تجزیه و افعال آن -920/058 /2 مرتبه کلمه فعل آمده . و فعل ثلاثى 111مرتبه آمده - فعل ثلاثى مجرد 23- افعال واعلال افعال سوره بقره و تجزیه افعال سوره ی حمد سوره ی بقره الی آیه 11؛

 

بسم الله الرحمن الرحیم

اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم

0. فعل های قرآن - تجزیه و افعال آن -920/058 /2 مرتبه کلمه فعل آمده .
1. و فعل ثلاثى 111مرتبه آمده - فعل ثلاثى مجرد 23- فعل ثلاثى مزید فیه 5 مرتبه مانند > افعال واعلال افعال سوره بقره و تجزیه افعال سوره ی حمد سوره ی بقره الی آیه 11؛ 
2. لا تعدّ» بضمّ تاء و کسر دال خوانده‏اند و هم با دال مشدّد که از وزن افعل و فعل‏ ثلاثى‏ مزید باشد.
3. 2-فعل‏ ثلاثى‏ مزید سلّط به معناى مستولى گردانیدن نیز در سوره 4 آیه 90 و سوره 59 آیه 6 آمده است.
4. أخْذ به صورت فعل ثلاثى مجرّد و هشت بار به صورت فعل‏ ثلاثى‏ مزید از باب مفاعله (مؤاخذه) به معناى مجازات در برابر ناسپاسى‏ یا عتاب، بازخواست، و شانزده بار به صورت فعل‏ ثلاثى‏ مزید از باب افتعال (اتّخاذ) که به مثابه «جَعْل» است، به خداوند نسبت داده شده و یک بار به صورت متّخذ از خداوند نفى شده است. از مجموع موارد استناد أخذ در صورت‏هاى گوناگون به خداوند مى‏توان آخذیّت الهى را انتزاع کرد. در روایات نیز آخذ به صورت صفت الهى آمده است؛ مانندِ: والآخذ له بذنبه‏ و أنت آخذ بناصیة کلّ دابّة.
5. 4-و أترب فعل‏ ثلاثیّ‏ مزید على وزن «أفعل» و أنا أرجح أنّ قطربا أراد أن یقول: «أترب» من الأضداد، لا «ترب و أترب».
6. 5-«تلقّى» فعل‏ ثلاثیّ‏ مزید ماضى و مفرد مذکّر غایب است از باب تفعل‏
7. (الحمد) مصدر سماعی لفعل حمد یحمد باب نصر وزنه فعل بفتح فسکون‏
8. نَعْبُد- (نعبد) فعل مضارع مرفوع، متکلم وحده و الفاعل ضمیر مستتر وجوبا تقدیره نحن‏ ...6مرتبه در قرآن آمده
9. نَسْتَعین‏- أصل آن نستعون ازفعل العون، واو مکسور، کسرة بر واو ثقیل بوده به عین منتقل شده و واو ساکن شده- پس  إعلال بساکن – واو ساکن ماقبل مکسور تبدیل به یا گشته ؛ قلبت الواو یاء لسکونها و انکسار ما قبلها- که به این عمل إعلال بالقلب گویند-.
10. اهْدِنَا- : «الْهُدَى‏: هدی (اهد) فعل أمر دعائی مبنی على حذف (ى) حرف العلة، و (نا) ضمیر متصل مبنی فی محل نصب مفعول به، و الفاعل ضمیر مستتر وجوبا تقدیره‏ - اهْدِنَا دومرتبه در قرآن آمده
11. أَنْعَمْت‏ فعل ماضی مفرد مذکر مخاطب باب افعال 8مرتبه در قرآن آمده ،
12. (یؤمنون) فعل مضارع مرفوع و علامة رفعه ثبوت النون فهو من الأفعال الخمسة؛ جمع مذکر غایب، (ء م ن) صحیح مهموز الفاء، ثلاثی مزید باب افعال، معلوم، متعدی 85مرتبه در قرآن آمده،

 

13. (یقیمون) فعل مضارع مرفوع، جمع مذکر غایب، (ق و م ) معتل اجوف واوب، ثلاثی مزید باب افعال، معلوم, متعدی علامة رفعه ثبوت النون فهو من الأفعال الخمسة 13مرتبه در قرآن آمده،
14. (رَ‌زَقْنَاهُمْ) : فعل ماضی مبنی بر سکون، متکلم مع الغیر، (ر ز ق) صحیح سالم، ثلاثی مجرد، معلوم، متعدی. (هم) ضمیر متصل نصبی، جمع مذکر غایب، مفعول به 13مرتبه در قرآن آمده،
15. (یُنفِقُونَ): فعل مضارع مرفوع، جمع مذکر غایب، (ن ف ق) صحیح سالم، ثلاثی ، معلوم, متعدی ؛  23مرتبه در قرآن آمده،
16. (أُنزِلَ ): فعل ماضی مبنی، مفرد مذکر غایب، (ن ز ل ) صحیح سالم، ثلاثی مزید باب افعال، مجهول، (هو مستتر نایب فاعل) (أُنزِلَ ) 162مرتبه در قرآن آمده،
17.  (یُوقِنُونَ ) : فعل مضارع مرفوع، جمع مذکر غایب،(و ق ن) معتل مثال واوی،ثلاثی مزید باب افعال، معلوم, متعدی ؛ یُوقِنُونَ 11مرتبه در قرآن آمده
18. (یُقِیمُونَ) یُقْوِمُونَ 1..6 (اعلال به سکون  یُقِوْمُونَ 1..6 (اعلال به قلب) یُقِیمُونَ : جرى فیه حذف الهمزة تخفیفا مجرى یؤمنون لأن ماضیه أقام وزنه أفعل .. و فیه إعلال بقلب عین الکلمة الواو إلى یاء و أصله‏ یقومون بکسر الواو، فاستثقلت الکسرة على الواو فسکّنت- و هو إعلال بالتسکین- و نقلت حرکتها إلى القاف، فلمّا سکّنت الواو و انکسر ما قبلها قلبت یاء فقیل یقیمون وزنه یفعلون بضم الیاء ؛ (یُقِیمُونَ) 6مرتبه در قرآن آمده؛
19. (کَفَرُ‌وا) : فعل ماضی مبنی بر ضم،جمع مذکر غایب، (ک ف ر ) صحیح سالم، ثلاثی مجرد، معلوم، لازم، فاعل: واو . (کَفَرُ‌وا) 197 مرتبه درقرآن آمده.
20. (أَنذَرْ‌تَهُمْ ): (أَنذَرْ‌تَ) فعل ماضی مبنی بر سکون، مفرد مذکر مخاطب، (ن ذ ر) صحیح سالم ، ثلاثی مزید باب افعال، معلوم، متعدی، (تَ) فاعل، (هم) ضمیر متصل نصبی جمع مذکر غایب، مفعول به (أَنذَرْ‌تَهُمْ ) 2مرتبه در قرآن آمده .
21. ( لَمْ تُنذِرْ‌هُمْ ): (لَمْ تُنذِرْ‌) فعل جحد، مضارع مجزوم به حرف لم، مفرد مذکر مخاطب، (ن ذ ر) صحیح سالم ، ثلاثی مزید باب افعال، معلوم، متعدی، فاعل: انت مستتر، (هم) ضمیر متصل نصبی جمع مذکر غایب، مفعول به .. ( لَمْ تُنذِرْ‌هُمْ ) 2 مرتبه در قرآن آمده
22. (لَا یُؤْمِنُونَ ) : فعل نفی، مضارع مرفوع، جمع مذکر غایب، (ء م ن) صحیح مهموز الفاء، ثلاثی مزید باب افعال، معلوم، لازم (لَا یُؤْمِنُونَ ) 25 مرتبه در قرآن آمده
23. (خَتَمَ ) : فعل ماضی ، مفرد مذکر غایب، (خ ت م) صحیح سالم، ثلاثی مجرد، معلوم، لازم -(خَتَمَ ) 5مرتبه درقرآن امده ؛
24. (یَقُولُ ): فعل مضارع مرفوع، مفرد مذکر غایب، (ق و ل) معتل اجوف واوی، ثلاثی مجرد، معلوم، متعدی . یَقْوُلُ (اعلال به سکون) یَقُوْلُ – یَقُولُ - 182مرتبه درقرآن امده ؛
25. (آمَنَّا): فعل ماضی، متکلم مع الغیر، (ء م ن) صحیح مهموز الفاء، ثلاثی مزید باب افعال، معلوم، لازم (نا) ضمیر متصل رفعی، فاعل - أءْمَنّا (قانون تخفیف همزه) آمَنَّا  – 39 مرتبه درقرآن امده ؛
26. ( یُخَادِعُونَ ): فعل مضارع مرفوع، جمع مذکر غایب، (خ د ع) صحیح سالم، ثلاثی مزید باب مفاعله، معلوم، متعدی – 2 مرتبه درقرآن امده ؛
27. (آمَنُوا ): فعل ماضی، جمع مذکر غایب، (ء م ن) صحیح مهموز الفاء، ثلاثی مزید باب افعال، معلوم، لازم (قاعده تخفیف همزه) – 263 مرتبه درقرآن امده ؛
28. (یَخْدَعُونَ ): فعل مضارع مرفوع، جمع مذکر غایب، (خ د ع) صحیح سالم، ثلاثی مجرد، معلوم، متعدی - 1مرتبه درقرآن امده ؛
29. ( مَا یَشْعُرُ‌ونَ ): (ما) نافیه؛ (یَشْعُرُ‌ونَ) فعل مضارع مرفوع، جمع مذکر غایب، (ش ع ر) صحیح سالم، ثلاثی مجرد، معلوم، لازم – 2 مرتبه درقرآن امده ؛
30. ( فَزَادَهُمُ ): (ف) حرف عطف؛ (زَادَ) فعل ماضی،مفرد مذکر غایب، (ز ی د) معتل اجوف یایی، ثلاثی مجرد، معلوم، متعدی. (هم) ضمیر متصل نصبی جمع مذکر غایب، مفعول به – 2 مرتبه درقرآن امده ؛
31. ( کَانُوا ): فعل ماضی، جمع مذکر غایب، (ک و ن) معتل اجوف واوی، ثلاثی مجرد، معلوم، متعدی.(فعل ناقصه، - 258 مرتبه درقرآن امده ؛(
32. ( یَکْذِبُونَ ): فعل مضارع مرفوع، جمع مذکر غایب، (ک ذ ب) صحیح سالم، ثلاثی مجرد، معلوم، لازم – 7 مرتبه درقرآن امده ؛
33. ( تکْذِبُونَ ) :فعل مضارع مرفوع، جمع مذکر غایب، (ک ذ ب) صحیح سالم، ثلاثی مجرد، معلوم، لازم – 2 مرتبه درقرآن امده ؛
34. ( قِیلَ ): فعل ماضی، مفرد مذکر غایب، (ق و ل ) معتل اجوف واوی، ثلاثی مجرد، مجهول. ( قِیلَ ) 54 مرتبه درقرآن امده ؛
35. ( زَیَدَ ) ؛ زاد اجوف یایی ( قلب به الف قاعده 5) 23- مرتبه درقرآن امده ؛
36. (أَنْزَلْت) فعل ماض , مفرد مونث مغایب باب افعال مهموز الفاء، ثلاثی مزید و فاعله ‏- 9- مرتبه درقرآن امده ؛
37. (لا تَکُونُوا ) - تکَوَنوا ..جمع مذکر مخاطب  کانوا (لا) ناهیة جازمة (تکونوا) مضارع ناقص مجزوم و علامة الجزم حذف النون‏-  10مرتبه درقرآن امده ؛
38. ( قیلَ ) قَوَلَ (مجهول) قُوِلَ - قیلَ – 54 مرتبه درقرآن امده ؛
39. (لَا تُفْسِدُوا ) : فعل نهی(مضارع مجزوم به حرف لا نهی) علامت جزم حذف نون، مفرد مذکر مخاطب، (ف س د) صحیح سالم، ثلاثی مزید باب افعال، معلوم، لازم – 3 مرتبه درقرآن امده ؛
40. ( قَالُوا ) : فعل ماضی، جمع مذکر غایب، (ق و ل ) معتل اجوف واوی، ثلاثی مجرد، معلوم، متعدی – 315-  مرتبه درقرآن امده ؛ اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم