توبه4: بنابراین هرگاه فسادگران قبل از دستگیرى توبه کنند، قابل عفو و بخشش هستند. 4- همان گونه که قبلًا هم اشاره کردیم، توبه هر گناهى به نوعى است؛ اگر شخصى نماز نخوانده،

                 بسم الله الرحمن الرحیم

اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم

               توبه4: 

0. بنابراین هرگاه فسادگران قبل از دستگیرى توبه کنند، قابل عفو و بخشش هستند.
1. 4- همان گونه که قبلًا هم اشاره کردیم، توبه هر گناهى به نوعى است؛ اگر شخصى نماز نخوانده، توبه‏اش به آن است که قضاى آن را انجام دهد و اگر شخصى به آبرو یا مال مردم تجاوزى کرده باید از شخصى که مورد ظلم قرارگرفته عذرخواهى کند واو را راضى نماید.
2. 5- اثر توبه تنها آمرزش گناهان نیست، زیرا در قرآن و روایات آثار دیگرى را هم مى‏بینیم از جمله:
3. آثار توبه الف: زندگى شیرین و نیکو مى‏شود. «تُوبوا الیه یُمتّعکُم مَتاعاً حَسَناً» «هود : 3» هر گاه شما توبه کنید، خداوند شما را به بهره‏اى نیکو کامیاب مى‏نماید.
4. آثار توبه ب: علاوه بر بخشش گناهان، همان لغزشها به حسنات تبدیل مى‏شود. «الّا مَن تابَ و آمَنَ و عَمِل صالِحاً فَاولئِک یُبَدّلُ اللّهُ سَیّئاتِهم حَسَناتٍ» « الفرقان : 70» کسى که توبه کرده و ایمان آورده‏ و عمل صالح انجام دهد، خداوند بدى‏هاى آنان را به حسنات تبدیل مى‏نماید.
5. آثار توبه ج: سبب نزول رحمت و موجب قدرت وتوانمندى بیشترى مى‏شود. «ثمّ تُوبُوا الیه یُرسِل السّماءَ عَلیکُم مِدراراً و یَزِدکُم قُوّةً الى‏ قُوّتِکم» « هود : 52» توبه کنید تا خداوند آسمان را براى شما به باریدن فراوان بگمارد و نیرویى بر نیرویتان بیافزاید.
6. آثار توبه د: رزق و امدادهاى غیبى را در پى دارد. «استَغفروا ربّکم انّه کانَ غَفّاراً یُرسِلِ السّماء علیکم مِداراً و یُمدِدکُم باموالٍ و بَنینَ و یَجعَل لَکم جَنّاتٍ و یَجعَل لَکُم انهاراً» «2» استغفار کنید زیرا خداوند غفّار و بخشنده است، تا آسمان را به باران فراوان بر شما بگمارد و شما را به مال‏ها و فرزندان کمک کند و برایتان باغ ها و جویبارها پدید آرد.
7. 6-همان گونه که توبه واقعى این همه آثار خیر را بدنبال دارد، اگر کسى به ظاهر توبه کند، ولى همچنان بر اعمال خلاف خود باقى بماند، گویا خدا را مسخره کرده است.
8. امام باقر علیه السلام فرمود: «المُقیمُ علىَ الذّنبِ و هو یَستَغفِرُ منه کالمستَهزِء» «3کسى که به گناه پافشارى کند و مرتّب استغفار کند، مانند کسى است که به تمسخر عملى را انجام دهد.
9. تعریف توبه‏ : لغوی: به معنای بازگشت از چیزی و روی آوردن به چیزی می باشد.
10. اصطلاحی: در اصطلاح شرع بازگشت بنده از عصیان و روی آوردنش را به اطاعت از خداوند را گویند.
11. قال العلامة رحمه الله فی شرحه: التوبة هی الندم علی المعصیة لکونها معصیة و العزم علی ترک لمعاودة فی المستقبل لان ترک العزم یکشف عن نفی الندم و هی واجبة بالاجماع. بحارالانوار، ج 6، ص 42.
12. وقتی شخصی در حضور مبارک علی (علیه السلام) استغفار کرد و حضرت احساس کرد که او معنی و حقیقت استغفار را نمی داند به او اعترض کرد و فرمود: ثَکِلَتْکَ أُمُّکَ أَ تَدْرِی مَا الاسْتِغْفَارُ الاسْتِغْفَارُ دَرَجَةُ الْعِلِّیِّینَ‏ نهج‏البلاغه، حکمت 417.
13. و سپس فرمود:" استغفار و توبه یک کلمه است براساس 6 پایه، 2 تای از اینها ماهیت توبه و 2 تا شرط قبولی توبه و 2 تا کمال توبه است". حکمت 409
14. أَوَّلُهَا النَّدَمُ عَلَی مَا مَضَی‏
15. الم یأن للذین امنوا ان تخضع قلوبهم لذکر الله‏
16. وَ الثَّانِی الْعَزْمُ عَلَی تَرْکِ الْعَوْدِ إِلَیْهِ أَبَدا
17. طبق حدیث: گناه بعد از استغفار از استغفار نکردن بدتر است، چون مسخره کردن استغفار است.
18. پرداخت حقوق و دیون مردم: وَ الثَّالِثُ أَنْ تُودِّیَ إِلَی الْمَخْلُوقِینَ حُقُوقَهُمْ حَتَّی تَلْقَی اللَّهَ أَمْلَسَ لَیْسَ عَلَیْکَ تَبِعَةٌ
19. ادای حقوق الهی مانند نماز و روزه قضا: وَ الرَّابِعُ أَنْ تَعْمِدَ إِلَی کُلِّ فَرِیضَةٍ عَلَیْکَ ضَیَّعْتَهَا فَتُودِّیَ حَقَّهَا
20. گوشتهایی که از حرام روییده آب کنی: وَ الْخَامِسُ أَنْ تَعْمِدَ إِلَی اللَّحْمِ الَّذِی نَبَتَ عَلَی السُّحْتِ فَتُذِیبَهُ بِالاحْزَانِ حَتَّی تُلْصِقَ الْجِلْدَ بِالْعَظْمِ وَ یَنْشَأَ بَیْنَهُمَا لَحْمٌ جَدِیدٌ
21. به این بدن که لذت معصیت را چشیده رنج طاعت بچشان: وَ السَّادِسُ أَنْ تُذِیقَ الْجِسْمَ أَلَمَ الطَّاعَةِ کَمَا أَذَقْتَهُ حَلاوَةَ الْمَعْصِیَةِ
22. نمونه‏های توبه واقعی: بشرحافی، فضیل بن عیاض، ابولبابه و زهیر بن قین از یاران امام حسین (علیه السلام)
23. درجات توبه‏ : قَالَ الصَّادِقُ (ع):" التَّوْبَةُ حَبْلُ اللَّهِ وَ مَدَدُ عِنَایَتِهِ وَ لا بُدَّ لِلْعَبْدِ مِنْ مُدَاوَمَةِ التَّوْبَةِ عَلَی کُلِّ حَالٍ وَ کُلُّ فِرْقَةٍ مِنَ الْعِبَادِ لَهُمْ تَوْبَةٌ فَتَوْبَةُ الانْبِیَاءِ مِنِ اضْطِرَابِ السِّرِّ وَ تَوْبَةُ الاوْلِیَاءِ مِنْ تَلْوِینِ الْخَطَرَاتِ وَ تَوْبَةُ الاصْفِیَاءِ مِنَ التَّنَفُّسِ وَ تَوْبَةُ الْخَاصِّ مِنَ الاشْتِغَالِ بِغَیْرِ ذِکْرِ اللَّهِ وَ تَوْبَةُ الْعَامِّ مِنَ الذُّنُوبِ‏ مصباح‏الشریعة، ص 97.
24. رسول اکرم (صلی الله علیه و آله): توبوا الی الله فانی اتوب الی الله فی کل یوم مأة مرة کنز، خ 1071
25. توبه برای انسان تغییر مسیر دادن است، نوعی انقلاب درونی و قیام از خود علیه خود است.
26. توبه یک عکس العمل است، عکس العمل روح در مقابل معاصی و به 2 چیز بستگی دارد، یکی شدت معاصی و یکی صاف بودن و صیقلی بودن روح، چنانکه عکس العمل یک توپ که به زمین زده می شود هم به فشار دست زننده و هم به مسطح بودن و صاف بودن زمین بستگی دارد.
27. اهمیّت توبه‏ : توبه واجب است: تُوبُوا إِلَی اللّهِ جَمِیعاً أَیُّهَا الْمُومِنُونَ‏ نور/ 31.
28. 88 بار در قرآن آمده که به توبه سفارش شده است.
29. خداوند توبه کنندگان را دوست دارد: إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ التَّوّابِینَ‏ بقره/ قَالَ أَمِیرُ الْمُومِنِینَ (علیه السلام): عَجِبْتُ لِمَنْ یَقْنَطُ وَ مَعَهُ الاسْتِغْفَارُ
30. قَالَ أَمِیرُ الْمُومِنِینَ (علیه السلام): لا شَفِیعَ أَنْجَحُ مِنَ التَّوْبَةِ نهج‏البلاغه، حکمت 371.
31. قَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام): التَّوْبَةُ حَبْلُ اللَّهِ‏ مصباح‏الشریعة، ص 97.
32. توبه پاتک انسان است بر تکهای شیطان، توبه اسلحه گناهکاراست در برابر تمام اسلحه‏های شیطان.
33. توبه خود یک دعائی است: خیر الدعاء الاستغفار قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله): خَیْرُ الْعِبَادَةِ الاسْتِغْفَارُ کافی، ج 2، ص 517.
34. قَالَ أَمِیرُ الْمُومِنِینَ (علیه السلام): أفضل التوسل الاستغفار غررالحکم، ص 195.
35. قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله): لِکُلِّ دَاءٍ دَوَاءٌ وَ دَوَاءُ الذُّنُوبِ الاسْتِغْفَارُ کافی، ج 2، ص 439.
36. إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ التَّوّابِینَ‏ بقره/ 222.
37. قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله): لَیْسَ شَیْ‏ءٌ أَحَبَّ إِلَی اللَّهِ تَعَالَی مِنْ مُومِنٍ تَائِبٍ وَ مُومِنَةٍ تَائِبَةٍ عیون‏أخبارالرضا (علیه السلام)، ج 2، ص 29.
38. 3- قَالَ أَمِیرُ الْمُومِنِینَ (علیه السلام): من تاب تاب الله علیه و أمرت جوارحه أن تستر علیه و بقاع الارض أن تکتم علیه و أنسیت الحفظة ما کانت کتب علیه‏ ثواب‏الاعمال، ص 179.
39. 5- قَالَ الْبَاقِرُ (علیه السلام ): التَّائِبُ مِنَ الذَّنْبِ کَمَنْ لا ذَنْبَ لَهُ وَ الْمُقِیمُ عَلَی الذَّنْبِ وَ هُوَ مُسْتَغْفِرٌ مِنْهُ کَالْمُسْتَهْزِئِ‏ کافی، ج 2، ص 435.
40. 6- قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): التائب حبیب الله و التائب من الذنب کمن لا ذنب له‏ محجة، ج 7، ص 9. اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم