توبه 5 -سوال: فرق کسی که توبه می‏کند با کسی که اصلا گناه نکرده چیست؟ پاسخ: اولا انسان نمی داند توبه ‏اش قبول شده یا نه؟ ثانیا نمی‏داند موفق به توبه کردن می‏شود یا نه؟

          بسم الله الرحمن الرحیم

                    اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم    

                توبه 5-

1. سئل عن قوله (صلی الله علیه و آله):" التائب حبیب الله فقال انما یکون التائب حبیبا اذا کان فیه جمیع ما ذکر فی فوله تعالی: التّائِبُونَ الْعابِدُونَ الْحامِدُونَ السّائِحُونَ الرّاکِعُونَ السّاجِدُونَ الامِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النّاهُونَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ الْحافِظُونَ لِحُدُودِ اللّهِ وَ بَشِّرِ الْمُومِنِینَ‏ توبه/ 112.إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئاتِ‏ هود/ 114.
2. سوال: فرق کسی که توبه می‏کند با کسی که اصلا گناه نکرده چیست؟ پاسخ: اولا انسان نمی داند توبه ‏اش قبول شده یا نه؟
3. ثانیا نمی‏داند موفق به توبه کردن می‏شود یا نه؟
4. ثالثا منحرفی که توبه کند مثل کسی است که جاده‏ای را به اشتباه رفته و به سر جای اول بر می گردد، ولی فرد متقی که گناه نکرده است مسیرهای تکامل را طی کرده است.
5. در توبه هم کمیت مطرح است‏ تُوبُوا إِلَی اللّهِ جَمِیعاً نور/ 31. و هم کیفیت‏ تُوبُوا إِلَی اللّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً تحریم/ 8.
6. نصوح؛ یعنی خالص.گنه کاری که توبه کرده مثل طفلی است که از مادر متولد شده است کَیَوْمَ وَلَدَتْهُ أُمُّهُ‏
7. قَالَ الْبَاقِرُ (علیه السلام): التَّائِبُ مِنَ الذَّنْبِ کَمَنْ لا ذَنْبَ لَهُ‏ کافی، ج 2، ص 435.
8. ولی کسی که از اول گناه نکرده و در مسیر خدا حرکت کرده هر روز گامی را در راه تکامل برداشته است، او از علم حصولی به علم حضوری و علم الیقین آنان به عین الیقین و حق الیقین تبدیل شده است.
9. پیامبر اکرم برای زدودن غبار روح در اثر معاشرت با مردم در هیچ مجلسی نمی‏نشست مگر آنکه 25 مرتبه استغفار می‏کرد. إِنَّهُ لَیُغَانُ عَلَی قَلْبِی وَ إِنِّی لاسْتَغْفِرُ اللَّهَ فِی کُلِّ یَوْمٍ سَبْعِینَ مَرَّةً بحارالانوار، ج 17، ص 44.
10. در آخر رسالت پیامبر هم آخرین آیاتی که بر او نازل می‏شود سوره نصر است: فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ وَ اسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ کانَ تَوّاباً نصر/ 3.یعنی دیگر تمام شد بعد از این در فکر خود باش و استغفار کن.
11. اولین منزل عبودیت توبه است.حدیث قدسی: انین المذنبین احب الی من تسبیح المسبحین‏ (انین ناله)
12. اقسام توبه‏...توبه عبد و توبه خدا : پذیرش توبه محفوف به دو توبه الهی: ثُمَّ تابَ عَلَیْهِمْ لِیَتُوبُوا إِنَّ اللّهَ هُوَ التَّوّابُ الرَّحِیمُ‏ توبه/ 118. اگر با کلمه الی بود برای بنده و اگر با کلمه علی بود برای خدا است.
13. توبه فرد و توبه جامعه‏ : کمیت درتوبه: تُوبُوا إِلَی اللّهِ جَمِیعاً نور/ 31.
14. توبه جامعه‏ : وَ تُوبُوا إِلَی اللّهِ جَمِیعاً أَیُّهَا الْمُؤمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ‏ نور/ 31. توبه گاهی برای فرد است و گاهی برای جامعه: إِنَّ اللّهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتّی یُغَیِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ‏ رعد/ 11.
15. توبه نصوح وتوبه مردود...تعریف توبه نصوح‏ : مراد توبه ای است که نصیحت کند مردم را و خالص باشد برای خدا (تلخیص از اربعین حدیث امام خمینی)
16. آیات وروایات‏ : کیفیت در توبه: یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَی اللّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً تحریم/ 8.
17. توضیح: مقصود از کمیت و کیفیت آن است که هم باید همه توبه کنند و هم خالصانه توبه کنند.
18. توبه نصوح‏ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَی اللّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً تحریم/ 8.
19. 2- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: قُلْتُ لابِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام)" یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَی اللّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً" (تحریم/ 8) قَالَ: هُوَ الذَّنْبُ الَّذِی لا یَعُودُ فِیهِ أَبَداً کافی، ج 2، ص 432.
20. 3- قَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام): إذا تاب العبد المؤمن توبة نصوحا أحبه الله فستر علیه فی الدنیا و الاخرة قلت و کیف یستر علیه قال ینسی ملکیه ما کتبا علیه من الذنوب و أوحی الله إلی جوارحه اکتمی علیه ذنوبه و أوحی إلی بقاع الارض اکتمی علیه ما کان یعمل علیک من الذنوب فیلقی الله حین یلقاه و لیس شی‏ء یشهد علیه بالذنوب‏ ثواب‏الاعمال، ص 171.
21. 4- قَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام): التَّوْبَةُ النَّصُوحُ أَنْ یَکُونَ بَاطِنُ الرَّجُلِ کَظَاهِرِهِ وَ أَفْضَلَ‏ معانیالاخبار، ص 174.
22. توبه مردود : نپذیرفته شدن توبه دردو مورد. 1- در هنگام مرگ 2- کافر مردن.
23. وَ لَیْسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذِینَ یَعْمَلُونَ السَّیِّئاتِ حَتّی إِذا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ إِنِّی تُبْتُ الانَ وَ لا الَّذِینَ یَمُوتُونَ وَ هُمْ کُفّارٌ نساء/ 18.
24. 2- توبه‏های مردود : کسانی که توبه آنان قبول نمی‏شود: إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا بَعْدَ إِیمانِهِمْ ثُمَّ ازْدادُوا کُفْراً لَنْ تُقْبَلَ تَوْبَتُهُمْ وَ أُولئِکَ هُمُ الضّالُّونَ‏ آل عمران/ 90
25. مفسدان فی الارض باید اعدام یا تبعید شوند: إِنَّما جَزاءُ الَّذِینَ یُحارِبُونَ اللّهَ وَ رَسُولَهُ وَ یَسْعَوْنَ فِی الارْضِ فَساداً أَنْ یُقَتَّلُوا أَوْ یُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَیْدِیهِمْ وَ أَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلافٍ أَوْ یُنْفَوْا مِنَ الارْضِ ذلِکَ‏
26. لَهُمْ خِزْیٌ فِی الدُّنْیا وَ لَهُمْ فِی الاخِرَةِ عَذابٌ عَظِیمٌ إِلا الَّذِینَ تابُوا مِنْ قَبْلِ أَنْ تَقْدِرُوا عَلَیْهِمْ فَاعْلَمُوا أَنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ‏ مائده/ 34- 33.
27. آری، بعد از دستگیر شدن مفسدان توبه فایده‏ای ندارد.
28. 3- وَ لَیْسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذِینَ یَعْمَلُونَ السَّیِّئاتِ حَتّی إِذا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ إِنِّی تُبْتُ الانَ‏ نساء/ 18.
29. حَتّی إِذا أَدْرَکَهُ الْغَرَقُ قالَ آمَنْتُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلا الَّذِی آمَنَتْ بِهِ بَنُوا إِسْرائِیلَ وَ أَنَا مِنَ الْمُسْلِمِینَ آلانَ وَ قَدْ عَصَیْتَ قَبْلُ وَ کُنْتَ مِنَ الْمُفْسِدِینَ‏ یونس/ 91- 90.
30. 4- فَلَمّا رَأَوْا بَأْسَنا قالُوا آمَنّا بِاللّهِ وَحْدَهُ وَ کَفَرْنا بِما کُنّا بِهِ مُشْرِکِینَ فَلَمْ یَکُ یَنْفَعُهُمْ إِیمانُهُمْ لَمّا رَأَوْا بَأْسَنا غافر/ 85- 84.
31. 5- یَوْمَ یَأْتِی بَعْضُ آیاتِ رَبِّکَ لا یَنْفَعُ نَفْساً إِیمانُها لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ کَسَبَتْ فِی إِیمانِها خَیْراً انعام/ 158.
32. اما دلیل اینکه توبه در آخرت دیگر قبول نیست از آن جهت است که آن اظهار پشیمانی انقلاب درونی نیست، انقلاب آزاد نیست و ثانیا انسان در این دنیا حکم میوه‏ای را دارد که به درخت چسبیده است. تا وقتی به درخت است، تابع نظام درخت است؛ رشدش و رنگش و طعمش به وسیله درخت است، اما همین که از درخت افتاد تمام امکاناتش از بین می‏رود. انسان میوه درخت طبیعت است، میوه درخت دنیا است.
33. طفل تا در رحم مادر است از مادر تغذیه می‏کند و تابع اوست، اما وقتی به دنیا آمد نظامی دیگر بر زندگی او حکم فرما است.و لذا است که علی (علیه السلام) می‏فرماید: إِنَّ الْیَوْمَ عَمَلٌ وَ لا حِسَابَ وَ غَداً حِسَابٌ وَ لا عَمَلَ‏ نهج‏البلاغه، خطبه 42.
34. شیطان است که وعده می‏دهد توبه دیر نمی‏شود: یَعِدُهُمْ وَ یُمَنِّیهِمْ وَ ما یَعِدُهُمُ الشَّیْطانُ إِلا غُرُوراً نساء/ 120.
35. توبه امام و معصوم‏ : استغفار امام و نبی از این دید است: حسنات الابرار سیئات المقربین‏ کشف‏الغمة، ج 2، ص 254.
36. شرایط توبه‏ : ایمان و عمل صالح‏ : پذیرش توبه مشروط به ایمان و عمل صالح: إِلا مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً فَأُولئِکَ یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَ لا یُظْلَمُونَ شَیْئاً مریم/ 60.
37. شرائط قبولی توبه در پناه خط امامت‏ : وَ إِنِّی لَغَفّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی‏ طه/ 82.
38. در روایات می‏خوانیم: عن یعقوب بن شعیب قال:" و سألت أبا عبد الله (علیه السلام) عن قول الله تبارک و تعالی" وَ إِنِّی لَغَفّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی" (طه/ 82) قال: و من تاب من ظلم و آمن من کفر و عمل صالحا ثم اهتدی إلی ولایتنا و أومأ بیده إلی صدره" بصائرالدرجات، ص 78.
39. قَالَ الْبَاقِرُ (علیه السلام): فِی قَوْلِهِ تَعَالَی" وَ إِنِّی لَغَفّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی" (طه/ 82) أَ لا تَرَی کَیْفَ اشْتَرَطَ وَ لَمْ تَنْفَعْهُ التَّوْبَةُ وَ الایمَانُ وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ حَتَّی اهْتَدَی وَ اللَّهِ لَوْ جَهَدَ أَنْ یَعْمَلَ مَا قُبِلَ مِنْهُ حَتَّی یَهْتَدِیَ قَالَ: قُلْتُ: إِلَی مَنْ جَعَلَنِیَ اللَّهُ فِدَاکَ؟ قَالَ: إِلَیْنَا تفسیرالقمی، ج 2، ص 61.
40. قَالَ الْبَاقِرُ (علیه السلام): إِنَّمَا أُمِرَ النَّاسُ أَنْ یَأْتُوا هَذِهِ الاحْجَارَ فَیَطُوفُوا بِهَا ثُمَّ یَأْتُونَا فَیُعْلِمُونَا وَلایَتَهُمْ لَنَا وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ وَ إِنِّی لَغَفّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی ثُمَّ أَوْمَأَ بِیَدِهِ إِلَی صَدْرِهِ إِلَی وَلایَتِنَا کافی، ج 1، ص 392. اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم