سر فصل امیر المومنین – متقین 33- برنامه روزانه و امّا (پرهیزگاران) در روز دانشمندانى بردبار و نیکوکارانى با تقوا هستند. نیکی کردن و نیکوکارى - حضرت صفت سوم روزانه پرهیزکاران
پنجشنبه, ۱۹ مرداد ۱۴۰۲، ۰۵:۱۴ ب.ظ
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم
- سر فصل امیر المومنین – متقین 33- برنامه روزانه «و اما النهار فحلماء علماء، ابرار اتقیا» ترجمه: و امّا (پرهیزگاران) در روز دانشمندانى بردبار و نیکوکارانى با تقوا هستند.
- نیکی کردن و نیکوکارى - حضرت صفت سوم روزانه پرهیزکاران را نیکوکارى مىشمارد،
- در این که ابرار جمع چیست؟ مفردات راغب ابرار را جمع بارّ و بررة را جمع برّ دانسته
- «ابرار» یا جمع «بَرّ» است، (همانند «ارباب» که جمع «رَبّ» است) یا جمع «بار» است
- بر ونیکی صفت حمیده - برّ و نیکى را به صفت حمیده عفّت برگردانده که حد وسط بین خمودى شهوت و چگونه میتوان در زمره ابرار شد - مقام ابرار ؛ چه کسانى هستند؟ ؛ ابرار چیست، و چگونه مىتوان در زمره آنها داخل شد؟
- مقام ابرار - در آیات مختلفى إِنَّ الْابرار لَفِی نَعِیمٍ- وَ إِنَّ الْفُجَّارَ لَفِی جَحِیمٍ: «نیکان در نعمت فراوانند و بدکاران در دوزخ».
- اعمال نیکان در علیین - إِنَّ کِتابَ الْابرار لَفِی عِلِّیِّینَ:. إِنَّ کِتابَ الفُجَّارِ لَفِی سِجِّینٍ:
- کتاب سجین دیوان بدی ها - «و فى التفسیر هو کتابٌ جامعٌ دیوانُ الشّر دوّن اللّهُ فیه اعْمالَ الکفرة و الفَسَقَة مِنَ الجِنِّ وَ الانس»:
- نیکان از جامی باعطر خوش می نوشند- إِنَّ الْابرار یَشْرَبُونَ مِنْ کَأْسٍ کانَ مِزاجُها کافُوراً- عَیْناً یَشْرَبُ بِها عِبادُ اللَّهِ یُفَجِّرُونَها تَفْجِیراً:
- چشمه ای در خانه پیامبر اسلام - «هِىَ عَینٌ فى دارِ النّبى (صلى الله علیه وآله) تَفْجُر الى دوُر الانْبیاء و المؤمنین»:
- خداوند از ابرار قدر دانی می کند - این مقام به قدرى بلندمرتبه صاحبان عقل و خرد بر آنها غبطه خورند،
- اندیشه در اسرار آفرینش - (إِنَّ فِی خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّیْلِ وَ النَّهارِ لَآیاتٍ لِأُولِی الْأَلْبابِ* الَّذِینَ یَذْکُرُونَ اللَّهَ قِیاماً وَ قُعُوداً وَ عَلى جُنُوبِهِمْ وَ یَتَفَکَّرُونَ فِی خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلًا سُبْحانَکَ فَقِنا عَذابَ النَّارِ- رَبَّنا إِنَّکَ مَنْ تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ أَخْزَیْتَهُ وَ ما لِلظَّالِمِینَ مِنْ أَنْصارٍ-
- پروردگارا گناهان مارا ببخش _ رَبَّنا إِنَّنا سَمِعْنا مُنادِیاً یُنادِی لِلْإِیمانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّکُمْ فَآمَنَّا رَبَّنا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ کَفِّرْ عَنَّا سَیِّئاتِنا وَ تَوَفَّنا مَعَ الْابرار* رَبَّنا وَ آتِنا ما وَعَدْتَنا عَلى رُسُلِکَ وَ لا تُخْزِنا یَوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّکَ لا تُخْلِفُ الْمِیعادَ):
- کار پیامبر شگفت انگیز بود - ولى از همه عجیبتر این که شبى از شبها که پیامبر (صلى الله علیه وآله)
- تا طلوع صبح منقلب وگریان بود- در جذبه خاص الهى اشک ریخت، که جلو «افَلا اکُونُ لِلّهِ عَبْداً شَکوراً ...»:
- وای برکسی قرآن بخواند ولى در آنها نیندیشد»- «وِیْلٌ لِمَنْ قَرأها و لم یتفَکّر فیها»: «واى به حال آن کسى که
- از امام على (علیه السلام) نیز نقل شده که پیامبر خدا (صلى الله علیه وآله) هرگاه براى نماز شب برمىخاست،
- خوشا آنان که از چهار دیوار عالم بیرون پریدند - از «نوف بکّالى» که از یاران خاص مولى على (علیه السلام)
- از آیات فوق سوره آل عمران ؛ بلندى جایگاه ابرار روشن مىشود. کسانى که اولوالالباب و صاحب خرد هستند،
- در این که چه فرق است بین خواسته اول و دوم صاحبان اندیشه، جوابهائى مفسرین ذکر کردهاند که:
- ممکن است «ذنوب» (إِنْ تَجْتَنِبُوا کَبائِرَ ما تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُکَفِّرْ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُمْ)؛ اگر از کبائرى که نهى شدهاید.
- نکته دیگر این که در آیه 195 که صاحبان خرد از خدا مىخواهند تا آن چه به رسولانش وعده داده به آنها.
- ابرار چه کسانى هستند؟ - «کُلَّما فى کِتابِ اللّه عَزَّوَجَلَّ مِنْ قَوله انَّ الابرابر فَوَاللّه ما ارادَ بِه الّا علىَّ بْن ابیطالِب وَ فاطِمة و انَا و الحُسَین:
- بدون شک خمسه طیبه و طاهره از ابرار و از مصادیق روشن و بارز آن هستند، و چنان که در تفسیر سوره دهر آمده،
- البته قابل ذکر است که گاهى ابرار و گاهى مقربین گفته مىشود، ظاهراً نسبت این دو عموم و خصوص مطلق است،
- «کارهاى نیک ابرار سیئه گوئى سیئهاى مرتکب شده و باید استغفار کنند، اعمال آنها خالصتر و پرقیمتتر از اعمال ابرار باید باشد.
- نشانههاى ابرار - در آیات (یُوفُونَ بِالنَّذْرِ). (یَخافُونَ یَوْماً کانَ شَرُّهُ مُسْتَطِیراً. اطعام مسکین و یتیم و اسیر (وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى حُبِّهِ مِسْکِیناً وَ یَتِیماً وَ أَسِیراً). اخلاص إِنَّما نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لا نُرِیدُ مِنْکُمْ جَزاءً وَ لا شُکُوراً. و قیامت إِنَّا نَخافُ مِنْ رَبِّنا یَوْماً عَبُوساً قَمْطَرِیراً.
- على حبّه را اکثراً على حبّه اگر به خدا بر گردد همان اخلاص را مى فهماند و مطلب آیه بعد تکرار مى شود.
- ده علامت ابرار - در«امّا عَلامَةُ البارّ فَعَشرةَ: یُحِبُّ فِى اللّهِ وَ یُبْغِضُ فِى اللّهِ وَ یُصاحِبُ فِى اللّهِ وَ یُفارق فِى اللّه و یَغْضِبُ فِى اللّه و یَرضى فِى اللّه و یعملُ لِلّه و یطلُبُ الیه وَ یَخْشَعُ خائِفاً مَخُوفاً طاهِراً مُخْلِصاً مُسْتَحْیِیاً مُراقِباً وَ یُحْسِنُ فِى اللّه»:
- گرچه ابرار انتظار پاداش ندارند ولى مردم نباید بىتفاوت باشند. «إِنَّ أَبِی یَدْعُوکَ لِیَجْزِیَکَ أَجْرَ ما سَقَیْتَ»
- برادران نیکوکار - «اتَّقُوا اللّه و کُونُوا اخْوَةٌ بَرَرَة مُتَحابیّن فِى اللّه، متواصلین مُتَراحمین»: «پروا داشته باشید
- نیکی در خفاء وآشکار - «تَمامُ البِرّان تَعْمَل فى السرّ عملَ العلانیة»: «تمام (ظاهر و باطن تو یکسان باشد)».
- نیکان و ابرار مقامى دارند که خردمندان آرزوى آن را مىکند. «لِأُولِی الْأَلْبابِ ... تَوَفَّنا مَعَ الْأَبْرارِ»
- مقام ابرار بالاتر از متّقین است. «اتَّقَوْا، لَهُمْ جَنَّاتٌ، وَ ما عِنْدَ اللَّهِ خَیْرٌ لِلْأَبْرارِ»
- وفاداران - خداوند ، وفاداران را با القاب: «مؤمنون» ، «متقین»، «أُولُوا الْأَلْبابِ» و «ابرار»، ستایش کرده،
- دوست و رفیق بد، انسان را به کجا مىتوانست با ابرار همنشین باشد، همراه و همنشین شیطان «قَرِینُهُ»
- گاهى نگرانى به خاطر همسفران نادرست، ولى کسىکه در دنیا همراه و همنشین ابرار بوده، نگران نیست.
- مقام فاطمه زهرا علیها السلام.- امام علیه السلام فرمودند: به خاطر مقام فاطمه زهرا علیها السلام.
- با آنکه بهشت، فضل و لطف الهى است، امّا خداوند آن را مزد و اجر ابرار مىشمرد تا بهشتیان به کار خود ببالند. «إِنَّ هذا کانَ لَکُمْ جَزاءً»
- اخلاق اسلامى در نهج البلاغه (خطبه متقین)، ج2، ص: 81
- اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فر جهم
