فضایل انسانی : منت خدای عز وجل که طاعتش موجب قرب است وبه شکر اندرش مزید نعمت. هرنفسی که فرو می رود ممد حیات است وچون برمی آید مفرح ذات .پس درنفسی دونعمت موجود است وبرهر نعمتی شکری واجب .
شنبه, ۱۶ مهر ۱۴۰۱، ۰۸:۳۷ ب.ظ
منت
بسم الرحمن الرحیم
- اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم
- منت خدای عز وجل که طاعتش موجب قرب است وبه شکر اندرش مزید نعمت.
- هرنفسی که فرو می رود ممد حیات است وچون برمی آید مفرح ذات .پس درنفسی دونعمت موجود است وبرهر نعمتی شکری واجب .. از دست و زبان که برآید ..... کز عهده شکرش بدر آید.
اعْمَلُواْ آلَ دَاوُدَ شُکْراً وَقَلِیلٌ مّنْ عِبَادِىَ الشَّکُورُ (سبأ،.....بنده همان به که زتقصیر..... عذر به درگاه خدا آورد
ورنه سزاوار خداوندیش ..... کس نتواند بجای آورد .ای کریمی که از خزانه غیب ..... گبر وترسا را وظیفه خود داری
دوستان را کجا کنی محروم ..... توکه با دشمنان نظر داری… ابر وباد ومه وخورشید وفلک در کارند..... تا تو نانی بکف آری به غفلت نخوری ..... همه ازبهر تو سر گشته وفرمانبردار ..... شرط انصاف نباشد که تو فرمان نبری
- منت : جمع منن . احسان ونیکویی ...اهمیت بلای نعمت را منت گفته اند. آشکار کردن ..
- نعمتهاى با منت : با اینکه همه نعمتها از جانب خداوند است وبندگان در هر نعمتى رهین منت او هستند، لیکن او در خصوص چند نعمت، تعبیر به منت فرموده که طبعاً از اهمیّت بالاى آنها حکایت دارد، از جمله:
الف: نعمت اسلام. «کذلک کنتم مِن قبل فمَنّ اللّه علیکم» «4»
ب: نعمت نبوّت. «لقد مَنّ اللّه على المؤمنین اذ بَعثَ فیهم رسولًا» «5»
ج: نعمت هدایت. «بل اللّه یمُنّ علیکم أن هَداکم» «6»
د: نعمت حاکمیّت مؤمنان. «و نُرید أن نمُنّ على الّذین استضعفوا فى الارض ...»
- نه منت است نه آزار : اندیشیدن در فضایل اخلاص: فَمَنْ کانَ یَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلا صالِحاً کهف/ 110.. فاستعینوا بالصبر و الصلاة و الصدق فی النیة الارشاد، ج 1، ص 265 ..نه منت است نه آزار: ثُمَّ لا یُتْبِعُونَ ما أَنْفَقُوا مَنًّا وَ لا أَذیً بقره/ 262.
- بخل وَ لا یَحْسَبَنَّ الَّذِینَ یَبْخَلُونَ بِما آتاهُمُ اللّهُ مِنْ فَضْلِهِ هُوَ خَیْراً لَهُمْ بَلْ هُوَ شَرٌّ لَهُمْ آل عمران/ 180. 11. منت گذاری و اذیت نمودن در صدقه ..یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تُبْطِلُوا صَدَقاتِکُمْ بِالْمَنِّ وَ الاذی بقره/ 264.
- منت گذاری : قَالَ أَمِیرُ الْمُومِنِینَ (علیه السلام ): شر النوال ما تقدمه المطل و تعقبه المن غررالحکم، ص 389..بدترین احسان آن است که اوّل آن طفره و آخرش منت باشد. قَالَ أَمِیرُ الْمُومِنِینَ (ع): شر المحسنین الممتن بإحسانه غررالحکم، ص 389.. بدترین احسانکنندگان منت گزاران بعد از احساناند.
- منت، مسقط شکر : قَالَ أَمِیرُ المُؤمِنینَ (ع): من مَنَّ بمعروفه أسقط شکره غرر الحکم، ص 390.
- منت گذاشتن کارمندان : قَالَ أَمِیرُ الْمُومِنِینَ (ع): إِیَّاکَ وَ الْمَنَّ عَلَی رَعِیَّتِکَ بِإِحْسَانِکَ نهجالبلاغه، نامه 53.
- إِنَّما نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللّهِ انسان/ 9.
- به دور از منت: لا تُبْطِلُوا صَدَقاتِکُمْ بِالْمَنِ بقره/ 264
- منت مثبت ..منت خدا...لَقَدْ مَنَّ اللّهُ عَلَی الْمُومِنینَ إِذْ بَعَثَ فیهِمْ رَسُولا مِنْ أَنْفُسِهِمْ آل عمران/ 164....وَ نُریدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الارْض قصص/ 5.
- منت پیامبر بر دشمن : فَشُدُّوا الْوَثاقَ فَإِمّا مَنًّا بَعْدُ وَ إِمّا فِداء محمد/ 4. کنایه از اینکه اسیر بگیرید بعد یا منت بگذارید، مجّانی رها کنید یا با فدا آزاد کنید.
- منت منفی : منت بر خدا گذاشتن : 1 قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صل الله علیه وآله ): یَا عَلِیُّ إِنَّ الْقَوْمَ سَیُفْتَنُونَ بِأَمْوَالِهِمْ وَ یَمُنُّونَ بِدِینِهِمْ عَلَی رَبِّهِم : اى على، مردم با مالهایشان آزموده مىشوند و به سبب آنکه دین اسلام را پذیرفتهاند، بر پروردگارشان منّت مىنهند و در عین حال آرزومند رحمتش و خواهان امنیت از خشم او هستند، حرام او را با شبهههاى دروغین و خواستههاى غفلتآور، و شراب را به نام «نبیذ» و رشوه را به نام «هدیه» و ربا را به نام «بیع» حلال مىشمارند.نهجالبلاغه، خطبه 156.
- منت درباره متّقین آمده: قَالَ أَمِیرُ الْمُومِنِینَ (علیه السلام ): لَمْ یَمُنُّوا عَلَی اللَّهِ بِالصَّبْرِ وَ لَمْ یَسْتَعْظِمُوا بَذْلَ أَنْفُسِهِمْ فِی الْحَقِ با شکیبایى که کردند، بر خدا منّت ننهادند، و جان باختن در راه حق را بزرگ نشماردند. پس چون قضاى آمده با پایان مدّت بلا ساز وار شد، شمشیرها در راه حقّ آختند، و بصیرتى را- که در کار دین داشتند- آشکار ساختند. طاعت پروردگار خویش را پذیرفتند، و فرمان واعظ خود را شنفتند، نهجالبلاغه، خطبه 150.
- منت برپیامبر (صل الله علیه وآله ) یَمُنُّونَ عَلَیْکَ أَنْ أَسْلَمُوا قُلْ لا تَمُنُّوا عَلَیَّ إِسْلامَکُمْ بَلِ اللّهُ یَمُنُّ عَلَیْکُمْ أَنْ هَداکُمْ لِلایمانِ إِنْ کُنْتُمْ صادِقینَ : با منّت گذاشتن به پیامبر، اعمال خود را تباه نکنید. چنانکه خداوند مىفرماید: حجرات/ 17. مؤمنان، به ایمان خود مغرور نشوند که اعمالشان در معرض خطر است. الَّذِینَ آمَنُوا ... لا تُبْطِلُوا أَعْمالَکُم
- منت برمردم1 قَالَ أَمِیرُ الْمُومِنِینَ (علیه السلام): وَ إِیَّاکَ وَ الْمَنَّ عَلَی رَعِیَّتِکَ بِإِحْسَانِکَ أَوِ التَّزَیُّدَ فِیمَا کَانَ مِنْ فِعْلِکَ أَوْ أَنْ تَعِدَهُمْ فَتُتْبِعَ مَوْعِدَکَ بِخُلْفِکَ فَإِنَّ الْمَنَّ یُبْطِلُ الاحْسَانَ وَ التَّزَیُّدَ یَذْهَبُ بِنُورِ الْحَقِّ وَ الْخُلْفَ یُوجِبُ الْمَقْتَ عِنْدَ اللَّهِ وَ النَّاسِ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی کَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اللّهِ أَنْ تَقُولُوا ما لا تَفْعَلُون : امام على «ع»- از عهد نامه اشترى: .. از منت نهادن بر مردم به سبب احسانى که کردهاى، و بزرگتر جلوه دادن کارى که انجام دادهاى، و از خلف وعده کردن بپرهیز، زیرا که منت، احسان را باطل مىکند، و مبالغه و زیاد جلوه دادن چیزى حقیقت آن را تباه مىسازد، و خلف وعده خشم و غضب خدا را برمىانگیزد، خداى متعال گفته است: «کَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا ما لا تَفْعَلُونَ خدا به سختى دشمن آن است که چیزى بگویید و به آن عمل نکنید».نهجالبلاغه، نامه 53.
- منت گذاری وآزار : یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تُبْطِلُوا صَدَقاتِکُمْ بِالْمَنِّ وَ الاذی : 1- منّت گذارى و آزار فقیر، پاداش انفاق و صدقات را از بین مىبرد. «لا تُبْطِلُوا» بقره/ 264.
- قَالَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ (علیه السلام ): اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِه ..... وَ أَجْرِ لِلنَّاسِ عَلَی یَدِیَ الْخَیْرَ وَ لا تَمْحَقْهُ بِالْمَن : امام سجّاد «ع»- از دعاى معروف «مکارم الاخلاق»: خداوند! با دست من به مردمان خیر برسان، و این خیر (و خدمت) را با منّتگذارى از میان مبر (و بىاثر مساز). صحیفه سجادیه، دعای 20.
- وَ لا تَمْنُنْ تَسْتَکْثِرُ : 15- نه با عبادت و انفاق بر خداوند منت بگذار و اعمال خود را بسیار شمار، و نه بر خلق خدا منّت گذار. «وَ لا تَمْنُنْ تَسْتَکْثِرُ»16- منّت گذاشتن و چشم داشتن در انفاقها و عطایا، از مصادیق پلیدى روح است. «وَ الرُّجْزَ فَاهْجُرْ وَ لا تَمْنُنْ تَسْتَکْثِرُ»17- دورى گزیدن از منّت و زیاده شمارى، یکى از شرایط موفقیّت رهبران و مبلّغان است. قُمْ فَأَنْذِرْ ... وَ لا تَمْنُنْ تَسْتَکْثِرُ18- رهبر دینى نباید از مردم توقّعى داشته باشد. «وَ لا تَمْنُنْ تَسْتَکْثِرُ» مدثر/ 6.
- ای آشکار نکنید : ای لاتمنن امتثالک الله لکونکتری ذلک کثیرا : یعنی آرزوی اطاعت از خدا را نداشته باشید، زیرا این را بسیار می بینید (ای آشکار نکنید ). المیزان، ج 19، ص 82.
- إانفاق را آشکار نکنید : ِنَّما نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللّهِ لا نُریدُ مِنْکُمْ جَزاءً وَ لا شُکُوراً دهر/ 9. ائمه ما (علیهم السّلام) در هنگام انفاق خود را میپوشاندند.
- جلوه هایی از منت : اظهار انفاق : توقّع جبران : تعییر و اختفاف : استخدام : بدزبانی : پردهدری
- قَالَ الصَّادِقُ (علیه اسلام ): رَأَیْتُ الْمَعْرُوفَ لا یَصْلُحُ إِلا بِثَلاثِ خِصَالٍ تَصْغِیرِهِ وَ تَسْتِیرِهِ وَ تَعْجِیلِهِ فَإِنَّکَ إِذَا صَغَّرْتَهُ عَظَّمْتَهُ عِنْدَ مَنْ تَصْنَعُهُ إِلَیْهِ وَ إِذَا سَتَّرْتَهُ تَمَّمْتَهُ وَ إِذَا عَجَّلْتَهُ هَنَّأْتَهُ وَ إِنْ کَانَ غَیْرُ ذَلِکَ سَخَّفْتَهُ وَ نَکَّدْتَهُ کافی، ج 4، ص 30. چنین دیدم که احسان جز با سه چیز به صلاح نگراید: کوچک شمردن، پوشاندن، و تعجیل کردن؛ چه اگر کوچکش شمارى در نظر طرف بزرگ جلوه کند، و اگر اظهار نکنى کامل شود، و اگر زودتر انجام دهى گواراتر گردد؛ اما در غیر این صورت ارزش و صفایى ندارد.
- انفاق بدون منت :وقف، انفاق بدون منت و آزار است. (چون نسل آینده را نمیبیند تا منت گذارد)
- - منّت گذارى و آزار فقیر، پاداش انفاق و صدقات را از بین مىبرد. «لا تُبْطِلُوا» : یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تُبْطِلُوا صَدَقاتِکُمْ بِالْمَنِّ وَ الاذی بقره/ 264.
- خمس عامل رشد به دور از منت و تحقیر : هدف گیرنده رشد دادن است و نمىخواهد خرج خودش کند. امام صادق (ع) فرمود: «إِنِّى لآَخُذُ مِنْ أَحَدِکُمُ الدِّرْهَمَ وَ إِنِّى لَمِنْ أَکْثَرِ أَهْلِ الْمَدِینَهِ مَالًا مَا أُرِیدُ بِذَلِکَ إِلَّا أَنْ تُطَهَّرُوا» (کافى، ج 1، ص 538) من براى منفعت شخصىام از شما خمس نمىگیرم، بلکه به این دلیل است که شما را از دین پاک گردانم و دلیلش این است که آن چیزى را که مىگیرم، خرج خودم نمىکنم.
- منت دار بودن بعثت: خداوند نعمتهاى زیادى به ما داده است. اما فقط بعثت است که مىگوید: بر شما منت مىگذارم «لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنینَ إِذْ بَعَثَ فیهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ» (آل عمران/ 164) نعمتهاى خدا زیاد است اما آن نعمتى را که خدا منت مىگذارد و نام مىبرد ومطرح است، منت بعثت است.
- زیر منت دیگران نروید : اسلام مىگوید: اگر آب ندارى، تیمم کن و نماز بخوان. با آبى که منت در آن است، وضو نگیر. به مردم تکیه ندهید.
- منت از غیر مسلمان منفی است : پیغمبر ما خسته بود، پاى دیوار افتاد. یک کسى از باغ بیرون آمد. گفت: این باغ کیست؟ گفتند: باغ یک یهودى است. تا دید بر باغ یک یهودى تکیه داده است، خودش را کنار کشید. رفت و به یک درخت دیگر تکیه داد. فرمود: یک مسلمان به دیوار یک یهودى تکیه نمىدهد.
- هدیه بدون منت : هدیهاى را که منت در آن است، قبول نکنید. اگر منتى در آن نبود قبول کنید. انفاق و جهاد مالى
- پدر شهید بدون منت و براى خدا - بى منت: مىتوانست بنشیند تا بنیاد شهید خانه او را اداره کند، چون پیر است و پدر چهار شهید است ولى این کار را نمىکند و زحمت مىکشد و بر جمهورى اسلامى منت نمىگذارد. اما آدمهایى هستند که مرتب مىگویند: ما راهپیمایى کردیم. من آنقدر عصبانى شدم کسى مىگفت: ما شاه را بیرون کردیم. گفتم: شما چه کردى؟ گفت: راهپیمایى کردیم. گفتم: شما فوقش 10 بار راهپیمایى کردى هر کدام هم 4 ساعت طول کشیده است. ساعتى 100 تومان بگیر و برو و ما را رها کن. منت گذارى یکى از آفات است..
- منت گذارى: اصولًا منت در اسلام آتشى است که خرمن برکات را مىسوزاند. قرآن مىفرماید: «لا تُبْطِلُوا صَدَقاتِکُمْ بِالْمَنِّ وَ الْأَذى» (بقره/ 264) یعنى صدقات خود را با منت و اذیت باطل نکنید. کسى نگوید اگر من نبودم یا سفارش تو را نمىکردم تو را در اداره راه نمىدادند و اگر این کار را بکنید اجرى نخواهید داشت و باطل است.
- نفرین و منت گذاران گناه زبان :مسأله نفرین : از گناهانى که با زبان در خانه مىشود، نفرین کردن است و به خصوص زنها بیشتر نفرین مىکنند. البته در قرآن نفرین داریم ولیکن چه کسى نفرین مىکند؟ حضرت نوح 950 سال تبلیغ کرد کسى گوش نداد. چند نفرى بیشتر ایمان نیاوردند. افرادى که ایمان آوردند نسبت به 950 سال حساب کردند ثابت شده هر 12 سال یک نفر ایمان آورده است.
- با رغبت و بدون منت باشد : در انفاق اگر مىخواهى بدهى با رغبت باشد و بدون اذیت باشد: قرآن مىگوید: «کسانى که در راه خدا انفاق مىکنند «ثُمَّ لا یُتْبِعُونَ ما أَنْفَقُوا مَنًّا وَ لا أَذىً لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ» (بقره/ 262) انفاق کنید ولى با میل و رغبت. اگر میدهی یک جور است، اگر مىبرند یک جور دیگر. باید آدم با پاى خودش برود برای انفاق.
- منت گذاشتن : منت: از چیزهایى که عمل را از بین مىبرد، منت است. من بودم که شما را به اینجا رساندم. من بودم که براى شما وام گرفتم. من براى دختر شما جهیزیه خریدم. هرکس بگوید: من! خدا حال او را مىگیرد. «فَقالَ أَنَا رَبُّکُمُ الْأَعْلى» (نازعات/ 24) فرعون مىگفت: من پروردگار هستم. خدا حال او را گرفت. نمرود مىگفت: «أَنَا أُحْیى وَ أُمیتُ» (بقره/ 258) من هرکس را بخواهم اعدام مىکنم و هرکس را بخواهم زنده مىکنم. حتى فرشتهها گفتند: «وَ نَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِکَ» (بقره/ 30) ما هستیم که اهل سبحان الله هستیم. این آدم خونریز و فاسد است. او را خلق نکن. خدا حال فرشتهها را هم گرفت و کارى کرد که فرشتهها گفتند: «لا عِلْمَ لَنا إِلَّا ما عَلَّمْتَنا» (بقره/ 32) هر کارى مىخواهى بکنى بکن. تو درست مىگویى. اصلًا کسى که بگوید: من! خدا حال او را مىگیرد
- کمکهایتان با منت نباشد : مسئله دوم این است که کمکتان همراه با منت نباشد. خانم خیلى زحمت مىکشد. اما یک وقتى مىگوید: این همه زحمت مىکشم به چشمت نمىآید. آقا این همه زحمت مىکشد. یک مرتبه به خانم مىگوید: این همه من این لباس را خریدم. تو را به این سفر بردم. این عبادت شما را خراب مىکند. منت نگذاریم.
- منت باطل کننده صدقات : اما در حدیثى از امام جواد (ع)، اینطور آمده که شخصى آمد خدمت آن حضرت و گفت: من به ده خانواده نان ولباس مىدهم. حضرت فرمود: همه ثوابهاى شما از بین رفت، گفت: چطور؟ حضرت فرمود: چون خداوند در قرآن مىفرماید: کارهایتان را با منت خراب نکنید «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تُبْطِلُوا صَدَقاتِکُمْ بِالْمَنِّ وَ الْأَذى» (بقره/ 264) صدقات را با منت از بین نبرید. گفت: من به خودشان که نگفتهام به شما مىگویم. حضرت فرمود: فرق نمىکند بالاخره آبروى آنها رفت و چون من فهمیدم که آنها نان خور تو هستند، آنها تحقیر مىشوند.
- خدمت، بدون منت : بى منتى: ما منتى بر کسى نداریم، الآن مثلًا بنده حجةالاسلام منتى دارم بر کشاورز، او بر من حق دارد، چون عمامه من از پنبه است که از کشاورز است. کفش من از پوست گاو، که دامدارى از کشاورز است. در بدن من هم گندم و گوشت و شیر و لبنیّات اوست. کشاورز از مخ تا پا به گردن من حق دارد. من منتى ندارم که تحقیرش کنم. روستایى، دهاتى، پشت کوهى، او برگردن ما منت دارد. مثال: سوزن به نخ منت دارد نخ به سوزن منت دارد. که اگر من همراه تو نبودم هیچ کس تو را در فاستونى فرو نمىکرد. این دنباله روى من از توست که در فاستونى شیر جه مىروى من همراه تو نباشم هیچى. اینکه مردم با دید تحقیر نگاه نکنیم. «لا تُبْطِلُوا صَدَقاتِکُمْ بِالْمَنِّ وَ الْأَذى» (بقره/ 264) کمک کردید منت نگذارید. چون منت مثل سوزنى است که توى توپ فوتبال مىرود کل بازى بهم مىخورد یک سوزن بیشتر نیست ولى، منت خدمت را از بین مىبرد. گرچه قصد قربت نباشد،
- انجام عبادت بدون پذیرش منت : اگر یک کسى گفت برو مکه، خرجىات را من مىدهم، هزینه و خرج مکهات را من مىدهم، حج بذلى مىگویند، یعنى من به تو بذل مىکنم، پول مىبخشم برو مکه، اگر این بذلش همراه منت است شما مستطیع نیستى. ببینید فقه ما چقدر، ضمن اینکه عبادت است مىگوید این عبادت هم باید همراه با عزت باشد. وضو عبادت است اما اگر مىبینى منت در آن است باید ناز بکشى تیمم کن. بابا حج، بله حج، اما اگر منت در آن است مستطیع نیستى.
- حق فقیر را بدهید، بر او منت نگذارید : «طَعَامِ الْمِسْکِینِ» پس در «طَعَامِ الْمِسْکِینِ» چند تا نکته هست. 1- بى پولها هم مسؤولند. کلمه «حضَّ» یعنى تشویق کنید، «حضَّ» یعنى تشویق، پول هم ندارى دیگران را تشویق کن. حداقل طعام، ابزار تولید. بعد هم مىگوید: «طَعَامِ الْمِسْکِینِ» از خودش است، حق اوست. وقتى مىگوید: «طَعَامِ الْمِسْکِینِ» به قول ما طلبهها طعام اضافه شده به مسکین، این طعام مسکین، پولم را بده، عبام را، قلمم، کتم، شلوارم، لباسم، این مىگوید: «طَعَامِ الْمِسْکِینِ» یعنى این طعام حق مسکین است. قرآن مىگوید فقرا حق دارند در ... بگذار قرآن بخوانم، از خودم حرف نزنم. «وَآتُوا حَقَّهُ» (انعام/ 141) اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم
- ۰۱/۰۷/۱۶