سرفصل شرح خطبه متقین نهج البلاغه 16 و 17- زهد در دنیا وشکستن زنجیرهاى اسارت‏شیطان حتى در اینجا هم مأیوس نیستم،-

 

0. سرفصل شرح خطبه متقین نهج البلاغه 16 و 17- زهد در دنیا  وشکستن زنجیرهاى اسارت‏ 16- ارادتهم الدنیا  فلم یریدوها، 17- و اسرتهم ففدوا انفسهم منها ترجمه: دنیا  به آنها روى آورد، و آنها از آن روى گردان شدند (دنیا ) خواست آنها را اسیر خود سازد ولى آنها با فداکارى، خویشتن را آزاد ساختند.***
1. حبّ مفرط دنیا ،-: دنیا دائماً در پى به دست آوردن پرهیزکاران است،
2. دنیا براى شیخ انصارى - گویند چند مرتبه برداشتم که خرج کنم ولى منصرف شدم.
3.  شیطان حتى در اینجا هم مأیوس نیستم،- آرى برادر، همچون شیخ انصارى را شیطان اراده مى‏کند،
4. مأیوس نشود از فریب- ، شیطان به دنبال فریب بندگان مخلص الهى هم هست، هرگز مأیوس نمى‏شود!
5. مقاومت بر زنجیر اسارت دنیا - غفلت همان و به بند کشیده شدن همان.
6. دنیا زنی زیبای با فریب  - حضرت فرمود «برو و همسر دیگرى برگزین»
7. آنان که فریب دنیاخوردند دربین سنگها مدفونند – فرمودند ازروز ملاقات خداوند مى‏ترسم وخوف دارم.
8. مرد از دنیا با ستایش خارج شد - ارادتهم الدنیا  فلم یریدوها،
9. دنیا محل گذر مسافراست - (لدوا للموت و ابنوا للخراب). هر که آمد عمارتى نو ساخت..... رفت و منزل به دیگرى پرداخت
10. دنیا در دست من باشد ؛ نه من در دست دنیا - اگر لباسهاى سلطنت را به در آورى، دیگر شاه از غیر شاه مشخص نیست، به دنیا دل نبند هر کی که مرد......  که دنیا در به در اندوه و درد..... به گورستان گذر کن تا ببینی......  که دنیا با رفیقانت چه کرد.....که دنیا به خسران عقبی نیرزد.....به دوری ز اولاد زهرا (س) نیرزد
11.  وضوی همسو باطنی و ظاهر یست - از طهارت سرّ (و باطن) که سالک در باطن و سرش قصد کند،
12. زیرا در این وضوی همسو- (إِنَّمَا الْمُشْرِکُونَ نَجَسٌ) مضمضه‏ یعنى چشیدن حلاوت ذکر، باید بینى و دهان قلب و روح را از گرفتگى و کثافات تطهیر کرد،
13. تطهیر اوجب اظهر از تطهیر واجب - «چگونه است که: دینت را به هر رجسى و نجسى مى‏پسندى، و اما لباس بى‏ارزش دنیا ئیت را همیشه پاک نگه مى‏دارى؟!
14. طالب و مطلوب هر دو نجس»-: خَیْرُ الامُورِ أَوْسَطُهَا الکافی، ج 6، ص 540.
15. دست شوئى و بریدن طمع - بواسطه این مسح محبت دنیا  و مال و جاهش یک سره فداى محبت دوست
16. با سرعت به قرارگاه مقصود - با مسح، متوضّى (وضو گیرنده) ملتزم مى‏شود (فَاخْلَعْ نَعْلَیْکَ)
17. بعضى نعلین را به دنیا  (ما یُرِیدُ اللَّهُ لِیَجْعَلَ عَلَیْکُمْ مِنْ حَرَجٍ وَ لکِنْ یُرِیدُ لِیُطَهِّرَکُمْ):
18. و اما وضوى باطنى، پاک کردن نفس از رذائل اخلاقى و پاک کردن عقل از افکار هلاک کننده
19. دو وضو صفای ظاهر وباطن-با این هر دو وضوء «الوضوء على الوضوء نور على نور» (یُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِی الْحَیاةِ الدنیا وَ فِی الْآخِرَةِ) اسباب فریب دنیا- پس اى برادر به جائى نرسى تا وقتى که قصد دارى به دنیا رسى، اسباب فریب دنیا بسیار ،
20. حریص مال دنیا : «مرحبا بشعائر الصالحین» اگر آنچه من انداختم تو برداشته‏اى نه، و اگر برنداشته‏اى آرى.
21. لغزش های امتحان - عشق اولاد و همسر «اللهم انى اعوذبک من الفتن»:  «لا تقل هذا فان اولادک من الفتن»: (أَنَّما أَمْوالُکُمْ وَ أَوْلادُکُمْ فِتْنَةٌ)* و فرمودند: «قل اللهم انى اعوذبک من مضلات الفتن»:
22. عشق افراطى به زن و همسر -«صدق الله حیث قال انما اموالکم و اولادکم فتنه و الله لما رأیت الحسین عثر بطرف ثوبه لم املک نفسى حتى وقعت علیه»:
23. خوشا بحال مار و کرم ابریشم - دنیا بدتر از مار است که مار ماده سیاهى دارد که براى درمان مار گزیده به کار آید،
24. مار فهم دار ولی دنیا نفهم ندارد - مار فهمید،اما دنیا این مقدار را هم نمى‏فهمد،
25. دنیا وسایه درخت - «مالى و الدنیا  انما مثلى و الدنیا  کمثل راکب قال (من القیلولة) فى ظل شجرة فى یوم صیف ثم راح و ترکها»:.
26. 700 سال عمربدون بناء ولی کمتر از 100 قصرها سازند - «انا فلان الملک انا الذى عمرت الف سنة و بنیت الف مدینة و تزوجت بالف بکر و هزمت الف عسکر ثم کان مصیرى الى هذا فاعتبروا یا اولى الالباب»: پایان کار من این است، پس عبرت بگیرید اى صاحبان خرد».
27. تفکّر در فناء دنیا - دست مرا ازتابوت بیرون کنید - رحم کنید کسى را که دیروز امیر شما و امروز سائل شما است. به دنیا دل نبند هر کی که مرد .....  که دنیا در به در اندوه و درد ..... به گورستان گذر کن تا ببینی.....  که دنیا با رفیقانت چه کرد
28.  ارزش یک ساعت تفکر- که ترا هر لحظه مرگ و رجعتی ست‏ ..... مصطفى فرموده دنیا ساعتی ست.....هر نفس نو می شود دنیا و ما ..... ‏ بیخبر از نو شدن اندر بقا..
29. دنیا دریاى عمیقى - «یا بُنَىّ انّ الدنیا  بحر عمیق قد غرق فیه عالم کثیر فلتکن سَفینَتُک فیها تقوى الله و حشوها الایمان و شراعها التوکل و قیّمها العقل و دلیلها العلم و سکّانها الصبر»:
30. شاعرى در وصف دنیا  چنین سروده: یا خاطب الدنیا  الدنیّة انّها ..... شرک الردى و قرارة الاکدار...
31. و دیگرى گفته: بترسید، بترسید از حیله و نیرنگ من).
32. مرحوم الهى در ذیل این فراز (تجارة مریحة یسرّها لهم ربّهم) چنین مى‏سُراید:
33. ین دو بیت اخیر را بر روى سنگ قبر قطب راوندى

جهان بازار و سودا پارسائى‏
نه هرگز گوهر از خود گوهرى یافت‏

36. در ذیل فراز (ارادتهم الدنیا  فلم یریدوها و اسرتهم ففدوا انفسهم منها) نیز چنین مى‏سراید:

جهان گر گیرد آنان را به بازى‏

38. حکایت (تاجر و فرزندش)

ولیک آن غالف از رسم تجارت‏
تو را سرمایه جان، سود آفرینش‏ الهم صلی علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم