۱۳
مهر
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم
- نماز 4- عبادت و دریافت ها
- عبادت، وسیله دریافت امدادها و الطاف الهى است. ( سوره حجر، آیه ٩٩ )« وَاعْبُدْ رَبَّکَ حَتَّ ى یَأْتِیَکَ الْیَقِینُ »
- آن قدر عبادت آن تا به درجه یقین برسى.
- حضرت موسى براى دریافت کتاب آسمانى تورات، چهل شبانه روز در کوه طور به عبادت و مناجات پرداخت
- و پیامبر گرامى اسلام براى دریافت وحى مدّت هاى طولانى در غار حرا به عبادت مشغول
- مَنْ اَخْلَصَ الْعِبادَة لِلّهِ اَرْبَعینَ صَباحاً ظَهَرتْ یَنابیعُ الْحِکْمةَ مِنْ قَلْبِهِ عَلى » : بود. در روایات آمده است بحار، ج ٥٣ ، ص ٣٢٦ ) هر کس چهل شبانه روز تمام کارهایش رنگ عبادت و خلوص )« لِسانِهِداشته باشد، خداوند چشمه هاى حکمت را از قلبش بر زبانش جارى مىسازد.
- آرى عبادت خالصانه، دانشکد هایى است که چهل روزه فارغ التحصیلانى حکیم پرورش مىدهد که حکمت را از سرچشمه الهى دریافت و به دیگران تحویل مى دهند.
تأثیر متقابل ایمان و عبادت
- چنانکه ایمان، انسان را به عبادت مىکشاند، عبادت نیز در عمق بخشیدن به ایمان مؤثر است.همانند ریشه اى که آب و غذا را به بر گهاى درخت مى رساند و متقابلاً برگها حرارت و نور را به ریشه منتقل م ىکنند. آرى هر چه عبادت بهتر وبیشتر شود، اُنس انسان به معبود بیشتر مى شود.
فلسفه عبادت در قرآن
- ( سوره طه، آیه ١٤ )« أَقِمِ الصَّلَوةَ لِذِکرِى » ؛ قرآن فلسفه نماز را یاد خدا م ىداند
- ( سوره رعد، آیه ٢٨ )« أَلَا بِذِآْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ » ؛ و ذکر خدا را مایه آرامش دلها
- سوره فجر، آیه )« یَأَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِى إِلَى رَبِّک » . و نتیجه آرامش دل را پرواز به ملکوت می کند.
- قرآن در مواردى دیگر، دلیل عبادت را تشکر از خداوند مىداند: ( سوره نساء، آیه ١ )« اُعْبدوُا رَبَّکُمْ الَّذى خَلَقکُم »
- پرستش کنید پروردگارتان را آنکه شما را آفرید.( سوره قریش، آیه ٢ )« فَلْیَعْبُدُواْ رَبَّ هَذَا الْبَیْتِ الَّذِى أَطْعَمَهُم مِّن جُوعٍ وَءَامَنَهُم مِّنْ خَوْفِ »پس پروردگار این خانه (آعبه) را پرستش آنند که آنان را از گرسنگى و ناامنى نجات داد.
- در بعضى آیات به نقش تربیتى نماز اشاره شده است: ( سوره عنکبوت، آیه ٤٥ )« إِنَّ الصَّلَوةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَآءِ وَالْمُنکَرِ »همانا نماز انسان را از زشت ىها و مُنکرات باز مى دارد.
- نمازگزار ناچار است که بخاطر صحّت نماز و یا قبول شدن آن، یک سرى دستوراتِ دینى را مراعات کند که رعایت آنها خود زمینه اى قوى براى دورى از گناه و زشتى است.
- آرى کسى که لباس سفید بپوشد، طبیعى است که روى زمینِ آلوده و کثیف نمى نشیند.
- قرآن بدنبال سفارش به نماز مى فرماید: ( سوره هود، آیه ١١٤ )« إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئَات » همانا کارهاى شایسته، گناهان را از بین مىبرند.
- پس نماز یک توبه عملى از گناهان گذشته است و خداوند با این آیه به گنهکار امید مى دهد .
- و اگر به کارهاى شایسته همچون نماز و عبادت روى بیاورد بدیهایش محو مى شود.
نماز در کلام على علیه السلام
- حضرت على علیه السلام بارها در نهج البلاغه از نماز و یاد خدا سخن به میان آورده که در کتابى به نام « نماز در نهج البلاغه گردآورى شده است.
- ما در اینجا جملاتى را در مورد فلسفه ذکر و یاد خدا » که مهمترین مصداقش نماز است از آن حضرت نقل مى کنیم: )« اِنَّ اللَّهَ جَعَلَ الذِّآکرَ جَلاءً لِلْقُلُوبِ تَسْمَعُ بِهِ بَعْدَالْوَقَرَة وَ تُبْصِرُ بِه بَعْدَ العَشوة » : مى فرماید.
- خداوند ذکر و یادش را صیقل روحها قرار داد تا گوشهاى سنگین با یاد خدا شنوا و چشمهاى بسته با یاد او بینا شوند. نهج البلاغه، خطبه ٢٢٢
- برکات نماز )آنگاه حضرت در مورد برکات نماز مىفرماید: قَدْ حَفَّتْ بِهِم المَلائِکَة وَ نُزّلَتْ عَلَیْهِمُ السَّکینَه وَ فُتِحَتْ لَهُم اَبْوابَ السَّماءِ وَ اُعِدَّتْ لَهُم مَقاعِدَ » فرشتگان آنان را در بر مى گیرند و آرامش بر آنان نازل مى شود، درهاى آسمان بر آنان « الکِرامات گشوده و جایگاه خوبى برایشان آماده مى شود.
- در خطب هاى دیگر مى فرماید : نهج البلاغه، خطبه ١٩٩ ) نماز گناهان را )« و اِنَّها لَتَحُتُّ الذُّنُوبَ حَتَّ الْوَرَق وَ تُطلِقُها اِطْلاقَ الرَّبَق » مثل برگ درختان مى ریزد و گردن انسان را از ریسمان گناه آزاد مىکند.
- آنگاه در ادامه، تشبیهى جالب از پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله نقل مى فرماید که: نماز همچون جوى آبى است که انسان روزى پنج مرتبه خود را در آن شستشو دهد، آیا دیگر آلودگى باقى مى ماند؟
- در خطبه ١٩٦ گوشه هایى از مفاسد اخلاقى همچون کبر و سرکشى و ظلم را برمى شمرد و سپس مى فرماید: درمان این مفاسد نماز و روزه و زکات است.
- آنگاه در مورد آثار نماز مى فرماید: تَسْکیناً لِاَطْرافِهِم، تَخْشیعاً لِاَبْصارِهِم، تَذْلیلاً لِنُفُوسِهِمْ، تَخْفیضاً لِقُلُوبِهِم، اِزالَةً لِلْخَیْلاءِ عَنْهُم اِنْ اَوْ » نماز به همه وجود انسان آرامش م ىبخشد، چشمها را خاشع و « حَشَتْهُم الْوَحْشَة آنَسَهُمْ ذِآْرک خاضع مىگرداند، نفس سرآش را رام، دلها را نرم و تکبر و بزر گمنشى را محو مى کند. به هنگام وحشت و اضطراب و تنهایى، یاد تو موجب انس و الفت آنها مى شود.
- البتّه روشن است که همه مردم چنین بهر ههایى را از نماز ندارند، بلکه تنها گروهى هستند که شیفته نماز و یاد خدا هستند و آن را با تمام دنیا عوض نمى کنند.
1- آثار و برکات عبودیّت و بندگى
- احساس غرور و افتخار «اِلهى کفى بى عِزّاً اَنْ اَکونَ لَک عَبْداً
- »امام زین العابدین علیه السلام در مناجات خود مى گوید همین افتخار مرا بس که بنده تو باشم. چه افتخارى از این بالاتر که انسان با خالق خود سخن بگوید و او کلام انسان را بشنود و بپذیرد! بحار، ج ٧٧ ، ص ٤٠٢ )
- در این دنیاى ناچیز، اگر مخاطب انسان شخصى بزرگ و دانشمند باشد، انسان به وجود او افتخار و از مصاحبت با او احساس غرور مى آند و از اینکه زمانى شاگرد فلان استاد بوده است بر خود مى بالد.
٢- احساس قدرت
- کودک مادامى که دستش در دست پدرى قوى و مهربان است احساسِ قدرت مىکند، امّا اگر تنها شود هر لحظه ترس و دلهره دارد که دیگران او را آزار دهند.
- انسانى که متّصل به خدا شد، در برابر ابرقدرت ها و طاغوت ها و مستکبرین احساس قدرت مى کند.
٣- احساس عزّت
- عزّت به معنى نفوذناپذیرى است. در مکتب انبیا تمام عزّت ها از آنِ خداست، چنانکه همه قدر تها از اوست. لذا قرآن از کسانى که به سراغ غیر خدا م ىروند انتقاد مى کند که آیا از غیر خدا عزّت( مى خواهید؟( سوره نساء، آیه ١٣٩
- طبیعى است که اتصال به عزیزِ مطلق و قدرت بى نهایت، به انسان عزّت مى دهد. چنانکه کلماتى طاغوت ها را در نزد انسان حقیر و او را در برابر آنها عزیز مىکند. « اللّه اکبر » همچون
- لذا قرآن به ما دستور مى دهد که در سختى ها و مشکلات از نماز و عبادت کسب قدرت و قوّت کنیم:
- کسب قدرت و قوّت : وَاسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلَو ةِ ( سوره بقره، آیه ٤٥ )« »
- اولیاى خدا نیز در مقاطع حسّاس، خود را با نماز تقویت مىکردند. عصر روز نهم محرّم در کربلا،
- لشگر یزید به خیم هگاه امام حسین علیه السلام حمله کرد. امام فرمودند: یک شب جنگ را به تأخیر بیندازید
- که من نماز را دوست دارم و مىخواهم امشب را تا صبح به عبادت بپردازم.
- اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم
