۱۰
مهر
- بسم الله الرحمن الرحیم
- اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم
- قواعد تجوید 2
- درس هشتم : حروف قبل ازوارد شدن درکلمه دومشخصه دارد یکی مخرج حرف ویکی صفات حرف است که درکلمه قرارمی گیرد.
- اهمیت صفات حروف هستند که حروف هم مخرج و یک مخرج را ازهم متمایز می کنند، مثل دو حرف ب ، م سه حرف س، ز، ص،
- دو حرف ب ، م، جایشان دردستگاه تکلم دقیقا یکی است (بین دو لب ) چرا دو تا شدند؟ می گویند درصفات با هم فرق می کنند،
- مثل سه حرف س، ز، ص، باهم از یک جا اداء می شوند، پس چرا ازهم جدا شدند ؟ می گویند اینها درصفات با هم فرق می کنند،
- خوشبختانه اکثر صفات حروف با خود حرف می آیند، اگرچه ما هم ندانیم.
- استعلاء ازمهمیرین صفات حروف است: یعنی برتری طلبی ؛ درشتی درحروف ، میل به بلندی کنند،
- استفال ضد استعلاء صفت استفال یعنی نازکی ؛ یا ترقیب = بمعنی پست آمده،
- استعلاء درقرائت ریشه زبان به سوی سقف دهان است که حرف حالت درستی پیدا کند. دراصطلاح قواعد تجوید تفخیم گفته می شود.
- صفت استفال یعنی نازکی که 21 حروف دارای صفت استفال هستند که ریشه زبان میل به کف دهان حالت نازکی پیدا می کند.
- هفت حرف استعلاء ، ص ؛ ض؛ ط ؛ ظ ؛ غ ؛ خ ؛ ق ،ریشه زبان به سقف دهان که حرف حالت درشتی تلفظ شوند تمرین کنید.
- صفت لین: ازملیم، لینا، به معنی نرمش ،آن حالت نرمی که درصدای حرف می تواند باشد، (واو) و(یای ) ساکنه ماقبل مفتوح،
- قواعد تجوید 3
- درس 9 صفت قلقله: ازنظرتجویدی حرکت دادن به حرف ساکن، درلغت تحرک ضد سکون وآرامش. صفاتی که جنبه کاربردی دارد.
- بعصی حروف هستند که اگرساکن باشند درکلمه به علت سکون مطلق به گوش شنونده نرسند چاره چه است؟
- چاره سکون مطلق دربعصی حروف این است که این حروف درموقعی که ساکن هستند یک تکانی بخورند، تا به گوش شنونده برسند.
- بعصی حروف ساکن هستند ودرکلمه به علت سکون مطلق به گوش شنونده نرسند مانند حرف د وب وغ درآخرکلمه باد و باب باغ
- درفارسی که وقتی حرف د وب وغ درآخرکلمه ساکن بشوند درکلمه سرسکون مطلق باد و باب باغ به گوش شنونده نمی رسند،
- ازآرامش خارج کردن وحرکت وسکون دربعضی حروف لازم است، که به آن قلقلــه گفته شود، واین دربعضی از حروف لازم است.
- حروفی که لازم است قلقله شوند 5حرف هستند.دراین عبارت جمع شدند ( قطب جد) ق ، ط ، ب ، ج ، د ،تمرین کنید.
- تمرین ق: قصب، أَقْبَل، نقتبس ، یَقْتُلُونَ ، طَّارِق، طَریقَ ، الطَّلاق،
- تمرین ط : أَطْرافَ ، طارق ، طَریقَ، الطَّلاق، نطعم ، صراط، ابرطوا، یبسط،
- تمرین ب: إِبْراهیم ، ابرطوا، یبسط،، ادبر،ینیب، کتاب ، حساب ، وثب، قصب،
- تمرین ج : الْأَجْداثِ ، فِی الْحَجِّ ، اجراء، مجرفون، اجداث، ناج، معارج ، مریج، بالحج، حاج،
- تمرین د: اردنا، ید رسون، حمید، بعبد، الثناد، بود، حاد، نمد،
- حرکت دادن مختومه میل به فتحه پیدا می کند که قول مشهوراست، تمرین کنید.
- تمرین مختومه :طَّارِق، طَریقَ ، الطَّلاق، صراط، یبسط ، کتاب ،حساب ، قصب، ناج، معارج، مریج، حاج، حمید، بعبد، بود، حاد، نمد،
- دانشمندان علم تجوید اعتقاد دارند که خداوند در قرآن کریم مسلمانان را به رعایت قواعد تجوید دعوت نموده است؛
- زیرا پروردگار خطاب به رسول گرامی خود فرمود: وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِیلاً»[1]؛ ای پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ قرآن را با ترتیل و شمرده بخوان.
- اژه ترتیل : امام علی ـ علیه السّلام ـ در تعریف و توضیح واژه ترتیل فرمود:
«التّرتیلُ تَجْویدُ الحُرُوفِ وَ مَعْرِفَهُ الوُقُوفِ»[2]؛ - ترتیل عبارت از نیکو ادا کردن حروف و شناخت محل وقفهای قرآن است.[3]
- از طرفی علم تجوید نیز از کیفیت ادای صحیح حروف و هم چنین حفظ وقوف بحث میکند.
- نتیجه گیری از آیه: واژه «ترتیلا» در آیه بالا مصدر است و چون بعد از فعل امر آمده، دلیل بر مبالغه و تأکید بر فعل امر میکند.
- از سویی توصیه‌های نبی مکرم اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ در زمینه صحیح خوانی قرآن نشان می‌دهد که حضرتش خود، «مُجَوّد» بوده و قرآن را با لحن زیبایی می‌خوانده است،
- بنابراین منظور آیه دعوت امت پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ به قرائت قرآن به صورت ترتیل است.[4]
- معنای ترتیل: همان گونه که در فصل دوم به اختصار بیان شد، این واژه مصدر لغت «رتل» از باب تفعیل است
- و در لغت به معنی «نیکو کردن صدا»[5] می‌باشد. امّا اصطلاح ترتیل در نظر عالمان تجوید عبارت است از:
«قرائت قرآن با ادای صحیح حروف و آرامش کامل، همچنین تولید هر حرفی از مخرج مربوط به خود با رعایت صفات آن».[6] - تعریفی که صاحب نظران برای ترتیل کرده‌اند، از مجموعه سخنانی اخذ شده که در قرآن و روایات معصومین ـ علیهم السّلام ـ آمده است.
- تفسیر کلمه «ترتیل» به وسیله امیر مؤمنان مبنای اصلی در تعریف ترتیل می‌باشد. آن جا که فرمود:
«ترتیل عبارت است از: ادای نیکوی حروف و شناخت محلّ وقفهای قرآن». -
«ابن عبّاس»، «مجاهد» و دیگران نیز که به شرح و تعریف این واژه پرداخته‌اند، تعریف خود را از امام علی ـ علیه السّلام ـ اخذ کرده‌اند.[7] امام صادق ـ علیه السّلام ـ در توضیح ترتیل می‌فرماید قواعد تجوید 4 روشهای قرائت قرآن مطالعه فرمایید:
- اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم
