گناه -الذُّنُوبُ الَّتِی تُغَیِّرُ النِّعَمَ: الْبَغْیُ، بَغى: طلب توأم با تجاوز از حدّ. این معنى با مطلق تجاوز قابل جمع است

0. بسم الله الرحمن الرحیم    

اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم  

گناه :مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ: عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ مُحَمَّدٍ، عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ، عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ الْعَلَاءِ، عَنْ مُجَاهِدٍ، عَنْ أَبِیهِ، عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (عَلَیْهِ السَّلَامُ)، قَالَ:

1. «الذُّنُوبُ الَّتِی تُغَیِّرُ النِّعَمَ: الْبَغْیُ، وَ الذُّنُوبُ الَّتِی تُورِثُ النَّدَمَ: الْقَتْلُ، وَ الَّتِی تُنْزِلُ النِّقَمَ: الظُّلْمُ، وَ الَّتِی تَهْتِکُ السِّتْرَ:شُرْبُ الْخَمْرِ، وَ الَّتِی تَحْبِسُ الرِّزْقَ: الرِّبَا ، وَ الَّتِی تُعَجِّلُ الْفَنَاءَ: قَطِیعَةُ الرَّحِمِ، وَ الَّتِی تَرُدُّ الدُّعَاءَ وَ تُظْلِمُ الْهَوَاءَ: عُقُوقُ الْوَالِدَیْنِ». «اللّهم اغفر لى الذنوب‏ الّتى‏ تنزل البلاء» الّلهم اغفر لى الذنوب‏ الّتى‏ تهتک العصم
2. «الذُّنُوبُ الَّتِی تُغَیِّرُ النِّعَمَ: الْبَغْیُ، بَغى: طلب توأم با تجاوز از حدّ. این معنى با مطلق تجاوز قابل جمع است زیرا تجاوز از طلب جدا نیست، هر جا که تجاوز هست طلب نیز هست. تجاوز چنانکه راغب تصریح میکند دو جور است یکى تجاوز ممدوح مثل تجاوز از عدالت باحسان و از عمل واجب بمندوب، یعنى عمل بهر دو، و دیگرى تجاوز مذموم، مثل تجاوز از حق بباطل. «إِنَّ أَسْرَعَ الشَّرِّ» سریعترین شرها که زود حال گیرى مى‏شود «عُقُوبَهً الْبَغْىُ‏» (کافى/ ج 2/ ص 459)
3. امام صادق (ع) مى‏فرماید ابلیس به یارانش گفت شما دو تا کار بکنید قصه حل مى‏شود «یَقُولُ إِبْلِیسُ لِجُنُودِهِ أَلْقُوا بَیْنَهُمُ» القاء کنید بیندازید بین مردم‏ «الْحَسَدَ وَ الْبَغْىَ‏» مردم نسبت به هم حسود باشند و به هم زور بگویند اینها کافى است‏ «فَإِنَّهُمَا یَعْدِلَانِ عِنْدَ اللَّهِ الشِّرْکَ» (کافى/ ص 2/ ص‏..
4. کوه به کوه زور بگوید: خدا تکه تکه‏اش مى‏کند «کَلَّا إِذا دُکَّتِ الْأَرْضُ دَکًّا دَکًّا» (فجر/ 21) تکه تکه مى‏شود
5. «إِنَّ أَعْجَلَ الشَّرِّ عُقُوبَهً الْبَغْىُ‏» (کافى/ ج 2/ ص 327) زور و ظلم خیلى زود مچ صاحبش را مى‏گیرد...
6. قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (ع): «تَوَقَّوْا عَلَى أَوْلَادِکُمْ لَبَنَ الْبَغِىِ‏ مِنَ النِّسَاءِ وَ الْمَجْنُونَهِ فَإِنَّ اللَّبَنَ یُعْدِى» (خصال صدوق/ ج 2/ ص 614) اگر زنى ستمگر است و یا دیوانه هست نگذارید به بچه شیر دهد... اثنان یعجلهما الله فی الدنیا: البغی‏ و عقوق الوالدی‏ کنز، 45448.
7. حدیث داریم ظالم و مظلوم هر دو به جهنم مى‏روند. سوال شد: ظالم درست اما مظلوم چرا به جهنم مى‏رود؟ فرمود: براى اینکه به مظلوم مى‏گویند که چرا زیر بار ظلم ظالم رفتى؟ قرآن مى‏فرماید:
8. «وَ الَّذینَ إِذا أَصابَهُمُ الْبَغْىُ‏ هُمْ یَنْتَصِرُونَ» (شورى/ 39) مومنین کسانى هستند که اگر به یکى از آنها ظلم شد، همدیگر را با «الله اکبر» صدا مى‏کنند. نباید زیر بار ظلم رفت. مومنین کسانى هستند که‏ «إِذا أَصابَهُمُ الْبَغْىُ‏» وقتى ظلم به آن‏ها اصابت کرد «هُمْ یَنْتَصِرُونَ» داد مى‏زنند و دیگران را به استمداد مى‏خواهند.. 3)
9. قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله): ثَلاثَةٌ مِنَ الذُّنُوبِ تُعَجَّلُ عُقُوبَتُهَا وَ لا تُوخَّرُ إِلَی الاخِرَةِ عُقُوقُ الْوَالِدَیْنِ وَ الْبَغْیُ‏ عَلَی النَّاسِ وَ کُفْرُ الاحْسَانِ‏ أمالی مفید، ص 237.
10. «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ‏ الَّتِى‏ تُغَیِّرُ النِّعَمَ» (المصباح کفعمى، ص 555) گاهى خدا یک نعمتى را به تو مى‏دهد و تو به جا مصرف نمى‏کنى و آنرا از تو مى‏گیرد. قرآن مى‏گوید: بعضى را نعمت مى‏دهیم، بعد نعمت را از آنها مى‏گیریم. مى‏گویند: «فَیَقُولُ رَبِّى أَهانَنِ کَلَّا بَلْ لا تُکْرِمُونَ الْیَتیمَ» (فجر/ 17- 16) مى‏گویند: خدا به ما اهانت کرده است، مى‏گوید «کَلَّا»، اهانت نکردیم، «بَلْ لا تُکْرِمُونَ الْیَتیمَ»، تو گناهى کردى که به خاطر آن گناه از تو گرفتیم. قرآن مى‏گوید: «وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ» (اعراف/ 96) اگر مردم اهل ایمان و تقوا باشند راه را باز مى‏کنیم. هرچه بیشتر گناه کنى، کار تو بیشتر تاب بر مى‏دارد.
11. وَ الذُّنُوبُ الَّتِی تُنْزِلُ النِّقَمَ: الظُّلْمُ، حدیثى دیگرنعمتى را که خداوند به انسان بدهد، اگر انسان ظلم بکند خدا نعمت را مى‏گیرد. اگر نعمتى داریم خدا از ما گرفت، معلوم است که ظلم کردیم. در دعاى کمیل مى‏خوانیم‏ «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تُنْزِلُ‏ النِّقَمْ‏» (مصباح‏المتهجد، ص 844) خدایا بیامرز گناهى را که بدبختى برایم مى‏آورد.
12. وَ الذُّنُوبُ الَّتِی تُورِثُ النَّدَمَ: الْقَتْلُ،.. « عدم اسراف در قتل (در مورد قصاص): . «القتل‏ یقلّ القتل‏» کشتن ستمگر، جلو زیاد شدن قتل را مى‏گیرد، آیه نازل شد: «و لکم فى القصاص حیاة»  «وَ مَن قُتِلَ مَظْلوماً فَقَد جَعَلنا لِوَلیِّهِ سُلْطاناً فَلا یُسْرِفْ فِى القَتْل‏» هر که بى تقصیر و مظلومانه کشته شود براى ولىّ او تسلّط و اختیار قرار داده‏ایم که اگر خواست قصاص کند و انتقام بکشد و اگر خواست خون بها بگیرد و عفو کند، لکن اولیا و سرپرستان مقتول حقّ ندارند در انتقام و قصاص، اسراف و زیاده روى کنند...
13. آنان که تا دیروز، واجب القتل‏ بودند، در سایه‏ى توبه و نماز و زکات، حقوق اجتماعى برابر با مسلمانان مى‏یابند و جنگ با آنان حرام مى‏شود. «فَإِخْوانُکُمْ فِی الدِّینِ»
14. فَلا یُسْرِفْ فِى الْقَتْل‏» کلاه سرت مى‏رود. گروه فرقان که بدبخت شدند به خاطر این بود که چهار، پنج تا جمله‏ى عربى را خوانده بودند، «فَلا یُسْرِفْ فِى الْقَتْل‏» این آیه‏ى قرآن است. یعنى در قتل، در آدم‏کشى اسراف نکن. خوب شما طبق ادبیات معنا کن ببینم. پس یکى مى‏شود ترور کرد. چون نگفته که نکش. گفته در کشتن اسراف نکن.
15. خوب فهم دین، «فَلا یُسْرِفْ فِى الْقَتْل‏» یعنى چه؟ فهم مى‏خواهد. یک کسى در خیابان راه مى‏رفت، نگاهش به شکمش بود. گفتند: چرا چنین راه مى‏روى؟ گفت: دکتر گفته: مواظب شکمت باش. (خنده حضار) خوب این مواظب شکمت باش، فهمیدن مى‏خواهد. این نفهمید یعنى چه.
16. حالا اگر اسلام‏شناس نبود،.. خطر فتنه را گفتیم که قرآن مى‏گوید: «أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ‏» (بقره/ 191) یک آیه، آیه‏ى دیگر هم مى‏گوید: «أَکْبَرُ مِنَ الْقَتْل‏» (بقره/ 217) هم أشَدّ است و هم اکبر. یعنى هم سخت است و هم بزرگتر.
17. حالا چرا فتنه از کشتن مهمتر است؟ چون در کشتن آدم، راحت مى‏شود. از دنیا مى‏رود ولى به بهشت مى‏رسد. شهید مى‏شود. اما در فتنه نه دنیا دارد، نه آخرت. بزرگترین فتنه‏ها تفرقه است.
18. زمان جاهلیت فامیل الف یکى از فامیل ب را کشت گفت حالا که یکى از ما را کشتى ما دو تا از شما را مى‏کشیم او گفت دو تا کشتید ما پنج تا مى‏کشیم چون مى‏گفتند ما در مقابل یکى بیش از یکى مى‏کشیم آیه نازل شد که بابا در قتل قصاص اسراف نکنید این موردش قصاص است‏.. خداوند مى‏فرماید یکى به یکى این مال اینجاست و مال هرجا نیست. الله اکبر.
19. الذُّنُوبُ الَّتِی تَهْتِکُ السِّتْرَ: شُرْبُ الْخَمْرِ، : قَالَ الصَّادِقُ (ع): بِئْسَ الْبَیْتُ الْحَمَّامُ یَهْتِکُ‏ السِّتْرَ وَ یُبْدِی الْعَوْرَةَ وَ نِعْمَ الْبَیْتُ الْحَمَّامُ یُذَکِّرُ حَرَّ النَّارِ من لایحضره الفقیه، ج 1، ص 115. " از جهتی حمّام بدخانه‏ای است که پوشش را کنار می‏زند و حیا و شرم را می‏برد و از جهت دیگر حمّام خانه خوبی است که گرمای جهنّم را به یاد می‏آورد."
20. لامِیرِ الْمُومِنِینَ (علیه السلام) إِنَّکَ تَزْعُمُ أَنَّ شُرْبَ‏ الْخَمْرِ أَشَدُّ مِنَ الزِّنَا... و اما شرایط بهداشتى: کسى که خمر و آب جو بخورد، «مَنْ شَرِبَ‏ الْخَمْرَ لَمْ یَقْبَلِ اللَّهُ لَهُ صَلَاهً أَرْبَعِینَ یَوْماً» (کافى، ج 6، ص 401) چهل روز نماز او قبول نیست. نگو: آقا حالا شراب خواران که نماز نمى‏خوانند. چرا ما شراب خوار نماز خوان هم داریم.
21. آخر مى‏گویند به کسى گفتند: فلان جا دزدى شده است. گفت: چه زمانى؟ گفتند: 2 بعد از نیمه شب. گفت: پس این دزد نماز شبش را چه موقع خوانده است؟ 2 بعد از نیمه شب که زمان نماز شب است.
22. نزد آقایى آمدند و گفتند: یک کلاغ در چاه افتاده و مرده است. چند دلو بکشیم تا آبش پاک شود؟ ایشان مسئله بلد نبود، گفت: برو، این چه حرفى است. کلاغ هیچ موقع در چاه نمى‏افتد. حالا اگر افتاده چه کنیم؟
23. البته گفتم: مشروبخوار نمازخوان داریم. و ان شاءالله همین نماز باعث مى‏شود، آن کارشان را نیز ترک کنند. چون خیلى مواقع عبادت باعث مى‏شود، آدم بقیه‏ى کارهایش را نیز درست کند.
24. اللَّهُمَ‏اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ‏ الَّتِی‏ تَقْطَعُ الرَّجَاءَ مصباح کفعمی، ص 555.--3.  ریشه ها وزمینه های نا امیدی‏ 1- یا خدا را نشناختیم‏ 2- یا خودمان را کشف نکردیم‏ 3- یا هدف را نشناختیم..1- عدم اعتقاد به قدرت خدا و کرم بی‏نهایت خدا و سوءظن به خدا..الظّانِّینَ بِاللّهِ ظَنَّ السَّوْءِ فتح/ 6...سوءظن به قدرت خدا، عامل ترس‏...سوءظن به کرم خدا، عامل بخل‏...سوءظن به علم خدا، عامل گناه‏...سوءظن به عفو خدا، عامل یأس‏..- یأس و قنوط به یک معنا و آن نومیدی است.. ریشه یأس عدم ایمان به قدرت یا لطف خداست.
25. اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ‏ الَّتِی‏ تَحْبِسُ الدُّعَاءَ : دو تا معنا شده. یا یک گناهانى آدم مى‏کند که دیگر حال دعا ندارد، یا یک گناهى مى‏کند که حال دعا دارد ولى دعایش مستجاب نمى‏شود. حبس دعا، یا آدم اصلا خودش قفل مى‏شود حال دعا ندارد، یا نه دعا مى‏کند یک مانعى مى‏اید جلوى استجابت را مى‏گیرد. اینها همه‏اش حدیث است.
26. حدیثش هم اینجا هست. مى‏گوید که عده‏اى آمدند به امام صادق گفتند که ما دعا مى‏کنیم‏ «فلا یستجاب لنا» مستجاب نمى‏شود. گفت‏ «لانکم تدعون من لا تعرفون» (فلاح‏السائل/ ص 107) چیزى از کسى مى‏خواهید که نمى‏شناسیدش. یعنى خودتان ایمانتان لق است، باورتان مشکل دارد، جدى نیستید. مثل اینکه شما مى‏گویید بفرما. خب نمى‏فرمایم. این لقلقه زبان است.
27. «لانکم تدعون من لا تعرفون» (فلاح‏السائل/ ص 107) با تمام وجود نمى‏گویى بفرما. اگر با تمام وجود بگویى بفرما ... آخر ببینید جدى بودن یک مساله‏اى است. امام کاظم رفت در خانه، امام رضا (ع) بچه کوچولو بود. با پدرش بود. گفت آقا جان این که با ما بود از شیعیان است. شما رفتى در خانه مى‏گفتى بفرما. شما بفرما نگفتى رفتى در خانه. امام کاظم فرمود الآن آمادگى پذیرایى ندارم. کسى که قلبا آمادگى ندارد بگوید بفرما، قلبش با زبانش تفاوت دارد یک نفاق است..
28. اللهم اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ‏ الَّتِی‏ لا تَخْفَی عَلَیْکَ : در زیارت حضرت علی (ع) آمده است وقتی قبه مبارکش نمایان شود، اینچنین بگو: اللَّهُمَّ! فَتَقَبَّلْ سَعْیِی إِلَیْکَ وَ تَضَرُّعِی بَیْنَ یَدَیْکَ وَ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ‏ الَّتِی‏ لا تَخْفَی عَلَیْکَ إِنَّکَ أَنْتَ اللَّهُ الْمَلِکُ الْغَفَّارَ بحارالانوار، ج 97، ص 281 : من أعمالهم خافیة و لا یذهب عنک من أعمالهم خائنة و أنت علام الغیوب عالم ما فی الضمائر و القلوب‏ بحار الانوار، ج 92، ص 276.
29. أعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الذُّنُوبِ‏ الَّتِی‏ تُعَجِّلُ الْفَنَاءَ : قَالَ أَمِیرُ الْمُومِنِینَ (ع) فِی خُطْبَتِهِ: فَقَالَ یَا أَمِیرَ الْمُومِنِینَ أَ وَ تَکُونُ ذُنُوبٌ تُعَجِّلُ الْفَنَاءَ (سوال شد: آیا گناهانی هست که عمر را کوتاه می‏کند؟) فَقَالَ نَعَمْ وَیْلَکَ قَطِیعَةُ الرَّحِمِ‏ کافی، ج 2، ص 347 2- 2- 
30. وَ الذُّنُوبُ الَّتِی تُعَجِّلُ الْفَنَاءَ: قَطِیعَةُ الرَّحِمِ، (سوال شد: آیا گناهانی هست که عمر را کوتاه می‏کند؟) . عقوق والدین:زیرا خداوند عاق والدین را جبّار شقی قرار داده است: وَ بَرًّا بِوالِدَتی وَ لَمْ یَجْعَلْنی جَبّاراً شَقِیًّاً مریم/ 32. ( در بعضی روایات 6 مورد آمده )1- والیمین الفاجره 2-قسم ناحق 3- القوال الکاذبه (دروغ) 4- والزنا.. 5- سد الطریق المسلمین .. 6- والدعاء الامامته بغیر حق ..ادعای امامت بغیر حق .
31. «وَ الذُّنُوبُ‏ الَّتِى‏ تَکْشِفُ الْغِطَاءَ» (معانى‏الأخبار، ص 270) آن گناهى که باعث مى‏شود آدم لو برود آبرویش بریزد این است که‏ «الِاسْتِدَانَهُ بِغَیْرِ نِیَّهِ الْأَدَاءِ» (معانى‏الأخبار، ص 270) اگر کسى وام بگیرد خواسته باشد پس ندهد خدا صحنه‏اى پیش مى‏آورد آبرویش بریزد. ما داشتیم که خدا آبرو را ریخته. کسى رفت میهمانى. ساعت قشنگى روى طاقچه بود مهمان آن را برداشت و قایم کرد. صاحبخانه آمد و دید که ساعت نیست گفت ساعت کو. گفت نمى‏دانم. رفت به بچه‏ها گفت شما ساعت را برداشته‏اید، گفتند نه. هیچى نگفت وسط نهار خوردن ساعت تو کیسه آقا زنگ زد. اینجورى خدا آبرو را مى‏ریزد.
32. «وَ الذُّنُوبُ‏ الَّتِى‏ تَکْشِفُ الْغِطَاءَ» (معانى‏الأخبار، ص 270) اگر کسى تصمیم بگیرد مال حرام را بخورد. آبرویش مى‏ریزد خدا قول داده است من در یک جلسه‏اى بودم یک جایى‏ بودم من یک کسى مى‏خواست من را خراب کند. گفت شما که اینقدر براى مردم توى تلویزیون اخلاق مى‏گویى هیچ مى‏دانى پسر خودت در دانشگاه چه سوء استفاده‏هائى کرده. حسابى ما را خراب کرد من هم گفتم اصلًا خدا به من پسر نداده است.
33. «اللهم اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ‏ الَّتِى‏ تَهْتِکُ الْعِصَم» (کافى/ ج 2/ ص 589) یعنى خدایا آن گناهى را ببخش که پرده پاره مى‏شود. چون سیگار اول آدم سرفه مى‏کند، دیگه وقتى سیگارى شد سرفه نمى‏کند. همیشه باید سعى کنیم که گناه براى ما عادت نشود اگر یک وقت خداى ناکرده کلمه‏اى گفتیم، نگاه بد، حرف بد، فکر بد، بدى از ما سر زد، فورى برویم مسجد دو رکعت نماز بخوانیم، بگوییم خدایا لغزش کردم تو مرا ببخش، زود برگردیم، نگذاریم این گناه همینطور بماند و یک خصلت بشود. چون حدیث داریم که انسانى که گناه مى‏کند یک اثرى در روحش مى‏ماند یک نقطه سیاه اگر زود عذرخواهى کرد پاک مى‏شود و گرنه این دانه سیاه مثل مرض سرطان همه وجود انسان را مى‏گیرد و انسان مى‏شود مجرم. کارش به جایى مى‏رسد که اگر یک روز گناه نکند مى‏گوید امروز روز خوبى نبود، گناهى گیرمان نیامد، مشترى نبود کلاه سرش بگذاریم، کسى گیر نیامد کتکش بزنیم. یعنى کار به جایى مى رسد که جرم خلق و خوى انسان مى‏شود.
34. وَ الذُّنُوبُ الَّتِی تَحْبِسُ الرِّزْقَ: الرِّبَا: [قبض و بسط رزق‏]  إِنَّ رَبَّکَ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن یَشَآءُ وَیَقْدِرُ إِنَّهُ کَانَ بِعِبَادِهِ خَبِیراً بَصِیراً ..همانا پروردگارت براى هر کس بخواهد، روزى را گشاده یا تنگ مى‏سازد، همانا او نسبت به بندگانش آگاه و بیناست.در قرآن بطور گسترده درباره‏ى رزق و روزى، بحث شده است. برخى از نکاتِ آن آیات عبارت است از: الف: رزق هر جنبنده‏اى بر عهده خداست. «ما من دابّةٍ فى الارض الّا على اللّه رزقها»  ب: سرچشمه‏ى روزى، در آسمان است. «و فى السماء رزقکم»  ج: اگر همه‏ى مردم رزق گسترده داشته باشند، فساد گسترش مى‏یابد. «و لو بَسط اللّه الرّزق لعباده لَبَغوا فى الارض»  د: مردم باید تلاش کنند و بدنبال رزق بروند. «فابتغوا عنداللّه الرّزق»  ه: تقوا، از عوامل گشایش و موجب توسعه در رزق است. «ومَن یَتّقِ اللّه یَجعل له مَخرجا و یرزقه من حیث لایَحتسِب» «5»
35. آفات ربا خوارى در جامعه‏ : ربا چرا حرام است؟ فلسفه احکام؟ می‏فرماید؟ اگر ربا حلال باشد، «لَتَرَکَ النَّاسُ التِّجَارَاتِ» مردم دیگر دنبال تجارت نمى‏روند. و کار تولیدى دیگر نمى‏کنند. «وَ مَا یَحْتَاجُونَ إِلَیْه» (وسایل‏الشیعه/ج 18/ ص 120) مردم کار به نیازهاى جامعه ندارند فکر می‏کنند کجا پولشان سود دارد. دزد بدتر است یا ربا خوار؟ رباخوار. چون دزد مى‏رود منزل پولدار مى‏دزدد. رباخوار صبرمى کند یک فقیر که نیاز به پول دارد، مى‏اید 5 هزار تومان از او وام بگیرد، مى‏گوید 5 هزار تومان به تو مى‏دهم به شرطى که تومان پس بدهى. دزد از پولدار مى‏زند رباخوار از فقیر. باید بگوئیم رحمت به گور پدر دزد.
36. وسیله مقابله با ربا: نمونه‏های ایجاد اشتغال در اسلام‏ 1 مزارعه‏ 2 مساقات‏ 3 مضاربه‏ 4 شرکت‏ 5 قرض الحسنة...ماجرای پیامبر (ص) و جوان، دسته تبر ماجرای خدمت‏رسانی اصحاب صفّه برای مردم مدینه و چوپانی برای آنها و بهره بردن از شیر و بچه‏های گوسفندان. اسلام در مقابل ربا، به مردم، اشتغال، قرض الحسنة، صدقه و زکات را پیشنهاد می‏کند.
37. «اللهم اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ‏ ‏وَ الَّتِی تَرُدُّ الدُّعَاءَ : الذُّنُوبُ الَّتِی تَرُدُّ الدُّعَاءَ سُوءُ النِّیَّةِ وسائلالشیعة، ج 16، ص 281.. دلیل این که دعا مستجاب نمى‏شود این است که نیت ما خوب نیست چون نیت خوب نداریم امام زین العابدین فرمود دعایت مستجاب نمى‏شود. الذُّنُوبُ‏ الَّتِی‏ تَرُدُّ الدُّعَاءَ سُوءُ النِّیَّةِ وسائلالشیعة، ج 16، ص 281. می گوید آخ آبروم رفت حدیث داریم هر که نیتش بد باشد تو دلش این باشد که کسى را خراب کند. اگر نیتش این باشد خدا برایش صحنه‏اى پیش مى‏آورد که آبرویش بریزد «وَ الذُّنُوبُ الَّتِى تَکْشِفُ الْغِطَاءَ» (معانى‏الأخبار، ص 270) آن گناهى که باعث مى‏شود آدم لو برود آبرویش بریزد این است که‏ «الِاسْتِدَانَهُ بِغَیْرِ نِیَّهِ الْأَدَاءِ» (معانى‏الأخبار، ص 270) اگر کسى وام بگیرد خواسته باشد پس ندهد خدا صحنه‏اى پیش مى‏آورد آبرویش بریزد.
38. وَ تُظْلِمُ الْهَوَاءَ: عُقُوقُ الْوَالِدَیْنِ». نمونه‏هایى از 65 مورد قرآنى درباره ظلم‏ به نفس‏ آمده : برخى مراد از «سوء» را گناه صغیره و مراد از «ظلم به نفس‏» را گناهان کبیره دانسته‏اند. شرک، ظلم‏ به انسانیّت است. زیرا که انسان دست خود را از دست خداوند برمى‏دارد و در دست نااهلان مى‏گذارد. «وَ أَنْتُمْ ظالِمُونَ»در ظلم‏ و تعدى به حقوق زن، خود مرد نیز زجر مى‏کشد.کافر ظالم است، زیرا به خود ومقام انسانیّت ظلم‏ کرده است. «لا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ» قهر خداوندى ظلم‏ نیست، بلکه بازتاب عملکرد خود انسان است. «وَ ما ظَلَمَهُمُ اللَّهُ وَ لکِنْ أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ»
39. معمولًا ریشه‏ى ظلم‏، یا جهل است یا ترس، یا نیاز، یا حرص و ...ظلم‏ وخیانت به مردم، خیانت به خود است. زیرا آثار سوء زیر را بدنبال دارد: - تکذیب آیات الهى، هم ظلم‏ به خود است، هم ظلم به رسول اللّه، هم ظلم به مکتب و هم ظلم به نسل‏هاى بعد. «وَ لکِنَّ الظَّالِمِینَ بِآیاتِ اللَّهِ یَجْحَدُونَ» در قرآن، 15 مرتبه افرادى به عنوان ظالم‏ترین مردم معرّفى شده‏اند، یعنى کسانى که هم به خود و شخصیّت خود ظلم‏ کرده‏اند و هم به اجتماع، و ریشه‏ى همه‏ى آنها شرک، کفر و عناد بوده است. «2» - طرح سؤالات کج و انحرافى، ظلم‏ به خویشتن‏ است‏..پر خورى ظلم به خویشتن‏ است. اعتیاد ظلم‏ به خود و سلامتى و ظلم به نسل و اعصاب و دستگاه گوارش‏ است....
40. «من الذّنوب‏ التّى‏ لا یغفر لیتنى لا أُؤاخَذُ الّا بهذا» «از گناهان نابخشودنى این است که انسان بگوید: کاش مرا به غیر از این گناه مجازات نکنند.» یعنى آن گناهِ مورد اشاره را کوچک بشمرد. 2- امیرمؤمنان على علیه السلام مى‏فرماید: «أشدّ الذّنوب ما استَهان به صاحبه» «بدترین گناهان، آن است که صاحبش آن را کوچک بشمرد.» - امام صادق علیه السلام فرمود: «از گناه حقیر و ریز، بپرهیز (سبک مشمار) که آمرزیده نشود.» عرض کردم: گناهان حقیر چیست!؟ فرمود آن است که: «الرّجل یَذنب فیَقول طُوبى‏ لى‏ لو لم یَکن لى‏ غیر ذلک»
41. «و ما الذنوب‏ التى‏ لا تغفر» گناهى که خدا نمى‏بخشد چیست؟ پیغمبر فرمود: خداوند گناهان کوچک را نمى‏بخشد. چون آدم گناه بزرگ را مى‏فهمد. خجالت مى‏کشد و دائم ناراحت است و به مغزش فشار مى‏آورد و در روحش اثر مى‏گذارد و از خدا مغفرت مى‏خواهد ولى آدم براى گناهان کوچک مى‏گوید: اینها که چیزى نیست. اینها بدترهستند.

اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم