کتاب سه : براى مظلوم نیز سه روز است: روز حسرت که مورد ظلم قرار گرفته، روز حیرت که در فکر چارهاندیشى است و روز نصرت در این دنیا یا جهان آخرت.
يكشنبه, ۱ خرداد ۱۴۰۱، ۰۶:۵۳ ب.ظ
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم صل علی محمد وآل محجمد وعجل فرجهم
کتاب سه : 3-
- مدّت سه روز : با اطلاع پیامبر صلى الله علیه و آله از آن توطئه و جانفشانى على علیه السلام، شبانه مقدّمات هجرت فراهم شد و آن حضرت در اوّل ماه ربیعالاوّل ابتدا به غار ثور رفتند و به مدّت سه روز در آنجا به گونهاى معجزهآسا مخفى شدند و در این مدّت تنها حضرت على علیه السلام براى آن حضرت غذا تهیه کرده و اخبار بیرون را در اختیار آن جناب قرار مىدادند. سرانجام پیامبر با اعلان مهاجرت مسلمانان به یثرب و همراه آوردن اهلبیت آن حضرت، خود راهى یثرب شدند و پس از پیمودن مسافتى حدود چهارصد کیلومتر، روز دوازدهم ربیعالاوّل به محلّهى قبا رسیدند و..
- پس از سه روز : با دیدن تار عنکبوت بر غار، منصرف شدند و برگشتند و پیامبر صلى الله علیه و آله پس از سه روز به مدینه عزیمت فرمود.
- پس از سه روز، سه شتر آماده شد و پیامبر صلى الله علیه و آله، ابوبکر و راهنما، عازم مدینه شدند.
- سه آبادى : «مؤتفکات» از «ائتکاف» به معناى زیر ورو شدن است که در این جا اشاره به سه آبادى محل زندگى قوم لوط دارد که با عذاب زیرورو شد.
- سه نشانه منافقان : شأن نزول این آیه در مورد جنگ تبوک است. این آیه، سه نشانه براى منافقان ذکر کرده است: الف: از جبهه نرفتن به جاى پشیمانى شادند. ب: جهاد با مال و جان بر ایشان سنگین است. ج: دیگران را از جبهه رفتن منع مىکنند.
- سه مسأله : نگام دعوت پیامبر براى نماز در مسجد ضرار، سه مسأله را مطرح کردند: عشق به نماز جماعت، عشق به ناتوانان و عشق به رهبر و نماز او. و هر سه منافقانه بود.
- سه نمونه منافقان درتاریخ : همواره چنین بودهاند؛ در برابر موسى، سامرى توطئه مىکند، در برابر مسجد نبوى، مسجد اموى مىسازند و در برابر على علیه السلام قرآن بر نیزه مىکنند. همان گونه که گوسالهى سامرى را سوزاندند، مسجد منافقان را نیز مىسوزانند تا درسى براى تاریخ باشد.
- منافقان در جنگ تبوک سه گروه بودند: 1. عدّهاى به بهانهى مفتون شدن به دختران زیباى رومى، به جبهه نرفتند.2. جمعى مردم را از رفتن دلسرد مىکردند.3. بعضى گرمى هوا را بهانه مىآوردند، یا اجازهى ماندن مىگرفتند.
- سه مسلمانى که در تبوک شرکت نکردند، پشیمان شده و براى عذرخواهى نزد پیامبر آمدند. امّا حضرت با آنان سخن نگفت و دستور داد کسى با آنان حرف نزند و همسرانشان هم به آنان نزدیک نشوند. آنان به کوههاى اطراف مدینه رفتند و براى استغفار،
- تلاوت قرآن، در ردیف مقام رسالت وهمهى اعمالِ مردم قرار دارد. (در این آیه، گواه وشاهد بودن خدا بر سه چیز مطرح شده: همهى امور پیامبر، همهى کارهاى مردم وتلاوت قرآن، واین تعبیر نشانهى اهمیّت تلاوت قرآن است) سوره یونس، آیه 61
- کلمهى «رَبَّنا» در دعا نقش مهمى دارد. «رَبَّنا» (سه بار در آیه تکرار شده) سوره یونس، آیه 88
- بعد ازسه روز وعده اللهی : پس (علىرغم آن همه سفارشات و تهدیدات، قوم ثمود) شتر را پِى کردند (و دست و پایش را بریدند)، پس (صالح) گفت: (براى مدّت) سه روز در خانههایتان بهرهمند باشید (که بعد از آن عذاب الهى فرا خواهد رسید)، این وعدهاى است راست و حقیقى.
- سه فلسفه آفرینش : در ظاهر به نظر مىرسد که فلسفهى آفرینش انسان، سه عنوان متفاوت یعنى: عبادت، آزمایش و رحمت است. امّا با کمى دقّت نظر متوجّه مىشویم که هر سه موضوع داراى یک نقطهى مشترک هستند و آن تکامل روحى و معنوى انسانهاست.
- داستان در سه سوره : حضرت یوسف علیه السلام فقط در همین سوره از قرآن آمده، در حالى که داستان پیامبران دیگر در سورههاى متعدّد نقل شده است. داستان حضرت آدم و نوح هر کدام در دوازده سوره، داستان حضرت ابراهیم در هیجده سوره، داستان حضرت صالح در یازده سوره، داستان حضرت داوود در پنج سوره، داستان حضرت هود و سلیمان هر کدام در چهار سوره و داستان حضرت عیسى و زکریّا هر کدام در سه سوره ذکر شده است.
- سه قسم خواب : پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله مىفرماید: «الرؤیا ثلاثة: بشرى من اللَّه، تحزین من الشیطان، و الّذى یحدث به الانسان نفسه فیراه فى منامه»، خواب بر سه قسم است: یا بشارتى از سوى خداوند است، یا غم و اندوهى از طرف شیطان است و یا مشکلات روزمره انسان است که در خواب آن را مىبیند.
- سه عالم وجود : مرحوم علامه طباطبایى در تفسیر المیزان مىگوید: سه عالم وجود دارد؛ عالم طبیعت، عالم مثال، عالم عقل. روح انسان به خاطر تجردّى که دارد، در خواب با آن دو عالم ارتباط پیدا مىکند و به میزان استعداد و امکان، حقایقى را درک مىکند. اگر روح کامل باشد، در فضاى صاف حقایق را درک مىکند. و اگر در کمال به آخرین درجه نرسیده باشد، حقایق را در قالبهاى دیگر مىیابد. همانطور که در بیدارى، شجاعت را در شیر و حیله را در روباه و بلندى را در کوه مىبینیم، در خواب، علم را در قالب نور، ازدواج را در قالب لباس و جهل و نادانى را به صورت تاریکى مشاهده مىکنیم.
- سه دروغ پىدرپى: دروغ، دروغ مىآورد. برادران براى توجیه خطاى خود، سه دروغ پىدرپىگفتند: مسابقه رفته بودیم، یوسف را نزد وسایل گذاشتیم، گرگ او را خورد.
- انسانها سه دستهاند: گروهى قالب پذیرند، مثل آب و هوا که از خود شکلى ندارند ودر هر ظرفى به شکل همان ظرف در مىآیند. گروهى نفوذ ناپذیر و مقاوم هستند، همچون آهن و فولاد که در برابر فشار بیرونى ایستادگى مىکنند. اما گروهى امام و راهبرند که دیگران را به رنگ حقّ درمىآورند. یوسف نمونهاى از انسانهاى دسته سوم است که در زندان نیز از مشرک، موحّد مىسازد.
- یعقوب به زنده بودن سه فرزندش (یوسف، بنیامین، برادر بزرگتر) یقین داشت و به ملاقاتشان امیدوار بود. «أَنْ یَأْتِیَنِی بِهِمْ جَمِیعاً»
- براى ظالم سه روز است: روز قدرت، روز مهلت و روز ندامت.
- براى مظلوم نیز سه روز است: روز حسرت که مورد ظلم قرار گرفته، روز حیرت که در فکر چارهاندیشى است و روز نصرت در این دنیا یا جهان آخرت.
- گاهى هر سه هست، آنچه مهم است جمع شدن همهى نعمتها در یکجاست، زیرا در دنیا یکجا باغ هست، چشمه نیست و گاهى چشمه هست، باغ نیست وگاهى هر دو هست، سلامتى نیست و گاهى هر سه هست، امنیّت نیست و گاهى همه هست، ولى صفا و صمیمیّت نیست و گاهى همراه با انواع سختىها ورنجهاست و گاهى که انواع نعمتها یکجا جمع مىشود باید همه را رها کرد و رفت. لیکن در قیامت انواع نعمتهاى مادى و معنوى و اجتماعى و روانى همراه با ابدیّت است.
- سه نوع عذاب: صیحه، زیرورو شدن شهر و سنگباران، کیفرى است که براى گناه لواط آمده است.
- تلاوت نیاز به سه چیز دارد : امام صادق علیه السلام فرمود: تلاوت نیاز به سه چیز دارد: قلب خاشع و بدن فارغ و موضع خالى.
- سه چیز بر پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله واجب بود و بر دیگران مستحبّ: نماز شب، مسواک و سحرخیزى.
- به سحر سه بار سوگند : خداوند به تمام قطعات زمان سوگند یاد کرده است. مثلًا: «وَ الْفَجْرِ»، «وَ الصُّبْحِ»*، «وَ النَّهارِ»، «وَ الْعَصْرِ» اما به سحر سه بار سوگند یاد شده است: «وَ اللَّیْلِ إِذا یَسْرِ»، «وَ اللَّیْلِ إِذا عَسْعَسَ»، «وَ اللَّیْلِ إِذْ أَدْبَرَ» یعنى سوگند به شب هنگام تمام شدنش.
- سه چیز سؤال : مشرکان قریش افرادى را از مکّه به مدینه فرستادند تا ماجراى بعثت حضرت محمّد صلى الله علیه و آله و نشانهى صداقت او را از علماى یهود بپرسند. علماى یهود به فرستادگان مشرکان گفتند: از او سه چیز سؤال کنید؛ اگر دو چیز را جواب داد و یکى را بىپاسخ گذاشت، او صادق است. دربارهى اصحاب کهف، ذوالقرنین و روح بپرسید. اگر از اصحاب کهف و ذوالقرنین جواب داد، ولى از روح جواب نداد، او پیامبر است.
- تلاوت آن در شب جمعه، سبب آمرزش گناهان تا جمعهى دیگر و سه روز بعد از آن مىشود. تلاوت آیهى آخر آن سبب بیدار شدن در هر ساعتى از شب که بخواهید مىگردد. تلاوت این سوره مانع ازعذاب دوزخ و مانع ورود شیطان به خانهاى است که در آن شب، این سوره کهف خوانده شده است.
- سه نفرى که در غار زندانی شدند : ظاهراً اصحاب کهف و رقیم، نام یک گروه باشد. وبرخى رقیم را نام منطقهى اصحاب کهف دانستهاند. گرچه در برخى تفاسیر، اصحاب رقیم را آن سه نفرى دانستهاند که براى کسب و کار و زندگى، از خانه بیرون رفتند، در راه باران گرفت و به غارى پناهنده شدند. با ریزش قطعه سنگى از کوه، دَرِ غار بسته شد و آنان زندانى شدند. آنان هر یک کار خیر و خالصانهاى را که انجام داده بودند یادآور شدند و از خدا خواستند به خاطر آن عمل، آنان را نجات دهد.
- سه قرن بىغذا : قدرتى که بتواند انسان را بیش از سه قرن بىغذا زنده نگاه دارد، مىتواند!!!
- سه بار از سگ : اگر حرکتها با ارزش وانسانها هدف داشته باشند، وابستهها و متعلّقات و حتى حیوانات همراه نیز باید به حساب آیند. چون حیوان بودن و نجس بودن دلیل بر بىارزشى نیست. در این آیه سه بار از سگ یاد شده و در آیهى 18 نیز به نقش مثبت سگ اصحاب کهف اشاره شده است. «وَ کَلْبُهُمْ باسِطٌ ذِراعَیْهِ بِالْوَصِیدِ» سوره الکهف، آیه 22
- سجده سه نوع است : الف: سجدهى عبادت که مخصوص خداست مثل سجدهى نماز.ب: سجدهى اطاعت، مثل سجدهى فرشتگان بر آدم، که براى اطاعت فرمان خداوند بود.ج: سجدهى تحیّت، تکریم وتشکّر از خداوند، مثل سجدهى یعقوب بر عاقبت یوسف.
- سه نوبت گرسنگی : به فرمودهى امام صادق علیه السلام، حضرت موسى در سه نوبت از گرسنگى به خدا شکایت کرد:
- سه بار آزمایش و مهلت دادن، براى شناخت خصلتها کافى است. «إِنْ سَأَلْتُکَ عَنْ شَیْءٍ بَعْدَها»
- سه نوع هجرت : در این سوره، سه ماجرا نقل شده است که در هر سه، حرکت و هجرت وجود دارد: هجرت اصحاب کهف، هجرت موسى براى دیدار خضر، هجرت ذوالقرنین؛ اوّلى هجرت براى حفظ ایمان است، دوّمى براى تحصیل دانش و سوّمى براى نجات محرومان مىباشد.
- مردم در قیامت سه گروهند: الف: گروهى که از خوبى نیاز به میزان ندارند. ب: گروهى که از بدى و شقاوت نیاز به میزان ندارند. «فَلا نُقِیمُ لَهُمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ وَزْناً» ج: گروهى متوسّط که باید عملهایشان محاسبه گردد. «فَأَمَّا مَنْ ثَقُلَتْ مَوازِینُهُ. فَهُوَ فِی عِیشَةٍ راضِیَةٍ. وَ أَمَّا مَنْ خَفَّتْ مَوازِینُهُ. فَأُمُّهُ هاوِیَةٌ» «1»
- سه نوع عذاب : خداوند می فرماید من سه نوع عذاب دارم : 1- آسمانى (از بالاى سر) 2- زمینى (از زیر پاهایتان) 3- تفرقه است.
- سه نفر در کودکى به نبوّت رسیدند: سلیمان، عیسى و یحیى علیهم السلام و سه نفر نیز در کودکى به امامت رسیدند: امام جواد و امام هادى وامام مهدى علیهم السلام
- انسان درسه روز : امام رضا علیه السلام فرمودند: وحشتناکترین روزها براى انسان سه روز است: روز تولد و روزمرگ و روز قیامت. عیون اخبارالرضا، ج 1، ص 257.
- تا سه روز منتظر : دربارهى رسول خدا صلى الله علیه و آله روایت شده است که آن حضرت با شخصى در کنار کعبه قرار ملاقات داشتند وآن شخص فراموش کرد. حضرت تا سه روز منتظر ماند تا به آن شخص خبر دادند، آن شخص آمد وعذرخواهى کرد. همچنین پیامبر صلى الله علیه و آله با کسى وعده گذاشت که هنگام ظهر او را ملاقات کند، ولى چون او نیامد، حضرت تا غروب منتظر ماند.
اللهم صل علی محمد وآل محجمد وعجل فرجهم
