کتاب چرا...ده. أَ فَلا تَعْقِلُونَ‏ نمیاندیشید !؟ ‏ نیاز انسان به نیایش و پرستش چگونه است؟ با بدن و لباس پاک، بر زمینِ پاک سجده کن که جز از این راه نمى‏توان به سرچشمه پاکى رسید.

 

1. 1. بسم الله الرحمن ارحیم
   2. اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم

کتاب چرا...ده. أَ فَلا تَعْقِلُونَ‏ نمیاندیشید !؟ ‏

-1. 1. نیاز انسان به نیایش و پرستش چگونه است؟
0. پژوهش و اندیشه‏
1. کارهاى ما اگر براى رضاى خدا باشد، عبادت است؛ گرچه مانند کسب و کار، علم‏آموزى، ازدواج و یا خدمت به مردم، در جهت رفع نیازهاى خود یا جامعه باشد. عبادت، هدف آفرینش ماست. قرآن مى‏فرماید: «وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ». آنچه یک امر را در زمره عبادات قرار مى‏دهد، انگیزه الهى در انجام آن است و به تعبیر قرآن رنگ خدایى داشتن است: «صِبغَةَ اللّهِ و مَن أَحسَنُ مِنَ اللّهِ صِبغَةً».
2. برخى کارها بر اساس عادت است و برخى بر پایه فطرت؛ آنچه عادت است مى‏تواند با ارزش باشد، مثل عادت به ورزش و مى‏تواند بى‏ارزش باشد، مانند عادت به سیگار. اما اگر امرى فطرى شد، یعنى بر اساس فطرت و سرشتِ پاکى که خداوند در نهاد هر بشرى قرار داده انجام شد، همواره با ارزش است.
3. امتیاز فطرت بر عادت آن است که زمان و مکان، جنس و نژاد، و سنّ و سال در آن تأثیرى ندارد و هر انسانى از آن جهت که انسان است آن را داراست؛ مانند علاقه به فرزند که اختصاص به نسل و عصر خاصّى ندارد و هر انسانى فرزندش را دوست مى‏دارد. اما امورى چون شکل و فرم لباس یا نوع غذا، از باب عادت است و در زمان‏ها و مکان‏هاى مختلف، تفاوت مى‏کند. در بعضى مناطق، چیزى مرسوم است که در جاهاى دیگر رسم نیست.
4. عبادت و پرستش، یکى از امور فطرى است و بنابراین قدیمى‏ترین، زیباترین و محکم‏ترین آثار معمارىِ بشر، مربوط به معبدها، مسجدها، بتکده‏ها و آتشکده‏هاست.هزینه‏هاى سنگینى که در ساختمان کلیساها، کنیسه‏ها، معابد هندوها و مساجد صرف‏ مى‏شود، همه جلوه‏هایى از روح پرستش در وجود آدمى است. پرستش، ریشه عمیق فطرى دارد؛ گرچه انسان خود از آن غافل باشد. به قول مولوى:

                                                                         همچو میل کودکان با مادران‏ ..... سِرّ میل خود نداند در لبان‏

5. عبادت، وسیله دریافت الطاف الهى است. حضرت موسى علیه السلام براى دریافت تورات، چهل شبانه‏روز در کوه طور به عبادت و مناجات پرداخت و پیامبر گرامى اسلام پیش از دریافت وحى، مدّت‏هاى طولانى در غار حرا به عبادت مشغول بود. در روایات آمده است: «مَنْ اخْلَصَ الْعِبادَة لِلّهِ ارْبَعینَ صَباحاً ظَهَرتْ یَنابیعُ الْحِکْمةِ مِنْ قَلْبِهِ عَلى لِسانِهِ‏؛ هر کس چهل شبانه روز تمام کارهایش رنگ عبادت و خلوص داشته باشد، خداوند چشمه‏هاى حکمت را از قلبش بر زبانش جارى مى‏سازد.»
6. قرآن از کسانى که خدا را به‏خاطر خود مى‏خوانند و فقط در مشکلات به سراغ او مى‏روند و در غیر آن خدا را فراموش مى‏کنند، انتقاد کرده است و مى‏فرماید: «فَاذا رَکِبُوا فِى الْفُلْکِ دَعَوُا اللّهَ مُخْلِصینَ لَهُ الدّین فَلمّا نَجّاهُمْ الَى الْبرِّ اذا هُمْ یُشْرِکوُن»؛ «2» هرگاه بر کشتى سوار شوند و در آستانه غرق شدن قرار گیرند، با اخلاص خدا را مى‏خوانند، اما همین که به خشکى پا گذارند و نجات یابند براى خدا شریک قائل مى‏شوند.
7. امیرمؤمنان علیه السلام در مناجات چنین مى‏گوید: «الهى ما عَبَدْتُک خَوْفاً مِنْ نارِک وَ لا طَمَعاً فى‏ جَنَّتِک بَلْ وَجَدْتُک اهْلًا لِلْعِبادَةِ فَعَبْدتُک؛ خداوندا، عبادت من نه از ترس دوزخ و نه به طمع بهشت توست، بلکه براى آن است که تو را شایسته پرستش یافتم پس تو را عبادت کردم.» «3»
8. خداوند در آفرینشِ انسان، تمام ویتامین‏هایى را که نوزاد به آن نیاز دارد در شیر مادر جمع کرده و آن را غذایى کامل قرار داده است. در میان دستورات الهى نیز، نماز کامل‏ترین فرمان است که خداوند تمام ارزش‏ها را به گونه‏اى در آن قرار داده است.
9. یاد خدا، یک ارزش و وسیله آرامش دل‏هاست و نماز یاد خداست. یاد قیامت یک ارزش و بازدارنده از گناه و فساد است و نماز یادآور «یَوْم الدِّینِ» است. در خطّ پاکان و صالحان بودن‏ یک ارزش است و ما در نماز از خدا مى‏خواهیم در «صِراطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ» قرار بگیریم. انزجار و برائت از ستم‏پیشگان و گمراهان یک ارزش است که با گفتن «غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَ لَاالضّالِّینَ» آن را اعلام مى‏داریم. عدالت در رأس همه ارزش‏هاست و شرط امام جماعت نماز است. پیروى از امام جماعت در نماز، یک اصلِ با ارزش اجتماعى است که به‏جاى تک‏روى، تابع رهبرى جامعه باشیم. ایستادن رو به قبله یادآور ارزش‏هاى بسیارى است؛ مکّه، شکنجه‏گاه بلال، قربانگاه اسماعیل، زادگاه على، پایگاه قیام مهدى، آزمایشگاه ابراهیم و عبادتگاه تمام انبیا و اولیاست.
10. در نماز هرچه هست حرکت است: در رکوع و سجود و قیام، و رفتن به مسجد و مصلّى؛ پس ساکن و ساکت نباش، بلکه همواره در تلاش و حرکت باش، البتّه در جهت خداوند و به‏سوى او. در نماز روح و جان انسان غبارروبى مى‏شود. نماز، غبار غرور و تکبر را مى‏ریزد، چون هر شبانه‏روز دهها بار بلندترین نقطه بدن را به خاک مى‏مالد و سجده بر خاک بهتر از سجده بر سنگ است که تذلّل، در به خاک مالیدن است.
11. با بدن و لباس پاک، بر زمینِ پاک سجده کن که جز از این راه نمى‏توان به سرچشمه پاکى رسید.
12. نماز، از هنگام تولد تا لحظه مرگ همراه ماست؛ نوزاد که به دنیا مى‏آید در گوش راست او اذان و در گوش چپش اقامه گویند که سفارش به نماز است: «حىّ على الصلوة». به هنگام مرگ نیز با خواندن نماز میّت او را به خاک سپارند و دفن کنند. پس در طول زندگى باید همواره در حال بندگى او بود: «واعبُد رَبّک حتّى‏ یَأتِیکَ الیَقِین» «1»
13. نماز پیوند انسان با طبیعت است. براى شناخت وقت نماز باید هر صبح و ظهر و شام به خورشید نظر کنى. براى به‏دست آوردن قبله به ستارگان توجه کنى، و براى انجام نمازهاى مستحب در آغاز هر ماه، به حرکات ماه دقت کنى. براى انجام غسل و وضو به آب، و براى سجده و تیمم به خاک رو آورى. این ارتباط میان نماز با خورشید و ماه و ستاره و آب و خاک‏ به‏دست کدام طرّاح حکیم برنامه‏ریزى شده است؟!
14. اگر زینت و نظافت یک ارزش است، اسلام سفارش مى‏کند که: «خُذُوا زینَتَکُم عِنْدَ کُلِّ مَسْجِد»؛ «1» به هنگام شرکت در مساجد، خود را زینت کنید و زینت‏هاى خود را برگیرید. با لباس پاکیزه و معطّر وارد مسجد شوید.
15. در نماز روح و جان انسان غبارروبى مى‏شود. نماز، غبار غرور و تکبر را مى‏ریزد، چون هر شبانه‏روز دهها بار بلندترین نقطه بدن را به خاک مى‏مالد و سجده بر خاک بهتر از سجده بر سنگ است که تذلّل، در به خاک مالیدن است.
16. آیا اگر کسى به یقین رسید، نمازش را ترک کند؟! پاسخ: اگر گفتند: نردبان بگذار تا دستت به شاخه بالاى درخت برسد، معنایش این نیست که هرگاه دستت به شاخه رسید، نردبان را بردار؛ چون سقوط مى‏کنى. کسى که از عبادت جدا شود، مثل کسى است که از آسمان سقوط کند: «فَکَأَنَّما خَرَّ مِنَ السَّماءِ». «3» به‏علاوه کسانى که به یقین رسیده‏اند، مانند رسول خدا و امامان معصوم علیهم السلام، لحظه‏اى از عبادت دست برنداشتند؛ بنابراین مراد آیه، بیان آثار عبادت است، نه تعیین محدوده عبادت‏
17. براى عبادت، سه نوع شرط مطرح شده است: الف) شرط صحّت، نظیر طهارت و قبله؛ ب) شرط قبولى، نظیر تقوى؛ ج) شرط کمال، نظیر خضوع و خشوع. «4»
18. شب زنده‏دارى و نیایش‏ وَ الَّذِینَ یَبِیتُونَ لِرَبّهِمْ سُجَّداً وَ قِیاماً «64» آنان در حال سجده و قیام براى پروردگارشان، شب‏زنده‏دارى مى‏کنند.
19. عبادت و نیایش پیامبر و تجلیل خداوند: عبادتهاى پیغمبر را بگویم‏ «آمَنَ الرَّسُولُ بِما أُنْزِلَ إِلَیْهِ مِنْ رَبِّهِ» (بقره/ 285) قرآن مى‏گوید: پیغمبر به آنچه به آن نازل مى‏شد، خودش به آن ایمان داشت. خودش معتقد به حرفش بود ایمان داشت‏ «فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ وَ کُنْ مِنَ السَّاجِدینَ» (حجر/ 98) آیات زیادى داریم که خدا به پیغمبر مى‏فرماید «فَسَبِّحْ» تسبیح کن خدا را «وَ مِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَهً» (اسراء/ 79) پاشو سحرها نماز شب بخوان. تهجد داشته باش، بعد وقتى دستور مى‏آید که نماز شب بخوان! پیامبر به قدرى نماز شب مى‏خواند، که خدا مى‏گوید:
20. جامعیت اسلام در نماز و نیایش‏: به مسجد که مى‏روى هم عبادت است. هم سیاست هست. نماز جمعه اش میتینگ است، عبادت هم هست، سیاست هست. یعنى همه با هم. سجده مى‏کنید، بهترین حال در نماز سجده است، بهترین نوع خون رسانى به مغز همان حالت‏ سجده است. سجده براى بندگى است. اما در همان سجده بهترین وقتى است که خون به مغز انسان مى‏رسد. یعنى قرب به خدا با سلامتى اش به هم جوش خورده است.
21. مى‏روى که نماز بخوانى، مى‏گوید مسواک بزن که یک رکعت برابر با هفتاد رکعت است. با آب سرد وضو بگیر که هر چقدر که آب سرد روى پوست بدن باشد نشاطش بیشتر است. «قَدْ قَامَتِ الصَّلَاه» همه حضور در صحنه. همه کنار هم بایستید. یاد شهدا، مهر کربلا. در یک نماز از خونرسانى به مغز تا یاد شهدا، ورزش کمر، تا مسواک، تا آب سرد، حقوق. اگر دگمه با نخ دزدى باشد نماز شما باطل است. سیاسى، عمرى نماز بخوانى اما اگر رهبرت رهبر الهى نباشد نمازت قبول نیست. اگر همسر ها همدیگر را اذیت کنند نمازشان قبول نیست.
22. 7- یاد خدا، از راه نماز و دعا و نیایش‏ «أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» اگر مى‏خواهیم نپوکیم بهترین اهرم یاد خداست. حالا یاد خدا از چه طریقى، از طریق نماز، بهترین یاد خداست. «أَقِمِ الصَّلاهَ لِذِکْرى» (طه/ 14) از طریق دعا، دعا هم لازم نیست عربى باشد. فارسى دعا کن. ما آنکه واجب است عربى بگوییم، فقط نماز است آن هم 20 کلمه است اسلام خواسته همه یک زبان متحد باشند. باقى چیزها را فارسى بگویید. اگر بتوانید عربى بگویید، چه بهتر. قرآن، نماز، دعا، توکّل، اگر خدا را بشناسیم، به او توکّل مى‏کنیم. «وَ تَوَکَّلْ عَلَى الْحَىِّ الَّذى لا یَمُوت» (فرقان/ 58) همه مى‏میرند. آن کسى که‏ «لا یموت» است خداست.
23. 4- بهترین‏ها در نماز و نیایش با خدا : حالا ایمان به خدا خیلى شاخه دارد. یک شاخه‏اش نماز است. شما روى نماز، روى مهندسى نماز فکر کرده‏اید؟
24. چه خصوصیاتى دارد؟ روى نماز یک خرده دقّت کنید. هرچه بهترین است، در نماز هست.
25. بهترین خانه‏هاى دنیا کعبه است. در نماز رو به کعبه است.
26. بهترین کلمات قرآن است. در نماز باید قرآن بخوانیم. حمد و قل هو الله، قرآن است.
27. بهترین لباس را گفتند در نماز بپوشید. در نماز بهترین لباست را بپوش.
28. بهترین طلاها را زن‏ها و بهترین وسائل آرایش را زن‏ها در نماز استفاده کنند.
29. یعنى زن که سر نماز مى‏رود، انگار عروس مى‏شود. مى‏دانید چه اثر تربیتى دارد؟ دختر بچه مى‏آید مى‏بیند، مامان مى‏خواهى عروسى بروى؟ مى‏گوید: نه، مى‏خواهم نماز بخوانم؟ نماز مى‏خوانى عروس شدى؟ آره، مى‏خواهم عروسى بروم. الله اکبر!
30. با خدا مى‏خواهم حرف بزنم. ولذا دخترها به مادرشان مى‏گویند: برویم عروسى! نمى‏گویند: مسجد برویم. چون مادرش در عروسى آرایش مى‏کند، در مسجد یک امّل مى‏آید. ولذا مى‏گوید: عروسى برویم.
31. اگر این زن وقت نماز خودش را آرایش کند، بچه هم نماز خوان مى‏شود. به ما گفتند: مسجد مى‏روید با لباس شیک بروید، «خُذُوا زینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ» (اعراف/ 31)
32. 1. دعا کننده و نیایش گر : حضرت ابراهیم (علیه السلام) ان ابراهیم لحلیمٌ‏
33. 2. پیامبر اکرم (صل الله علیه وآله ) وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ‏ نساء/ 64.
34. 3. حضرت زکریا (علیه السلام ) هُنا لِکَ دعا زکریا ربه قال رب هب لی من لدنک ذریة طیبه إنّک سمیع الدعا- فنادته الملائکة وهو قائم یصلی فی المحراب ان الله بیبشرک‏ آل عمران/ 38 و 39
35. 2. آداب نیایش گر ودعا کننده‏..1. اهمیت دعا را بداند و آن را کم نشمارد : قَالَ أَمِیرُ الْمُومِنِینَ (علیه السلام): فَلا تَسْتَصْغِرَنَّ شَیْئاً مِنْ دعائِهِ فَرُبَّمَا وَافَقَ إِجَابَتَهُ وَ أَنْتَ لا تَعْلَمُ وَ أَخْفَی وَلِیَّهُ فِی عِبَادِهِ‏ خصال صدوق، ج 1، ص 209.
36. 2. به اجابت دعا خوش گمان باشد: قَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام): إِذَا دَعَوْتَ فَظُنَّ أَنَّ حَاجَتَکَ بِالْبَابِ‏ کافی، ج 2، ص 473.
37. 3. در دعا تضرع و ابتهال داشته باشد: قَالَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ (علیه السلام): إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (ص) کَانَ یَرْفَعُ یَدَیْهِ إِذَا ابْتَهَلَ وَ دعا کَمَنْ یَسْتَطْعِمُ‏ أمالی طوسی، ص 585.
38. 4. با خوف و طمع دعا کنند: وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً اعراف/ 56.
39. 5. یقین به اجابت دعا داشته باشد:  قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صل الله علیه وآله): ادْعُوا اللَّهَ وَ أَنْتُمْ مُوقِنُونَ بِالاجَابَةِ عده‏الداعی، ص 144.
40. 6. هنگام دعا امید به غیر خدا نداشته باشد وَ یَسْتَجِیبُ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ‏ شوری/ 26.
41. 7. با اخلاص دعا نماید وحضور قلب داشته باشد مُخْلِصِینَ‏ اعراف/ 29.
42. 8. در دعا بلند نظر باشد قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صل الله علیه وآله): اللَّهُمَّ أَغْنِ کُلَّ فَقِیرٍ اللَّهُمَّ أَشْبِعْ کُلَّ جَائِعٍ‏ المصباح کفعمی، ص 617

اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم