کتاب سه : 5- در باد سه‏ نعمت مهم وجود دارد: جا به جا کردن ابرها، تلقیح گیاهان و تصفیه‏ى هوا.

 

 

بسم الله الرحمن الرحیم

اللهم صل علی محمد وآل محجمد وعجل فرجهم

کتاب سه : 5-

0. در باد سه‏ نعمت مهم وجود دارد: جا به جا کردن ابرها، تلقیح گیاهان و تصفیه‏ى هوا.
1. قرآن براى انسان در قیامت سه‏ نوع کتاب معرّفى کرده است: الف) براى هر فرد کتابى است که کارهاى شخصى او در آن ثبت است. «و کلّ انسان الزمناه طائره فى عنقه و نخرج له یوم القیامة کتاباً یلقاه منشورا» ..به او خطاب مى‏شود کتاب خود را بخوان. «اقرء کتابک» ب) براى هر امّتى نیز کتابى است که امور اجتماعى در آن ثبت است، «کلّ امّة تدعى الى کتابها»ج) تمام امّت‏ها نیز یک کتاب دارند که همه چیز و همه کس در آن ثبت است. «و وضع الکتاب فترى المجرمین مشفقین ممّا فیه»
2. سه‏ بار آن : احسان به والدین، از جایگاه ویژه‏اى نزد خداوند برخوردار است. در قرآن، پنج بار کلمه «وَصَّیْنَا» بکار رفته که سه‏ بار آن مربوط به والدین است.
3. سه بار سفارش مادر : مادر به دلیل دشوارى دوران باردارى و زایمان و شیردهى، حق ویژه‏اى بر فرزند داشته و باید نسبت به او بیشتر احسان کرد، چنانچه در روایات تأکید بیشترى در مورد احسان به مادر شده است و پیامبر اکرم در روایتى سه‏ بار سفارش به نیکى به مادر کرد و آنگاه سفارش به نیکى به پدر.
4. سه‏ سوره‏ى مائده، حجرات و ممتحنه که درباره مسائل حکومتى و اجتماعى است، با جمله‏ى «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا» شروع شده است.
5. سه‏ بار سخن ازصلح : در این آیه، سه‏ بار سخن از برقرارى صلح و اصلاح میان مردم بر اساس عدالت به میان آمده است: «فَأَصْلِحُوا بَیْنَهُما بِالْعَدْلِ وَ أَقْسِطُوا إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ» سه‏ بار فرمان «اصلحوا» تکرار شده که نشانه‏ى توجّه اسلام به برقرارى صلح و دوستى میان افراد جامعه است.
6. دراین آیه به سه‏ اصل مهم اشاره شده است: اصل مساوات در آفرینش زن و مرد، اصل تفاوت در ویژگى‏هاى بشرى و اصل این‏که تقوا ملاک برترى است. البتّه در آیات دیگر قرآن، ملاک‏هایى از قبیل علم، سابقه، امانت، توانایى و هجرت نیز به چشم مى‏خورد. إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ «الحجرات آیه13»
7. سرچشمه‏ى وسوسه، سه چیز است: الف: نفس. «توسوس به نفسه»ب: شیطان. «فوسوس لهما الشّیطان»ج: بعضى انسان‏ها و جنّیان. «الّذى یوسوس فى صدور النّاس من الجِنّة والنّاس»
8. در قرآن از سه‏ نوع قلب سخن به میان آمده است: : 1- قلب سلیم 2- قلب منیب 3- قلب مریض‏
9. مهلت سه روزه : مراد از «حَتَّى حِینٍ»، مهلت سه‏ روزه‏اى است که به آنان داده شد تا شاید پشیمان شوند و توبه کنند. امّا آنان از گناهان دست برنداشتند و پس از سه‏ روز عذاب الهى نازل شد. چنانکه در آیه 65 سوره هود مى‏فرماید: «تَمَتَّعُوا فِی دارِکُمْ ثَلاثَةَ أَیَّامٍ ذلِکَ وَعْدٌ غَیْرُ مَکْذُوبٍ»
10. این سه‏ قوم : جمله «إِنَّهُمْ کانُوا هُمْ أَظْلَمَ وَ أَطْغى‏» ممکن است مربوط به قوم نوح باشد که ظالم‏تر از عاد و ثمود بودند و ممکن است مربوط به قوم عاد و ثمود و نوح باشد، یعنى این سه‏ قوم از سایر اقوام هلاک شده، ظالم‏تر و طاغى‏تر بوده‏اند.
11. سه‏ بار کلمه‏ى : در ماجراى قوم لوط، چهار مرتبه کلمه‏ى «نُذُرِ» و سه‏ بار کلمه‏ى «عَذابٌ» مطرح شده که نشانه‏ى اهمیّت هشدار نسبت به عملکرد قوم لوط است.
12. سه‏ بار کلمه میزان: تکرار، نشانه‏ى اهمیّت است. در آیات پى‏درپى، سه‏ بار کلمه میزان تکرار شده است که نشان دهنده ضرورت توجّه به معیار و وسیله سنجش درست و مطمئن در امور مختلف است. وَضَعَ الْمِیزانَ ...، أَلَّا تَطْغَوْا فِی الْمِیزانِ ... و «لا تُخْسِرُوا الْمِیزانَ»
13. سه بار تکرار:  نعمت دریا و آفریده‏هاى آن، از نعمت‏هاى بزرگى است که خداوند، تکذیب کننده آن را سرزنش مى‏کند. جمله «فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ» سه‏ بار در این آیات تکرار شده است.
14. سه روز غذا : در سوره انسان، درباره اهل بیت علیهم السلام مى‏خوانیم که غذاى خود را سه‏ روز پى‏درپى به یتیم و مسکین و اسیر دادند و گفتند؛ ما از پروردگار و روز قیامت مى‏ترسیم، «إِنَّا نَخافُ مِنْ رَبِّنا یَوْماً عَبُوساً قَمْطَرِیراً» و در این آیه مى‏خوانیم: «وَ لِمَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ جَنَّتانِ» پس اهل بیت علیهم السلام قطعاً بهشتى هستند.
15. سه چیز است که حزن و اندوه را از قلب مى‏زداید: آب، سبزى و سیماى نیکو.
16. هر سه‏ مورد : در این آیات هر سه‏ مورد در میان نعمت‏هاى بهشتى مطرح شده است: آب، «عَیْنانِ نَضَّاخَتانِ» سبزى، «مُدْهامَّتانِ» و صورت زیبا. «کَأَنَّهُنَّ الْیاقُوتُ وَ الْمَرْجانُ»
17. و (در آن روز) شما سه‏ گروه باشید. پس (گروه اول) اصحاب یمین (گروه‏
18. مردم سه‏ دسته : انسان‏ها سرانجام به سه‏ گروه تقسیم مى‏شوند. «کُنْتُمْ أَزْواجاً ثَلاثَةً» چنانکه در سوره فاطر نیز مردم سه‏ دسته تقسم شده‏اند. «فَمِنْهُمْ ظالِمٌ لِنَفْسه وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ مِنْهُمْ سابِقٌ بِالْخَیْراتِ» ‏
19. سه‏ گروه،: در تقسیم بندى سه‏ گروه، نام سابقون متأخّر آمده، شاید به دلیل آن‏که تعدادشان کمتر است، ولى در تجلیل، ابتدا از آنان تجلیل شده است، سپس از اصحاب یمین و دیگران، چون مقامشان والاتر از دیگران است.
20. سه‏ خلاف: خداوند عادل است و عذاب بر پایه عملکرد خود انسان است. اگر خلافکاران سه‏ نوع شکنجه دارند: بادى سوزان، آب داغ وسایه داغ، به خاطر آن است که سه‏ خلاف پیوسته دارند. کانُوا ... مُتْرَفِینَ ... کانُوا یُصِرُّونَ عَلَى الْحِنْثِ ... کانُوا یَقُولُونَ‏
21. سه‏ دسته تقسیم : آغاز این سوره، مردم را به سه‏ دسته تقسیم کرد: «کُنْتُمْ أَزْواجاً ثَلاثَةً»: مقرّبان درگاه الهى، اصحاب یمین و اصحاب شمال، پایان سوره نیز سرنوشت این سه‏ گروه را تکرار مى‏کند.
22. سه‏ گروه  وقت جان دادن : در این آیات، لحظات جان دادن سه‏ گروه در کنار هم مطرح شده است تا انسان در این نمایشگاه معنوى، کدام یک را انتخاب کند: فَرَوْحٌ وَ رَیْحانٌ وَ جَنَّةُ نَعِیمٍ ... فَنُزُلٌ مِنْ حَمِیمٍ وَ تَصْلِیَةُ جَحِیمٍ‏
23. سه‏ رحمت : مرگ براى مقرّبان، زمینه‏ساز سه‏ رحمت است: رهایى از غصّه‏ها و سختى‏هاى دنیا «فَرَوْحٌ»، رسیدن به الطاف الهى «رَیْحانٌ» و رسیدن به کامیابى ابدى. «جَنَّةُ نَعِیمٍ»
24. سه‏ اصل لازم : در تعلیم و تربیت، سه‏ اصل لازم است: تبیین، تمثیل و نتیجه‏گیرى. «اعْلَمُوا» براى تبیین است، «کَمَثَلِ غَیْثٍ» براى تمثیل و «عَذابٌ شَدِیدٌ وَ مَغْفِرَةٌ» نتیجه‏گیرى است.
25. سه‏ قوه نیاز: جامعه به سه‏ قوه نیاز دارد: مقنّنه، «الْکِتابَ»، قضائیّه «الْمِیزانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ» و مجریّه. «أَنْزَلْنَا الْحَدِیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ»
26. سه‏ بار از گوش  : خداوند در این یک آیه، سه‏ بار از سمیع بودن خود سخن گفته است تا مردم با او گفتگو کنند. «سَمِعَ، یَسْمَعُ، سَمِیعٌ»
27. نجواى سه‏ نفره : آیا ندیدى که خداوند آنچه را در آسمان‏ها و زمین است، مى‏داند. هیچ رازگویى و نجواى سه‏ نفره نیست مگر آنکه او چهارمین آنهاست و هیچ پنج نفره‏اى نیست، مگر آنکه او ششمین آنان است و نه (رازگویانى) کمتر از آن و نه بیشتر، مگر این‏که او با آنهاست، هر جا که باشند، سپس در روز قیامت آنان را به آنچه که انجام دادند، خبر خواهد داد. همانا خداوند به هر چیزى بسیار داناست.
28. سه‏ قبیله از یهودیان به نام‏هاى بنى‏نضیر، بنى‏قریظه و بنى‏قینقاع به مدینه هجرت کرده و در آن جا ساکن شدند و با پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله پیمان عدم تعرض بستند، امّا بعد از جنگ احُد گروهى از آنان با مشرکان مکّه همراه شد و علیه مسلمانان توطئه کردند، پیامبر آگاه گردید و با آنان برخورد کرد. یکى از بزرگان آنان به نام کعب بن اشرف کشته و میان یهودیان تزلزل ایجاد شد و به قلعه‏اى پناهنده شدند. مسلمانان با دستور پیامبر قلعه را محاصره کردند. بعد از چند روز محاصره و جنگ، یهودیان پذیرفتند که از مدینه خارج شوند.
29. سه‏ لشکر براى یارى : در حدیث مى‏خوانیم: سه‏ لشکر براى یارى حضرت مهدى علیه السلام مى‏آیند، لشکرى از فرشتگان، لشکرى از مؤمنان و ایجاد رعب و وحشت در دل دشمنان.
30. سه گروه اسوه : بعد از سه‏ بار تکرار کلمه‏ى «رَبَّنا»* در آیات 4 و 5، باز هم مى‏فرماید: آنان اسوه هستند، یعنى نه تنها در برائت، بلکه در دعا و مناجات هم اسوه هستند.
31. ظلم بر سه‏ نوع است: ظلم به خود، ظلم به مردم و ظلم به مکتب و از این میان، ظلم به دین و مکتب، مهمّ‏ترین و بزرگ‏ترین نوع ظلم است.
32. خداوند سه‏ بار وعده پیروزى اسلام بر تمام ادیان را داده است: غلبه دین اسلام بر سایر ادیان وعده داده شد، ولى تحقق این وعده سه‏ شرط لازم دارد: الف) قانون کامل و جهانى که همان قرآن است، نورى که خداوند آن را کامل کرده و هیچ کس قدرت خاموش کردنش را ندارد.ب) وجود رهبر معصوم که حضرت مهدى، بقیّة اللّه و ذخیره الهى است.ج) آمادگى مردم که در این آیه مطرح شده است.این آیات، هم وزن آیه 111 سوره توبه است که مى‏فرماید: إِنَّ اللَّهَ اشْتَرى‏ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ
33. هرکس سه‏ جمعه پى در پى بدون عذر موجّه نماز جمعه را ترک نماید، نام او به عنوان منافق ثبت مى‏شود. «من ترک الجمعة ثلاثة متتابعة لغیر علة کتب منافقا»
34. سه‏ جمعه  :و در روایت دیگرى مى‏خوانیم هر کس به غیر از بیمارى و عذر موجه دیگرى سه‏ جمعه در نماز جمعه حضور نیابد، خداوند بر قلب او مُهر مى‏زند.
35. سه‏ مرتبه از علم خداوند سخن به میان آمده است: علم به تمام موجودات هستى «ما فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ»، علم به آشکار و نهان انسان‏ها «ما تُسِرُّونَ وَ ما تُعْلِنُونَ»، علم به افکار و نیّت‏ها «بِذاتِ الصُّدُورِ». آن هم علم دائمى که از قالب فعل مضارع «یَعْلَمُ» استفاده مى‏شود و علم عمیق که از قالب «عَلِیمٌ» استفاده مى‏شود.
36. سه‏ گام در برخورد : «عفو» به معناى گذشت و «صفح» به معناى ترک سرزنش و «مغفرت» به معناى از یاد بردن و به فراموشى سپردن است و این سه‏ امر (عفو و صفح و مغفرت) سه‏ گام در برخورد با خطاهاى دیگران و از جمله همسر و فرزند است.
37. سه‏ دستور  :در رهبرى امت نیز قرآن به پیامبرش سه‏ دستور مى‏دهد: «فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِی الْأَمْرِ» یعنى علاوه بر گذشت و به کلى صرف نظر کردن لغزشها و بالاتر از همه مشورت کردن و شخصیت دادن به مردم لازم است.
38. تا سه‏ بار عادت : از زمانى که مرد همسرش را طلاق مى‏دهد، زن باید تا سه‏ بار عادت ماهیانه و پاک شدن از آن صبر کند و سپس اگر خواست شوهر دیگرى اختیار کند. به این فاصله زمانى، «عده» مى‏گویند و زن باید خود حساب آن را داشته باشد. در دوره عدّه، مرد وظیفه دارد نفقه همسر مطلقه را پرداخت کند.
39. سه‏ بار طلاق،: اسلام براى جلوگیرى از طلاق بى مورد، محدودیت‏هایى را وضع کرده است. از جمله آن که رجوع به همسر بعد از سه‏ بار طلاق، دیگر حرام ابدى مى‏شود و نمى‏توانند رجوع کنند، پس از آن تنها با وجود محلّل مى‏تواند دوباره او را به عقد خود درآورد. در حدیث عدّه آنان سه‏ ماه : و زنانى که از عادت ماهانه مأیوسند، (و قصد دارید آنان را طلاق دهید،) اگر در وضع آنان شک کنید (که این عدم عادت به خاطر سنّ است یا بیمارى و یا باردارى)، پس عدّه آنان سه‏ ماه است و هم چنین است حکم زنانى که حیض ندیده‏اند (با آن که در سنّ حیض هستند) و پایان عدّه زنان باردار، وضع حمل آنان است و هرکس از خدا پروا کند، خداوند براى او در کارش آسانى پدید مى‏آورد.
40. اللهم صل علی محمد وآل محجمد وعجل فرجهم