-
بسم الله الرحمن الرحیم
- اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم
- توبه 6-
- إِلا الَّذِینَ تابُوا مِنْ بَعْدِ ذلِکَ وَ أَصْلَحُوا فَإِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ آل عمران/ 89.
- ثُمَّ تابُوا مِنْ بَعْدِ ذلِکَ وَ أَصْلَحُوا إِنَّ رَبَّکَ مِنْ بَعْدِها لَغَفُورٌ رَحِیمٌ نحل/ 119.
- وَ مَنْ تابَ وَ عَمِلَ صالِحاً فَإِنَّهُ یَتُوبُ إِلَی اللّهِ مَتاباً فرقان/ 71.
- إِلا مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً مریم/ 60.
- وحشی، قاتل حمزه سیدالشهداء، پشیمان شد، و نامهای به پیامبر نوشت که قرآن میگوید: وَ الَّذِینَ لا یَدْعُونَ مَعَ اللّهِ إِلهاً آخَرَ وَ لا یَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللّهُ إِلا بِالْحَقِّ وَ لا یَزْنُونَ فرقان/ 68. در حالی که ما همه این کارها را کردهایم. فنزلت آیة: إِلا مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلا صالِحاً فرقان/ 70.
- رسول خدا (صلی الله علیه و آله) آیه فوق را نزد آنها فرستاد. گفتند: مشکل است، میترسیم عمل صالحی انجام ندهیم. آیه نازل شد: إِنَّ اللّهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ وَ یَغْفِرُ ما دُونَ ذلِکَ لِمَنْ یَشاءُ نساء/ 48.
- پیامبر آیه را فرستاد. وحشی و اصحابش گفتند: شاید ما مصداق مَنْ یَشاءُ نباشیم. آیه نازل شد: یا عِبادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلی أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللّهِ إِنَّ اللّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعاً زمر/ 53.
- رسول خدا (صلی الله علیه و آله) این آیه را که فرستاد توبه کردند و وارد اسلام شدند. مجمع البیان، ج 3، ص 56.
- استغفار : وَ ما کانَ اللّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَ هُمْ یَسْتَغْفِرُونَ انفال/ 33. دو امان بود؛ یکی پیامبر (صلی الله علیه و آله) که از دنیا رفتند پس به امان دیگر که استغفار است، توجه کنید.
- قَالَ أَمِیرُ الْمُومِنِینَ (علیه السلام) کَانَ فِی الارْضِ أَمَانَانِ مِنْ عَذَابِ اللَّهِ وَ قَدْ رُفِعَ أَحَدُهُمَا فَدُونَکُمُ الاخَرَ فَتَمَسَّکُوا بِهِ أَمَّا الامَانُ الَّذِی رُفِعَ فَهُوَ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ أَمَّا الامَانُ الْبَاقِی فَالاسْتِغْفَارُ نهجالبلاغه، حکمت 88.
- 3- در مواردی از قرآن میخوانیم که انبیاء میفرمودند: اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ هود/ 3.
- 4- اترکوا عبادة الاصنام و اطلبوا غفران ما قدمتم من المعصیة ثم امنوا بربکم المیزان، ج 10، ص 145.
- استغفار بیرون آمدن از چاه و توبه حرکت کردن است.
- استغفار شستشوی از گناه و توبه بازگشت به صفای مال است. تفسیر نمونه.
- 5- قَالَ أَمِیرُ الْمُومِنِینَ (علیه السلام): قَدْ جَعَلَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ الاسْتِغْفَارَ سَبَباً لِدُرُورِ الرِّزْقِ وَ رَحْمَةِ الْخَلْقِ فَقَالَ سُبْحَانَهُ" اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کانَ غَفّاراً یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً وَ یُمْدِدْکُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِینَ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ جَنّاتٍ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ أَنْهاراً" (نوح/ 12- 10) نهجالبلاغه، خطبه 143.
- عن علی (علیه السلام): التوبة علی أربعة دعائم ندم بالقلب و استغفار باللسان و عمل بالجوارح و عزم أن لا یعود بحارالانوار، ج 75، ص 81.
- قَالَ أَمِیرُ الْمُومِنِینَ (علیه السلام): لتَّوْبَةُ نَدَمٌ بِالْقَلْبِ وَ اسْتِغْفَارٌ بِاللِّسَانِ وَ تَرْکٌ بِالْجَوَارِحِ وَ إِضْمَارُ أَنْ لا یَعُودَ غررالحکم، ص 194.
- تصمیم بر ترک گناه
- 1 قَالَ الْبَاقِرُ (علیه السلام): لْمُقِیمُ عَلَی الذَّنْبِ وَ هُوَ مُسْتَغْفِرٌ مِنْهُ کَالْمُسْتَهْزِئِ کافی، ج 2، ص 435.
- 1 عن علی (علیه السلام): التوبة علی أربعة دعائم ندم بالقلب و استغفار باللسان و عمل بالجوارح و عزم أن لا یعود بحارالانوار، ج 75، ص 81.
- 2- حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام شنید که مردى میگوید استغفر اللَّه سپس فرمود: مادرت بعزایت بنشیند تو حد و اندازه استغفار را میدانى؟ قَالَ أَمِیرُ الْمُومِنِینَ (علیه السلام) لِقَائِلٍ قَالَ بِحَضْرَتِهِ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ:" کِلَتْکَ أُمُّکَ أَ تَدْرِی مَا الاسْتِغْفَارُ..
- استغفار درجه و جایگاه علیین و بلندپایگانست و آن نامى است که شش معنى دارد: الاسْتِغْفَارُ دَرَجَةُ الْعِلِّیِّینَ وَ هُوَ اسْمٌ وَاقِعٌ عَلَی سِتَّةِ مَعَانٍ ..
- 1- پشیمانى بر افعال و کردار گذشته. أَوَّلُهَا النَّدَمُ عَلَی مَا مَضَی ..
- 2- تصمیم اینکه دگر برگشت بآن کردار نکنى. وَ الثَّانِی الْعَزْمُ عَلَی تَرْکِ الْعَوْدِ إِلَیْهِ أَبَداً
- 3- حقوق مردم را بخودشان برگردانى تا خدا را پاک و پاکیزه ملاقات کنى.وَ الثَّالِثُ أَنْ تُودِّیَ إِلَی الْمَخْلُوقِینَ حُقُوقَهُمْ حَتَّی تَلْقَی اللَّهَ أَمْلَسَ لَیْسَ عَلَیْکَ تَبِعَةٌ
- 4- هر واجبى که از تو فوت شده قضایش را بجا آورى. وَ الرَّابِعُ أَنْ تَعْمِدَ إِلَی کُلِّ فَرِیضَةٍ عَلَیْکَ ضَیَّعْتَهَا فَتُودِّیَ حَقَّهَا
- 5- گوشتى که از حرام و معصیت روئیده قصد کنى که به ناراحتى عبادت آبش کنى. وَ الْخَامِسُ أَنْ تَعْمِدَ إِلَی اللَّحْمِ الَّذِی نَبَتَ عَلَی السُّحْتِ فَتُذِیبَهُ بِالاحْزَانِ حَتَّی تُلْصِقَ الْجِلْدَ بِالْعَظْمِ وَ یَنْشَأَ بَیْنَهُمَا لَحْمٌ جَدِیدٌ
- 6- بچشانى بدن را الم و زحمت اطاعت همان طورى که شیرینى گناه و معصیت را چشاندهاى. وَ السَّادِسُ أَنْ تُذِیقَ الْجِسْمَ أَلَمَ الطَّاعَةِ کَمَا أَذَقْتَهُ حَلاوَةَ الْمَعْصِیَةِ فَعِنْدَ ذَلِکَ تَقُولُ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ" نهجالبلاغه، حکمت 417.
- قَالَ أَمِیرُ الْمُومِنِینَ (علیه السلام): عرضکردند توبه نصوح چیست؟ فرمود در دل پشیمان شدن و استغفار با زبان کردن و تصمیم به بازگشت نکردن.تَّوْبَةُ نَدَمٌ بِالْقَلْبِ وَ اسْتِغْفَارٌ بِاللِّسَانِ وَ تَرْکٌ بِالْجَوَارِحِ وَ إِضْمَارُ أَنْ لا یَعُودَ غررالحکم، ص 194.
- توبه چیست : جبران مافات ..ادای حق الناس ..وَ إِنْ تُبْتُمْ فَلَکُمْ رُوسُ أَمْوالِکُمْ بقره/ 279.
- کافى: بسندى از شیخ نخع که بامام پنجم (علیه السلام ) إِنِّی لَمْ أَزَلْ وَالِیاً مُنْذُ زَمَنِ الْحَجَّاجِ إِلَی یَوْمِی هَذَا فَهَلْ لِی مِنْ تَوْبَةٍ قَالَ فَسَکَتَ ثُمَّ أَعَدْتُ عَلَیْهِ فَقَالَ لا حَتَّی تُودِّیَ إِلَی کُلِّ ذِی حَقٍّ حَقَّهُ".گفتم: من از دوران حجاج تا امروز والى بودم، آیا توبه دارم؟ گوید: سکوت کرد و بازش گفتم: فرمود: نه تا به هر حقدارى حقش را بدهى.
- عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی حَمْزَةَ قَالَ:" کَانَ لِی صَدِیقٌ مِنْ کُتَّابِ بَنِی أُمَیَّةَ فَقَالَ لِیَ اسْتَأْذِنْ لِی عَلَی أَبِی عبْدِ اللَّهِ (ع) فَاسْتَأْذَنْتُ لَهُ فَأَذِنَ لَهُ فَلَمَّا أَنْ دَخَلَ سَلَّمَ وَ جَلَسَ ثُمَّ قَالَ کَلِمَةً جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنِّی کُنْتُ أَکْتُبُ فِی دِیوَانِ هَؤلاءِ الْقَوْمِ فَأَصَبْتُ مِنْ دُنْیَاهُمْ مَالا کَثِیراً وَ أَغْمَضْتُ فِی مَطَالِبِهِ على بن ابى حمزه گفت: دوستى داشتم از مأمورین و نویسندگان بنى امیه. از من خواهش کرد برایش اجازه بگیرم که خدمت حضرت صادق برسد. اجازه گرفتم. وقتى خدمت حضرت صادق رسید سلام کرده نشست. عرض کرد: آقا من در اداره حکومتى بنى امیه کار میکردم و از دنیاى آنها ثروت زیادى انباشتم کسى از من بازخواست نمیکرد.
- فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (ع) لَوْ لا أَنَّ بَنِی أُمَیَّةَ وَجَدُوا مَنْ یَکْتُبُ لَهُمْ وَ یَجْبِی لَهُمُ الْفَیْءَ وَ یُقَاتِلُ عَنْهُمْ وَ یَشْهَدُ جَمَاعَتَهُمْ لَمَا سَلَبُونَا حَقَّنَا وَ لَوْ تَرَکَهُمُ النَّاسُ وَ مَا فِی أَیْدِیهِمْ لَمَا وَجَدُوا شَیْئاً إِلا مَا وَقَعَ فِی أَیْدِیهِمْ قَالَ فَقَالَ الْفَتَی جُعِلْتُ فِدَاکَ فَهَلْ لِی مَخْرَجٌ مِنْهُفرمود: اگر بنى امیه نمىیافتند کسى را که نویسنده آنها باشد و مالیات جمع کند و جنگ نماید و در اجتماعات آنها حاضر شود حق ما را غصب نمیکردند اگر مردم اطراف آنها را نگیرند چیزى پیدا نخواهند کرد مگر همان اندازهاى که بدستشان برسد. آن مرد گفت: فدایت شوم آیا راه نجاتى برایم هست؟
- قَالَ فَقَالَ إِنْ قُلْتُ لَکَ تَفْعَلُ قَالَ أَفْعَلُ قَالَ فَاخْرُجْ مِنْ جَمِیعِ مَا کَسَبْتَ مِنْ دِیوَانِهِمْ فَمَنْ عَرَفْتَ مِنْهُمْ رَدَدْتَ عَلَیْهِ مَالَهُ وَ مَنْ لَمْ تَعْرِفْ تَصَدَّقْتَ بِهِ لَهُ وَ أَنَا أَضْمَنُ لَکَ عَلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ الْجَنَّةَ"
- فرمود: اگر راهى برایت بگویم عمل میکنى؟! عرض کرد بلى انجام میدهم. فرمود: هر چه در کار حکومتى آنها بدست آوردهاى رها کن. هر کدام را میشناسى حق آنها را میدهى و هر کدام را نمیشناسى از طرف آنها صدقه میدهى من از جانب خدا براى تو ضمانت بهشت را میکنم.
- مدتى سر بزیر انداخت و در اندیشه بود تصمیم خود را گرفت سر برداشته گفت:انجام میدهم.
- على بن ابو حمزه گفت: من با او بکوفه برگشتیم هر چه داشت رد کرد حتى لباسهاى تنش را، ما مقدارى پول تهیه کردیم و لباس برایش خریدیم و براى مخارج او پولى فرستادیم. چند ماهى بیش نگذشت که مریض شد. از او عیادت میکردیم.
- روزى بعیادتش رفتم در حال جان دادن بود چشم باز کرد گفت: على بن ابى حمزه! دوست تو حضرت صادق بخدا قسم بوعده خود وفا کرد.
- از دنیا رفت کار کفن و دفن او را انجام دادیم. خدمت حضرت صادق رفتم همین که چشمش بمن افتاد فرمود: علی! بوعده خود وفا کردیم نسبت بدوست تو. عرض کردم صحیح میفرمائید فداى شما شوم هنگام مرگ خودش هم بمن گفت.... کافی، ج 2، ص 331اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم