کتاب یک. دو. سه . 7 الفصل الثانی ممّا روته العامّة عن النبیّ صلّى اللّه علیه و اله ... فصل سوم حدیثهاى عامه از پیغمبر «صلّى اللّه علیه و آله و سلّم». ثلاثة تقسی القلب
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم
کتاب یک. دو. سه . 7
الفصل الثانی ممّا روته العامّة عن النبیّ صلّى اللّه علیه و اله ... فصل سوم حدیثهاى عامه از پیغمبر «صلّى اللّه علیه و آله و سلّم».
ثلاثة تقسی القلب
قال النبیّ صلّى اللّه علیه و آله: ثلاثة تقسی القلب «1»: استماع اللهو، و طلب الصید، و إتیان باب السلطان.
سه چیز دل را سخت کند: گوش دادن به صداهاى طرب انگیز، شکار کردن، و به دربار پادشاهان رفتن.
ثلاث مهلکات و ثلاث کفارات وثلاث منجیات و ثلاث درجات،
و قال النبیّ صلّى اللّه علیه و آله: زینة الدّنیا ثلاثة: المال و الولد و النساء،
و زینة الآخرة ثلاثة:العلم و الورع و الصّدقة،
و أمّا زینة البدن قلّة الأکل و قلّة النوم و قلّة الکلام،
و أمّا زینة القلب فالصبر و الصّمت و الشکر.
و قال صلّى اللّه علیه و آله: ثلاث من کنّ فیه آواه اللّه تعالى فی کنفه «2»، و نشر علیه رحمته، و أدخله فی محبّته. قیل: و من ذاک یا رسول اللّه؟ قال: من إذا اعطی شکر، و إذا قدر غفر، و إذا غضب فتر «3».
سه خوى در هر که باشد، خدا او را در پناه خود جاى دهد و رحمتش را بر او بگسترد، و در محبت خود واردش کند. پرسیدند: این صفات چیست؟ فرمود: شکر به هنگام نعمت، عفو در وقت قدرت، و خونسردى به هنگام غضب
و قال صلّى اللّه علیه و آله: ثلاثة تقسی القلب: استماع اللهو، و طلب الصید، و إتیان باب السطان.
سه چیز دل را سخت کند: گوش دادن به صداهاى طرب انگیز، شکار کردن، و به دربار پادشاهان رفتن.
و قال صلّى اللّه علیه و آله: القلب ثلاثة أنواع: قلب مشغول بالدنیا، و قلب مشغول بالعقبى، و قلب مشغول بالمولى؛ أمّا القلب المشغول بالدنیا فله الشدّة و البلاء، و أمّا القلب المشغول بالعقبى فله الدرجات العلى، و أمّا القلب المشغول بالمولى فله الدّنیا و العقبى و المولى.
دعا
و قال صلّى اللّه علیه و آله: لا یردّ دعاء أوّله بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ*، فإنّ امّتی یأتون یوم القیامة و هم یقولون بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ* فیثقل حسناتهم فی المیزان فیقال ألا ما أرجح موازین امّة محمّد صلّى اللّه علیه و اله! فتقول الأنبیاء علیهم السّلام: إنّ ابتداء کلامهم ثلاثة أسماء من أسماء اللّه لو وضعت فی کفّة المیزان و وضعت سیّئات الخلق فی کفّة اخرى لرجحت حسناتهم.
پیامبر (ص) فرمود: «دعائى که شروعش با بسم اللَّه الرّحمن الرّحیم باشد رد نمىشود.» (2) و نیز فرمود: «امتم روز قیامت مىآیند در حالى که بسم اللَّه الرّحمن الرّحیم بر زبان دارند، در نتیجه حسنات آنان در میزان سنگین مىشود، مىگویند:چطور شد که وزن اعمال امت محمّد (ص) سنگین شد؟ پیامبران (ع) در جواب مىگویند: از آنرو که در آغاز سخن ایشان سه نام از نامهاى پروردگار بود که اگر در یک طرف میزان گذاشته مىشد و تمام گناهان خلق را در کفّه دیگر هر آینه حسناتشان سنگینتر مىشد.»
و روی عن النبیّ صلّى اللّه علیه و اله قال: لمّا اسری بی إلى السماء رأیت على باب الجنّة ثلاثة أسطر: السطر الأوّل: «بسم اللّه الرحمن الرحیم أنا اللّه لا إله إلّا أنا سبقت رحمتی غضبی».و السطر الثّانی: «بسم اللّه الرحمن الرحیم الصدقة بعشرة، و القرض بثمانیة عشر، و صلة الرحم بثلاثین».و السطر الثّالث: «من عرف قدری «2» و ربوبیّتی فلا یتّهمنی فی الرزق».
شب معراج دیدم بر در بهشت سه سطر نوشته: سطر اول: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ، خدایى جز من نیست، و رحمتم بر غضبم سبقت گرفته. سطر دوم: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ، صدقه، ده برابر ثواب دارد، و قرض هیجده برابر، و صلهى رحم سى برابر. سطر سوم: هر که قدر و مقام مرا شناسد و به خداوندى من معرفت دارد مرا در رزق متهم نکند (یعنى به من بد گمان نباشد).
ابن عباس گوید: هرگز شیطان مثل سه وقت ناله و فریاد نکرده: هنگام رسیدن لعنت خدا و اخراج از آسمان، در وقت تولد پیغمبر- صلّى اللّه علیه و آله و سلّم- و موقع نازل شدن سورهى حمد که آغازش بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ است.
و قال صلّى اللّه علیه و آله: ثلاث لا یغلّ «3» علیهنّ قلب مسلم: إخلاص العمل للّه، و النصیحة للمسلمین، و لزوم جماعتهم؛ فإن دعوتهم تحیط «1» من ورائهم.
سه کار است که دل هیچ مسلمان در آنها دغلى و خیانت نکند: اخلاص در عبادت، خیرخواهى مسلمانان، و شرکت همیشگى در مجامع دینى، چه دعاى آنها، همهى حاضران را فرا گیرد.
و من قال بعد صلاة العصر مائة مرّة: أستغفر اللّه و أتوب إلیه فعل اللّه معه ثلاثة: یعفوعنه ذنب سیّئته، و یوسّع علیه رزقه، و یجیب دعاءه،
وصیّة النبیّ صلّى اللّه علیه و اله لعلیّ علیه السّلام: به على- علیه السّلام- فرموده:
یا علیّ، أنت منّی بمنزلة هارون من موسى إلّا أنّه لا نبیّ بعدی، و إنّی اوصیک الیوم بوصیّة إن أنت حفظتها عشت حمیدا و متّ شهیدا و یبعثک اللّه یوم القیامة فقیها عالما.
یا على! تو نسبت به من مثل هارونى نسبت به حضرت موسى جز این که بعد از من پیغمبرى نیست، من به تو سفارشى مىکنم که اگر به کار بندى ستوده زندگى کنى، و شهید بمیرى، و در قیامت فقیه و عالم محشور شوى. تحریر المواعظ العددیة، ص: 230
یا علیّ، اعلم أنّ للمؤمن ثلاث علامات: الصّوم و الصّلاة و الصدقة.
یاعلی ، بدان که مؤمن سه نشانه دارد: روزه و نماز و صدقه.
یا علیّ، و للمنافق ثلاث علامات: إن حدّث کذب، و إن وعد أخلف، و إن اؤتمن خان، و لا تنفعه الموعظة.
یا علیّ، منافق هم سه نشانه دارد: در گفتار دروغ گوید، به وعده وفا نکند، در امانت خیانت ورزد و موعظه در وى اثر نکند.
یا علیّ، و للمرائی ثلاث علامات: لا یتمّ رکوعه و سجوده، و ینفرد «1» إذا صلّى وحده، و یذکر اللّه بین الملأ و ینساه إذا خلا.
یا علیّ، ریاکار سه علامت دارد: در خلوت رکوع و سجود نماز را کامل انجام ندهد. میان مردم ذکر خدا گوید، و در تنهایى خدا را فراموش کند.
یا علیّ، و للظالم ثلاث علامات: یقهر من دونه بالغلبة، و ینبسط إن أمکنه من أموال الناس «2»، و لا یبالی من أین مأکله.
یا على! ظالم سه علامت دارد: با زیردستان به قهر و غلبه رفتار کند، آنچه تواند از مال مردم برباید، و از هر کجا بخورد باک ندارد.
یا علیّ، و للحسود ثلاث علامات: یتملّق إذا حضر، و یغتاب إذا غاب، و یشهد بالباطل.
یا علیّ، حسود سه نشان دارد: روبرو چاپلوسى کند، پشت سر بد گویى نماید، و شهادت بیجا دهد.
یا علیّ، و للکسلان ثلاث علامات: یتوانى فی طاعة اللّه، و یفرّط حتّى یضیّع، و یؤخّر الصّلاة حتّى تفوت أوقاتها.
یا علیّ، تنبل سه نشانه دارد: در اطاعت حق سستى کند، و در عبادت کوتاهى کند تا از دست برود، و نماز را تأخیر اندازد تا وقت بگذرد.
یا علیّ، و للعاقل ثلاث علامات: الاستهانة بالدنیا، و احتمال الجفاء، و الصبر على الشدائد. اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم
