1- وصیت امر عقل است : اگر اینطور بگوئیم خوب است که وصیت یک امر عقل است و مواردش هم تفاوت می‌کند،
پنجشنبه, ۱۸ شهریور ۱۴۰۰، ۰۵:۳۶ ق.ظ
بسم الله الرحمن الرحیم .
اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم
وصیّت نامه 1
- وصیت امر عقل است : اگر اینطور بگوئیم خوب است که وصیت یک امر عقل است و مواردش هم تفاوت می‌کند،
- وصیت را:عقل گاهی می‌گوید واجب است، گاهی می‌گوید مستحب است، گاهی می‌گوید حرام است، گاهی می‌گوید مکروه است و گاهی هم می‌گوید مباح است
- وصیت حرام : می‌خواهد بچه‌هایش را محروم از ارث کند، این حرام است
- وصیت مکروه: نخواهد محروم از ارث کند، مقداری کم برای بعضی از پسرها بگذارد، این مکروه است.
- وصیت مستحب: برای اینکه به خویشان برسد مستحب است
- وصیت واجب : برای اینکه حقوق مردم را ادا بکند واجب است،
- وصیت مباح: هیچ کدام از اینها نباشد وصیت مباح است، بگوید ای پسرها و دختران من وقتی من مردم پسر وار و دختر وار مالم را قسمت بکنید. این نه حرام است، نه مکروه است، نه واجب است و نه مستحب بلکه مباح است.
- وصیت دراولین فرصت:
وصیّتمخصوص وقت مرگ نیست و بهتر است انسان دراوّلین فرصتوصیّت نامه خود را تهیه کند، 2) بَادِرِ الْفُرْصَةَ قَبْلَ أَنْ تَکُونَ غُصَّةً منبع: نهجالبلاغه، نامه 31. - وصیت درآخرین فرصت براى
وصیّتکردن معمولًا در آستانه مرگ است، لذا ما در بارهوصیّتجملاتى مىنویسیم: قرآن مىفرماید: «کُتِبَ عَلَیکُم اذا حَضَرَ احَدَکُمُ المَوتَ ان تَرَک خَیراًالوَصیّةلِلوالِدَینِ و الاقرَبِینَ بِالمَعرُوفِ حَقّاً عَلىَ المتَّقِین»(بقره/ 180) هر گاه مرگ شما رسد و مالى در بساط داشتید، براى والدین و بستگانوصیّتى شایسته، حکیمانه، عادلانه داشته باشید، که براى افراد با تقوا لازم است. ای واجب است. - باوصیت بمیرد: پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود: هر که
وصیّتکرده بمیرد، گویا شهید از دنیا رفته - بی وصیت بمیرد: و هر که
وصیّتنکرده از دنیا برود، گویا به مرگ جاهلیّت مرده. - نقش
وصیّت، نشانه دقّت و اهل حساب و فکر بودن ورشد انسان است. وصیّتواحترام ، نشانه احترام به حقوق گذشته گان وآیندگان است. مهم، مهم، مهم،وصیّتوباقیات، یاد مرگ بودن انسان وباقیات وصالحات وخیرات ازخود بجای گداشتن است.وصیّتوکمال، استمرار بخشیدن به اهداف عالى کمال انسان وانسانیت است. مهم، مهم، مهم،وصیّتواقتضاد، پر کردن خلاءهاى اقتصادى افراد خانواده ومحرومان جامعه است.وصیّتوخدمت، بهرهگیرى از چیزهایى است که یک عمر جمع کرده که درراستای رشد فرهنگ وکمال افراد خانواده وخدمت به خلق خدا است.وصیّتوجبران، راه جبران کارهایى است که خود در زمان حیات انجام نداده برعهده وراث وافراد طرف خطاب وآیندگان درمسیراحداف عالیه.وصیّتوعاقبت، یادگارى انسان بعد از مرگ و یادبود وزنده کردن یاد خود، درراه مستقیم وصلاح وخدمت ودعای خیروعاقبت به خیرشدن است.- شرایط
وصیّت چند مسئله دارد که بایدمورد توجه قرار داد: - 1-
وصیّتفقظ مالی نیست :تنها توجه به مسائل مالى نباشد، از قرآن الهام گیریم: مرگ یعقوب رسید، فرزندان خود را فراخواند واز آنان پرسید:«ما تَعبُدونَ مِن بَعدى» شما بعد از من چه چیزى را خواهید پرستید؟ که حضرت یعقوب در لحظه مرگ، به فکر اعتقاد و شناخت توحیدى فرزندان است. مهم، مهم، مهم، - وصیت بر تقوای الهی :امیرالمؤمنین علىّ علیه السلام بعد از ضربت خوردن و در آستانه شهادت در اوّلین جمله
وصیّتخود، فرزندانش را به تقوا سفارش مىفرماید. وصیّتبرعبرت های کسب شده:نباید تنها جنبه مالى و مادّى داشته باشد. توصیهها و سفارشات در آخرین لحظات زندگى، براى تمام بستگان ازخاطرات فراموش نشدنى است.- 2- وصیت برعدالت: در
وصیّتنباید انسان سوءاستفاده کرده و حقوقى را ضایع کند و بخاطر انتقام، ناراحتىهاى خود را دفع کند، بلکه باید مصلحت و عدالت و نیاز و ضرورتها را در نظر بگیرد. زیرا در حدیث مىخوانیم: کسى که دروصیّتخود ظلم کند، مرتکب گناه کبیره شده است. - 3- وصیت برای رعایت عدالت : در
وصیّتباید حقوق فرزندان را مراعات کند. مهم، مهم، مهم، حدیث: شخصى تمام اموال خود را (با داشتن فرزندان کوچک) در راه خدا بخشید و به هنگام مرگ هیچ چیزى نداشت. همین که ماجرا را به رسولخدا صلى الله علیه و آله خبر دادند، حضرت فرمود: با این مرده چه کردید؟ گفتند: او را به خاک سپرده و دفن کردیم. پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود: اگر زودتر به من خبر مىدادید اجازه نمىدادم در قبرستان مسلمانان او را دفن کنند، چرا او با داشتن کودکان کوچک، این چنینوصیّتکرده است؟ - وصیت برای رعایت عدالت :حدیث دیگرى پیامبر صلى الله علیه و آله فرمودند: گاهى انسان هفتاد سال (تمام عمر) عبادت مىکند، ولى در
وصیّتنامه خود، عدالت را مراعات نمىکند و با این عمل، خود را اهل جهنّم مىنماید. - وصیت وشفاعت: پیامبراکرم صلى الله علیه و آله ضمن
وصیّتى به حضرت على علیه السلام فرمود: کسى که خوبوصیّتنکند، جوانمرد نیست وشفاعت ماهم شامل اونشود. - وصیت دراسلام: آرى، اسلام ظلم، بىانصافى و بىعدالتى در
وصیّترا به منزله دزدى از مال وارثان مىداند. - 4- عمل به جاى
وصیّت، خود عمل کنیم.وصیّت، استفاده از آخرین فرصتهاست، ولى این نباید تکیهگاه شود و به امیدوصیّتکردن در حال حیات، به فکر کمک و انفاق نباشیم. زیرا کمک با دست خود، اثر دیگرى دارد. - به جاى
وصیّت، خود عمل کنیم. شخصىوصیّتکرد که بعد از مرگش انبار خرماى او را در راه خدا انفاق کنند، پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله بهوصیّتاو عمل کرد ودر آخر یک عدد خرما در انبار بجاماند. مهم، مهم، مهم، - وصیت به انبار خرما : پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود: اگر این یک عدد خرما را او با دست خودش مىداد، از
وصیّتبه یک انبار خرما بهتر بود. مهم، مهم، مهم، - رشد بهتر از وصیت : آرى، از نظر افراد مادّى، انفاق یک انبار خرما ارزش بسیارى دارد، ولى از نظر اسلام عملى ارزش دارد که به انسان ارزش و رشد دهد، انبار خرمایى که باعث رشد و کمال آدمى نگردد و او را بالا نبرد، چندان ارزشى ندارد.مهم، مهم، مهم،
- 5-
وصیّتبرای جلب محبت : ، وسیله جلب محبّت دیگران است. در سیره امامان معصوم علیهم السلام مىخوانیم که آنان حتّى براى بستگانى که نسبت به آن بزرگواران بىعلاقه بودند،وصیّتکرده و از مال خود به آنان بهرهاى مىرساندند و بدین وسیله دوستى و محبّت آنان را به راه و مکتب خود جلب مىنمودند. - 6-
وصیّتواجب:، گاهى واجب است. در فقه اسلامى آمده است: هر گاه انسانى بدهکار به مردم یا خداوند است و یا امانتى از مردم نزد اوست که ترس تلف و ضایع شدن آن را دارد، واجب است براى حفظ حقوق مردم،وصیّتنماید و شکّى نیست که این وجوب، شامل کسانى که خمس و زکات و مالیاتهاى اسلامى را بدهکارند نیز مىشود. - 7- مقدار
وصیّت. بر پایه احکام اسلامى، انسان تا یک سوّم مالش را بیشتر نمىتواندوصیّتکند، ولى بخاطر آنکه به سهم وارثان زیاد ضرر نرسد و روح آنان از قانون اسلام و آن شخص جریحه دار نشود) بهتر است کمتر از یک سوّموصیّتنماید. مثلًا به یک چهارموصیّتکند. - 8- تخلف در
وصیّتکردن را به فال بد نگیریم.از آن سر پیچى نماییم، وصیت را یک وظیفه شرعى، عقلى و عرفى ببینیم، تخلّف از آن را به خود اجازه ندهیم. - 9-
وصیّتامرخیراست : باید حکیمانه باشد. قرآن در آیهوصیّت، یک کلمه بسیار پر بار بکار برده و آن کلمه « ان تَرَک خَیراالوَصیّة... بِالمَعرُوفِ» مَعْرُوف: اسمى است براى هر کارى که با عقل و شریعت نیکو شناخته شده مُنْکَر: چیزى است که به زشتى شناخته شده، - وصیت از اهل معروف است: صادق علیه السلام مىفرماید: «انّ لِلجَنَّةِ باباً یُقالُ لَهُ المَعرُوفُ لایَدخُلُهُ الّا اهلُ المَعرُوفِ» براى بهشت درى است به نام «معروف» که اهل معروف از آن در وارد مى شوند.
- وصیت امرعقل است: یعنى باید
وصیّتبا عقل، عرف وحکمت هماهنگ باشد.
اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم
