1- دلائل توحید: توحید، یعنى یگانگى ذات خداوند و عدم وجود هرگونه همتا و شبیه براى او، گذشته ازدلائل نقلى و آیات قرآن مجید؛ با دلائل عقلى فراوان نیز قابل اثبات است

1. 1. بسم الله الرحمن الرحیم

                        اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم

              3.. درجات توحید

2. ذات واجب‏ الوجود از این معانى نوع  ومخلوقات وممکنات منزّه و مبرّاست.
3. ذات واجب‏الوجود چون یگانه است، پس جهان از نظر مبدأ حرکت و منشأ مقصد از نظر مرجع و منتهى‏ یگانه است.
4. جهان نه ازاصلهاى متعدد پدید آمده و نه به اصلهاى متعدد باز مى‏گردد؛ ازیک اصل و از یک حقیقت پدید آمده‏ (قُلِ اللَّهُ خالِقُ کُلِّ شَیْ‏ءٍ)( رعد/16)
5. جهان به همان اصل و همان حقیقت وجود به واجب الوجوب باز مى‏گردد. (أَلا إِلَى اللَّهِ تَصِیرُ الْأُمُورُ)( شورى/ 53.)
6. جهان هستى، یک قطبى و یک کانونى و تک‏محورى است.همه ازاویم وبه سوی اوباز گردیم. حقیقت وجود به واجب الوجوب باز مى‏گردد.
7. رابطه خدا و جهان رابطه خالق با مخلوق یعنى رابطه علت (علت ایجادى) با معلول است، نه رابطه روشنایى با چراغ یا رابطه شعور انسانى با انسان. لَیْسَ عَنِ الْاشْیاءِ بِخارِجٍ وَ لا فیها بِوالِجٍ (نهج‏البلاغه).
8. درست است که خدا از جهان جدا نیست‏ او با همه اشیاء است و اشیاء با او نیستند (هُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ ما کُنْتُمْ)« حدید/ 4» هر کجا باشید او با شماست،
9. لازمه جدا نبودن خدا از جهان این نیست که پس خدا براى جهان مانند روشنایى براى چراغ و شعور براى اندام است. اگر اینچنین باشد خدا معلول جهان مى‏شود و نه جهان معلول خدا؛ چون روشنایى معلول چراغ است نه چراغ معلول روشنایى.
10. لازمه جدا نبودن خدا از جهان و انسان این نیست که خدا، جهان و انسان همه یک جهت دارند و همه با یک اراده و یک روح حرکت و حیات‏ دارند. همه اینها صفات مخلوق و ممکن است، خداوند از صفات مخلوقین منزه است‏ (سُبْحانَ رَبِّکَ رَبِّ الْعِزَّةِ عَمَّا یَصِفُونَ) « صافّات/ 180».
11. توحید صفاتى‏ : «قُلْ هُوَ اللَّهُ اَحَدٌ اَللَّهُ الصَّمَدُ».«بگو او خدای یکتا و بی نیاز است» یعنى درک و شناسایى ذات حق به یگانگى عینى با صفات و یگانگى صفات با یکدیگر. ونفى هرگونه کثرت و ترکیب از خود ذات است..
12. توحید ذاتى به معنى نفى ثانى داشتن و نفى مثل و مانند داشتن است. وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً اَحَد».«مثل ومانندی برای خدا نیست».
13. توحید عبادی :لا اله الّا اللَّه« وَ ما اُمِرُوا اِلاَّ لِیَعْبدُوا اللَّهَ مُخْلِصینَ لَهُ الدّین».«لا تُشْرِکْ بِاللَّهِ اِنّ الشِّرْکَ لَظُلْمٌ عَظیمٌ».
14. توحید افعالی «لا اله الّا اللَّه« اَللَّهُ خالِقُ کُلِّ شَی‏ء«لَهُ مَقالیدُ السَّمواتِ وَ الْاَرْض «فَسُبْحانَ الَّذی بِیَدِهِ مَلَکُوتُ کُلِّ شَی‏ءٍ وَ اِلَیْهِ تُرْجَعُون»
15. توحید افعالی درعالم تشریع «فَسُبْحانَ الَّذی بِیَدِهِ مَلَکُوتُ کُلِّ شَیْ‏ء»
16. «اللَّه» اسمی است برای چنین ذاتی که مستجمع جمیع صفات کمالیّه است. بنابراین او «مطلق کمال» و بلکه «کمال مطلق» است.
17. صفات ذات صفات به طور عینیّت و بساطت در ذات او موجود است و کلیّه آنها صفات ذاتیّه‏اند
18.  ولی افعالی که از او همانند رحمت، رزق، خلقت، مغفرت و... صادر می‏شود در اصطلاح، صفات فعل می‏نامند.
19. توحید: توحید ذاتی، توحید صفاتى، توحید فعلی، توحیدعبادی، صفاتى
20. کلمه توحید: .، التوحید للوجود، توحید الخالقیة ؛ توحید الربوبیة؛ توحید فی التفنین والتشریع،   التوحید فی المالکیة، التوحید الحاکمیة، التوحید الطاعة ، ازشاخه‏هاى پربار توحید است:
21.  توحید خمیرمایه همه انبیاء ، توحید یک جازبه نیرومند درونی، بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ (1) اللَّهُ الصَّمَدُ (2) لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ (3) وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ (4) [سه برهان، که آیه شریفه براى اثبات وجود خدا و توحید اقامه کرده است‏]
22. 1- دلائل توحید: توحید، یعنى یگانگى ذات خداوند و عدم وجود هرگونه همتا و شبیه براى او، گذشته ازدلائل نقلى و آیات قرآن مجید؛  با دلائل عقلى فراوان نیز قابل اثبات است که در اینجا قسمتى از آن را به صورت فشرده مى‏آوریم:
23.  شاخه های توحید افعالی: 1- توحید خالقیت- 2- توحید ربوبیت- 3- توحید در قانونگذارى و تشریع- 4- توحید در مالکیت- «مالکیت حقیقى» 5- توحید مالکیت- (مشروعیت حکومت) 6- توحید اطاعت-
24. کلمه" احد" در" قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ" طورى استعمال شده که امکان فرض برعددى را در قبال آن دفع مى‏کند، زیرا وقتى گفته مى‏شود: احدى به سر وقت من نیامد آمدن یک نفر و دو نفر و همه ارقام بالاتر را نفى مى‏کند،
25. بحث روایتى [ (شرح و تفسیر سخنانى از امیر المؤمنین (ع) در باره توحید خداى سبحان، نفى وحدت عددى و نفى حد از ذات اقدس الهى و ...)]1- بگوید خدا واحد عددی است،غلط است.2- خدا یکى است و مرادش همان باشد (فلانی یک مرداست)غلط است.3-خدا واحد است دراشیاعالم مانندی ندارد.صحیح است.4- دیگر اینکه گفته شود خداى عز و جل احدى المعنا است، یعنى نه در خارج و نه درعقل و نه در وهم قابل هیچگونه انقسامى نیست، این هم صحیح است.
26. [اسلام سر تا پاى زندگى را داراى ادب نموده است و آن عبارت است از انجام دادن اعمال بر هیات توحید] آنکه به عمل عادت کند و به این وسیله اعتقادات بر خلافى که در زوایاى دلش هست به کلى از بین برود و تصدیق به آنچه که آموخته در دلش رسوخ نماید،
27. [نتیجه توحید، استغفار و ایمان، زندگى خوب و حیات طیبه دنیوى، در پرتو علم و عمل صالح و بهره‏مندى همگان از نعمت‏هاى زمینى، مى‏باشد]
28. [توحید خالص یوسف (علیه السلام) که از پاسخ او در مقابل در خواست همسر عزیز (مَعاذَ اللَّهِ إِنَّهُ رَبِّی أَحْسَنَ مَثْوایَ) نمایان است‏]
29. رابطه قانون، اخلاق کریمه و توحید. و بیان اینکه قانون بدون اخلاق و اخلاق بدون توحید نمى‏توانند منشا اثرى باشند]
30. هیچ قانونى به ثمر نمى‏رسد مگر به وسیله ایمانى که آن ایمان به وسیله اخلاق کریمه حفظ و آن اخلاق هم به وسیله توحید ضمانت شود. بنا بر این، توحید اصلى است که درخت سعادت آدمى را رشد داده و شاخ و برگ اخلاق کریمه را در آن مى‏رویاند، و آن شاخه‏ها را هم بارور ساخته جامعه بشریت را از آن میوه‏هاى گرانبها بهره‏مند مى‏سازد، هم چنان که فرموده:
31. " أَ لَمْ تَرَ کَیْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا کَلِمَةً طَیِّبَةً کَشَجَرَةٍ طَیِّبَةٍ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السَّماءِ تُؤْتِی أُکُلَها کُلَّ حِینٍ بِإِذْنِ رَبِّها وَ یَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ وَ مَثَلُ کَلِمَةٍ خَبِیثَةٍ کَشَجَرَةٍ خَبِیثَةٍ اجْتُثَّتْ مِنْ فَوْقِ الْأَرْضِ ما لَها مِنْ قَرارٍ"
32. [جز توحید و اعتقاد به عالم دیگر، هیچ انگیزه‏اى موجب فداکارى و از خود گذشتگى نبوده نمى‏تواند از نقض قوانین و سنن اجتماعى جلوگیرى کند]
33. دین توحید دین" قیم" است؟ (ذلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ ...)] تنها دین توحید است که قادر بر اداره جامعه و سوقش به سوى سر منزل سعادت است، و آن تنها دین محکمى است که دچار تزلزل نگشته تمامى معارفش حقیقت است و بطلان در آن راه ندارد، و همه‏اش رشد است و ضلالتى در آن یافت نمى‏شود،
34. توحید خالق به معناى توحید رب است و با اعتقاد به وحدانیت خالق، اعتقاد به ربوبیت ارباب و آله مورد ندارد] " أَمْ جَعَلُوا لِلَّهِ شُرَکاءَ خَلَقُوا کَخَلْقِهِ ... وَ هُوَ الْواحِدُ الْقَهَّارُ".[نیکى کردن به والدین، از مهمترین واجبات بعد از توحید]
35. این آیه آخرین آیه سوره است که غرض از بیان سوره را خلاصه مى‏کند، و در آن اصول سه‏گانه دین را که توحید و نبوت و معاد است جمع کرده. جمله" أَنَّما إِلهُکُمْ إِلهٌ واحِدٌ" مساله توحید را، و جمله" إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ یُوحى‏ إِلَیَّ" و جمله" فَلْیَعْمَلْ عَمَلًا صالِحاً ..." ثواب قرائت سوره توحید:
36. مسلمانیکه سوره: توحید را بخواند گویا: یک سوم قرآن را خوانده باشد، و بشماره افرادیکه: بخدا، فرشتگان، کتب، پیامبران خدا و روز رستاخیز ایمان آورده باشند ده حسنه به وى عطا خواهد شد.
37. ابو درداء مى‏گوید: پیامبر اسلام صلّى اللّه علیه و آله و سلّم مى‏فرمود: آیا شما عاجزید از اینکه در یک شب یک سوم قرآن را بخوانید؟ گفتم: یا رسول اللّه! کیست که یک چنین طاقتى را خواهد داشت؟ فرمود: قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ را بخوانید- نیز آن بزرگوار میفرماید: مسلمانیکه قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ را یک مرتبه بخواند باو برکت داده میشود. کسیکه دو مرتبه آنرا بخواند بوى و اهل و عیالش برکت داده خواهد شد. و اگر سه مرتبه آنرا قرائت نماید باو و اهل و عیال و همسایگانش عموما برکت داده میشود. و اگر آنرا دوازده مرتبه تلاوت کند خداى مهربان دوازده قصر در بهشت برایش بنا میکند. بعدا فرشتگانى که نگهبان او هستند میگویند: ما را ببرید تا بقصر برادرمان نظر کنیم. اگر آنرا صد مرتبه بخواند کفاره گناه بیست و پنج سال وى خواهد شد. مگر آن خونهائى که بناحق ریخته، یا اموالى که بناحق برده باشد. و اگر آنرا چهار صد مرتبه تلاوت نماید کفاره گناه چهار صد سال او میباشد. اگر آنرا هزار مرتبه قرائت کند نخواهد مرد تا اینکه مکان خود را در بهشت بنگرد، یا اینکه بهشت به وى نشان داده شود.
38. سهل بن سعد ساعدى میگوید: مردى نزد پیامبر صلّى اللّه علیه و آله آمد و از فقر و این سوره بدین لحاظ به سوره: توحید نامیده شده که مضمون و محتواى آن چیزى غیر از توحید نیست. کلمه توحید هم کلمه اخلاص نامیده مى‏شود. بنا بقولى بدین سبب به این نام نامیده شد که هر کسى به مضمون و محتواى آن معتقد و متمسک شود و اقرار کند انسانى مؤمن و مخلص خواهد بود طبق قولى کسى که این سوره را به جهت عظمت آن بخواند خداى مهربان او را از آتش دوزخ خلاص مى‏کند- مج
39. تنگدستى بآن بزرگوار شکایت نمودم. پیامبر فرمود: هرگاه داخل خانه خود شدى در صورتى که کسى در آن باشد سلام کن. و اگر کسى در آن نباشد بازهم سلام کن و سوره: قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ را یک مرتبه بخوان: هنگامیکه آن مرد این عمل را انجام داد خدا بقدرى بوى رزق و روزى عطا کرد که همسایگانش هم از آن بهره‏مند میشدند.
40. حضرت امام جعفر صادق علیه السّلام میفرماید: هنگامى که سعد بن معاذ (بضم میم) از دنیا رفت و پیامبر بزرگوار بر جنازه‏اش نماز خواند تعداد هفتاد هزار فرشته که جبرئیل هم در میان آنان بود بر بدن سعد نماز خواندند. من بجبرئیل گفتم: براى چه بود که سعد شایستگى نماز شما را پیدا کرد!؟ گفت: بدین سبب که سوره قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ را در حال: نشستن، ایستادن، سواره، پیاده، رفتن و آمدن تلاوت میکرد- مج. اللهم صل علی محمد وآله وعجل فرجهم تنظیم رمضان 1394جهانتیغ بازنگری 17/5/1394