سه‏ تن از پیامبران الهى ادامه مى‏یابد.
29. سه چیز لازم موفقیّت : براى موفقیّت سه چیز لازم است: الف: برنامه مدوّن «قرآن حکیم» ب: مجرى و رهبر آگاه «لَمِنَ الْمُرْسَلِینَ» ج: راه روشن. «صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ»
30. سه‏ نوع کتاب‏: آنچه از انسان سرمى‏زند، در پرونده عمل او ثبت مى‏شود و در قیامت به شکل کتابى در اختیار او قرار مى‏گیرد. این کتاب‏ها سه‏ نوع است : الف: کتاب شخصى. «اقرء کتابک» ب: کتاب امّت‏ها. «کلّ امّة تدعى الى کتابها» ج: کتاب جامع. «کلّ شى‏ء احصیناه فى امام مبین»، «فى لوح محفوظ»
31. سه‏ عنصر نام نیک : درهر کجا قرآن  فرمود: براى انبیا نام نیک باقى گذاشتیم، به سه‏ عنصر اشاره کرده است: 1. احسان 2. ایمان 3. عبادت. «إِنَّا کَذلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ إِنَّهُما مِنْ عِبادِنَا الْمُؤْمِنِینَ» سوره الصافات، آیه 122- 120
32. تاریکى‏هاى سه‏ گانه : او شما را در شکم‏هاى مادرانتان و در تاریکى‏هاى سه‏ گانه (گوشت و پوست و خون) آفرینشى پس از آفرینشى (دیگر در مراحل گوناگون) مى‏آفریند. این است خدایى که پروردگار شماست، حکومت براى اوست، جز او هیچ معبودى نیست، پس چگونه به بى راهه مى‏روید؟
33. «ظلمات سه‏ گانه» : مراد از «ظلمات سه‏ گانه» به گفته‏ى امام حسین علیه السلام در دعاى عرفه، گوشت و پوست و خون است. «ثم اسکنتنى فى ظلمات ثلاث بین لحم و جلد و دم»
34. «خسارت»، سه‏ مرتبه : کلمه‏ى «خسارت»، سه‏ مرتبه در این آیه تکرار شده است تا انسان را نسبت به خسارتِ نفس در قیامت بیدار کند.
35. سه‏ بار حرف لام : خطر شرک بسیار جدى است. (سه‏ بار حرف لام مفتوحه که نشانه‏ى تأکید است تکرار شده). «لَئِنْ- لَیَحْبَطَنَّ- لَتَکُونَنَّ»
36. صدّیقون سه‏ نفرند : بر اساس حدیثى که شیخ صدوق در امالى و فخر رازى در تفسیر خود آورده است، صدّیقون سه‏ نفرند: حبیب نجّار (مؤمن آل یس)، مؤمن آل فرعون و علىّ بن ابى طالب که برترین آنان است.
37. در این سوره یس سه‏ بار سخن از جدال نابجا مطرح شده است: سه‏ بار از مجادله و ستیز کفّار سخن به میان آمده است، خداوند به پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله مى‏فرماید: پس صبر کن که وعده‏ى خدا حقّ است.
38. در قرآن سه‏ مرتبه جمله‏ى «نَصِیباً مِنَ الْکِتابِ»* آمده که به معناى علم داشتن به گوشه‏اى از کتاب است و در هر سه‏ مورد افرادى گرفتار انحراف شده‏اند چون از علم کافى برخوردار نبودند بلکه نصیبى از علم داشتند؛
39. علم سه‏ مرحله : قرآن براى علم سه‏ مرحله بیان کرده است: الف) علم مفید که سبب رشد معنوى انسان باشد، همان گونه که حضرت موسى به خضر علیه السلام گفت: آیا اجازه مى‏دهى من همسفر تو باشم تا از آنچه مى‏دانى وسبب رشد است به من بیاموزى. ب) علم بى فایده، نظیر علم به عدد اصحاب کهف که آیا سه نفر بودند یا پنج نفر یا هفت نفر، زیرا مهم تصمیم آنان براى حفظ دینشان بود. ج) علم مضرّ، نظیر علم سحر وجادو براى جدایى میان زن و شوهر.
40. نزول وحى بر پیامبران سه‏ راه دارد: سه‏ نوع وحى که در آیه قبل آمده بود براى پیامبر اسلام بوده است. «وَ کَذلِکَ أَوْحَیْنا إِلَیْکَ» الف) القاى مستقیم به قلب پیامبر.ب) شنیدن از وراى حجاب مثل درخت.ج) از طریق فرشته‏ى حامل وحى (جبرئیل).

اللهم صل علی محمد وآل محجمد وعجل فرجهم