۰۲
دی
بسم الله الر حمن الرحیم
اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم
- بیش از 120 کتا ب از نهج البلاغه ؛ ترجمه و شروح آن از آقا جانم امیرالمومنین علی بن ابی طالب علی علیه السلام در دانش نامه علوی آمده است بعضا با شناسنامه و یا نام و زبان کتاب آورده شده در نمایش پردازش اربعیه حسینی ملاحظه فرمایی. https://safarzade.blog.ir/
- ( خطبه همام ) - 133 نکته فضیلت در وصف متقین سه -
- و از جمله کلام نصیحت فرجام آن امام همام است علیه السّلام: (کان یوصى به اصحابه) که وصیّت مىکند به آن صحابههاى خود را به این وجه که: (تعاهدوا امر الصّلوة) تعهّد کنید کار نماز را که مناجات است با حضرت قاضى الحاجات (و حافظوا علیها) و محافظت نمایید بر آن با شرایط و ارکانش در جمیع اوقات (و استکثروا منها) و بسیار خواهید از نماز به کثرت و مداومت (و تقرّبوا بها) و نزدیکى جویید از آن به سوى قرب حضرت عزّت (کانت على المؤمنین) هست بر جمیع مؤمنان (کتابا موقوتا) فریضه کرده شده، که تعیین نموده شده است وقت آن (الا تسمعون) آیا نشنیدهاید و گوش فرا نداشتهاید (الى جواب اهل النّار) به جواب اهل دوزخ (حین سئلوا) وقتى که پرسیده شوند ایشان (ما سلککم فى سقر) چه چیز در آورد شما را در دوزخ (قالوا لم نک من المصلّین) گویند نبودیم ما از نماز گذارندگان (و انّها) و به تحقیق که نماز (لتحتّ الذّنوب) هر آینه مىریزاند گناهان را (حتّ الورق) همچه ریختن برگ از درختان (و تطلقها) و رها مىکند . خطبه همام : تنبیهالغافلین . ص 60 ..
- خطبه یک صد و هشتاد و هشتم: [در وصف متقین ]. کاوشىدرنهجالبلاغه : به نظر من، این خطبه ، همچون آئینهایست پیش روى مؤمنین، تا خود را با معیارهاى متّقین مقایسه کنند.
- خطبه همام وصیت حضرت از آقا جانم امیرالمومنین علی بن ابی طالب علی علیه السلام به اصحاب خود دارای سرفصل هایی است که در این مختصر خدمت حضرات اساتید محترم جهت الگو گیری و بهروری و رفع نواقص آمده شده ؛ هَلْ مِنْ نَاصِرٍ یَنْصُرُنِی و هل ٍمِنْ مَعِین یُعینونی
- روى أن صاحبا لأمیر المؤمنین علیه السلام- یقال له: همام- کان رجلا عابدا، فقال له: یا امیر المؤمنین، صف لى المتقین حتى کأنى أنظر إلیهم فتثاقل علیه السلام عن جوابه، ثم قال: یا همّام اتّق اللّه و أحسن (إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذِینَ اتَّقَوْا وَ الَّذِینَ هُمْ مُحْسِنُونَ) فلم یقنع همام بهذا القول حتى عزم علیه، فحمد اللّه و أثنى علیه، و صلى على النبی صلى اللّه علیه و آله، ثم قال: أمّا بعد، فإنّ اللّه سبحانه و تعالى خلق الخلق - حین خلقهم - غنیّا عن طاعتهم، آمنا من معصیتهم، روایت شده است که یکی از اصحاب امیرالمؤمنین علیه السلام - به نام همام - عابد بود و به او گفت: ای امیرالمؤمنین (علیه السلام) برای من متقین را توصیف کن تا گویی. من به آنها می نگرم، خدا با پرهیزگاران و نیکوکاران است.» همام تا تصمیم گرفت به این گفتار راضی نشد، پس سلام الله علیه در پاسخ او تردید کرد، سپس فرمود: ای همام، از خدا بترسید و نیکی کنید (همانا خداوند با تقوای خدا و نیکوکاران است) سپس فرمود: اینک خدای تعالی است بی نیاز از اطاعتشان، امان از نافرمانی...اختیارمصباحالسالکین ص 380
- فإنّ اللّه سبحانه و تعالى خلق الخلق - حین خلقهم - غنیّا عن طاعتهم، آمنا من معصیتهم،». وَ لِلَّهِ جُنُودُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ..؛ وَ لِلَّهِ خَزائِنُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ..؛ وَ قالَ مُوسى إِنْ تَکْفُرُوا أَنْتُمْ وَ مَنْ فِی الْأَرْضِ جَمِیعاً فَإِنَّ اللَّهَ لَغَنِیٌّ حَمِیدٌ. با ایمان و عمل خود، بر خداوند هیچ منّتى نگذاریم که او نیازى به اعمال ما ندارد. «لَغَنِیٌ حَمِیدٌ» .. بهجالصباغة ج 12 ص 416
- غنیّا عن طاعتهم، لِأَنَّهُ لَا تَضُرُّهُ مَعْصِیَةُ مَنْ عَصَاهُ- وَ لَا تَنْفَعُهُ طَاعَةُ مَنْ أَطَاعَهُ فَقَسَمَ بَیْنَهُمْ مَعَایِشَهُمْ- وَ وَضَعَهُمْ مِنَ الدُّنْیَا مَوَاضِعَهُمْ- .. ترجمهشرحنهج.. پس بىنیاز از طاعت ایشان ایمن از عصیان ایشان زیرا که او را ضرر نمىرساند نافرمانى کسى که نافرمانى کرد او را (ابنمیثم) ج 3 . ص 745
- غنیّا عن طاعتهم، و لا تنفعه طاعة من اطاعه فقسم بینهم معایشهم و وضعهم من الدّنیا
- و سود نمىدهد فرمان بردار هر کسى پس قسمت کرد میان ایشان معیشتهاى ایشان و وضع کرد و نهاد ایشان را از دنیا
- غنیّا عن طاعتهم، اما پس از حمد پس براستى خداوند پاک و بزرگ آفرید مخلوقات را وقتى که آفرید آنها را بىنیاز از اطاعت آنان وایمن از نافرمانى آنان
- آمنا من معصیتهم، لأنّه سبحانه لا تضرّه معصیة من عصاه، و لا تنفعه طاعة من أطاعه. فقسم بینهم معایشهم، و وضعهم من الدّنیا مواضعهم. فالمتّقون فیها هم أهل الفضائل، منطقهم الصّواب، 193- ترجمهنهج..(قرن5و6). ج 2 . ص 51
- غنیّا عن طاعتهم، بى نیاز از طاعت ایشان (امنا من معصیتهم) ایمن از عصیان (لانّه لا یضرّه) زیرا که ضرر نمىرساند او را (معصیّة من عصاه) نافرمانى کسى که راه عصیان سپرد به او (و لا تنفعه) و سود نمىدهد او را (طاعة من اطاعه) فرمان بردارى کسى که فرمان برد او را. بلکه ضرر معصیت عاید است به نفس عاصیان و منفعت طاعت راجع است به نفس مطیعان. تنبیهالغافلین ج 2. ص 19
- آمنا من معصیتهم، (اما بعد همانا خداوند سبحان و متعال هنگامى که خلق را بیافرید از فرمانبردارى آنان بىنیاز و از سرپیچى آنان در امان بود» نخست نسب همام را چنین آورده است: جلوهتاریخ . ج 5 . ص 39
- آمنا من معصیتهم، لأنّه لا تضرّه معصیة من عصاه، و لا تنفعه طاعة من أطاعه. فقسم بینهم معایشهم، و وضعهم من الدّنیا مواضعهم. شرحنهج..(السیدعباس) ج 3 . ص 351
- غنیّا عن طاعتهم، بى نیاز از طاعت ایشان- چه- از طاعت بندگان بى نیاز است. شرحنهج..(مدرسوحید) ج 12.ص 20
- آفریننده ایمن از معصیت بندگان آمنا من معصیتهم خ 193 1 3- تقسیم کننده روزى بندگان فقسم بینهم معایشهم خ 193 2 4- قرار دهنده هر موجودى در جایگاه خویش و وضعهم من الدّنیا مواضعهم خ 193 2 فرهنگمعارف .ج 1.ص 514
- آمنا من معصیتهم، لأنّه لا تضرّه معصیة من عصاه، و لا تنفعه طاعة من أطاعه، منهاجالبراعة(الخوئی) ج 12 ص 106
- غنیّا عن طاعتهم، یگانگى ذات مقدّس در مرتبه ذات و اینکه مثل و مانند ندارد: لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ هیچ چیز در مرتبه ذات او نیست، همه چیز مخلوق و محتاج اوست و او خالق کل و غنّى بالذات است، میان مسلمین اختلافى نیست.
- غنیّا عن طاعتهم، ما خدا را به صفات علیم، حکیم، غنى، کامل، عادل، جواد شناختهایم و چون او را با این صفات شناختهایم مىدانیم آنچه واقع مىشود مبنى بر «حکمت» و «مصلحت» است هر چند ما نمىتوانیم همه آن حکمتها و مصلحتها را درک کنیم. ما به
- غنیّا عن طاعتهم، خداوند، غنىّ على الاطلاق است، غایتى را جستجو نمىکند؛ کمالى فرض نمىشود که او فاقد باشد تا بخواهد آن را جستجو کند؛
- «أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَى اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِیُ الْحَمِیدُ». خدا به همه چیز آگاه است و بر همه چیز تواناست: «إِنَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ»
- غنیّا عن طاعتهم، خداوند متعال که خالق و پدیدآورنده جهان و انسان است، غنىّ بالذّات است، بسیط من جمیع الجهات است، کامل مطلق است، حالت منتظره ندارد، حرکت و تکامل در او محال است، صفاتش عین ذاتش است، جهان یکسره فعل اوست، سراسر گیتى مظهر اراده و مشیّت اوست، اراده او رقیب ندارد، هر عاملى از عاملها و هر اراده و مشیّتى از مشیّتها در طول مشیّت اوست نه در عرض آن.
- غنیّا عن طاعتهم، او غنى و بىنیاز است، آنچه او مىکند فضل وجود و بخشش و اعطاء است. او کارى را براى رفع نیازى از خود و براى رسیدن به کمال و سعادتى انجام نمىدهد. کار حکیمانه خداوند عبارت است از کارى که مخلوق را به کمال لایق خود برساند،
- غنیّا عن طاعتهم، در نماز میّت، قبل از آخرین تکبیرش آنجا که درباره میّت دعا مىکنیم با این جمله شروع مىشود: اللَّهُمَّ انَّ هذَا الْمُسَجّى قُدّامَنا عَبْدُکَ وَ ابْنُ عَبْدِکَ نَزَلَ بِکَ وَ انْتَ خَیْرُ مَنْزولٍ بِهِ ... اللَّهُمَّ انَّکَ قَبَضْتَ روحَهُ الَیْکَ فَقَدِ احْتاجَ الى رَحْمَتِکَ وَ انْتَ غَنِىٌ عَنْ عَذابِهِ.
- غنیّا عن طاعتهم، غَنِیّاً عَنْ طاعَتِهِمْ)، او بىنیاز مطلق است از طاعت ما، از عشقورزى ما، از عبادت ما و از همه چیز.
- آمنا من معصیتهم، طاعت و اطاعت مظهر نیاز مخلوق به خالق و خضوع مخلوق در برابر خالق و اطاعت مخلوق از خالق است[1]، یعنى یک نیاز و خضوع و اطاعت تکوینى در همه موجودات هست نه اینکه خداوند نیاز به طاعت داشته باشد.
- آمنا من معصیتهم، پرسش: آیا خداوند به حمد و ستایش ما نیاز دارد؟ پاسخ: خیر چنین نیست؛ چنانکه اگر گفتیم: مردم باید خانههاى خود را رو به خورشید بسازند، به این معنا نیست که خورشید به ما و خانه ما نیاز دارد.
- نه تنها خدا که بسیارى از مخلوقات خداوند نیز به انسان نیازى ندارند و این انسان است که از همه محتاجتر؛ ولى از همه متکبرتر است.
- آمنا من معصیتهم، مثلًا اکسیژن، دریا، ماهىهاى دریا، جنگلها، باد و باران، پرندگان، چرندگان و زنبور عسل محتاج ما نیستند؛ ولى انسان به همه اینها نیاز دارد.
- آمنا من معصیتهم، اگر ما مىگوییم حمد و ستایش الهى لازم است به خاطر آن است که وجود ما و رشد ما و ادامهى زندگى و حلّ مشکلات و کمبودهاى ما تنها به دست اوست. او که رحمت را بر خود واجب کرده است. «کتب على نفسه الرّحمة» «1» آیا ما ستایش را بر خود واجب نکنیم.
- آمنا من معصیتهم، حمد و ستایش ما به پاس رحمت گستردهى او، «و رحمتى وسعت کلّ شىء» و به نوعى انجام وظیفه است.
- آمنا من معصیتهم، همه موجوات نیاز به سوی او دارند:یَسْئَلُهُ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الارْضِ کُلَّ یَوْمٍ هُوَ فِی شَأْنٍ الرحمن، 29.
- آمنا من معصیتهم، و رزق همه موجودات به دست او است: إِنَّ اللّهَ هُوَ الرَّزّاقُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتِینُ ذاریات، 58.
- و حتّی عزت و ذلت و گرفتن و عطا کردن به دست او است: وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِی الارْضِ إِلا عَلَی اللّهِ رِزْقُها هود، 6.
- آمنا من معصیتهم، خداوند به هر کس که شایسته و لایق باشد، حکومت مىدهد. همان گونه که به سلیمان، یوسف، طالوت و ذوالقرنین عطا نمود. «تُؤْتِی الْمُلْکَ مَنْ تَشاءُ» حکومت و حاکمیّت، دلبستگىآور است. «تَنْزِعُ الْمُلْکَ» «نزع» به معناى کندن است و نشانه یک نوع دلبستگى است..قُلِ اللّهُمَّ مالِکَ الْمُلْکِ تُوتِی الْمُلْکَ مَنْ تَشاءُ وَ تَنْزِعُ الْمُلْکَ مِمَّنْ تَشاءُ وَ تُعِزُّ مَنْ تَشاءُ وَ تُذِلُّ مَنْ تَشاءُ بِیَدِکَ الْخَیْرُ آل عمران، 26.
- غنیّا عن طاعتهم، خداوند بی نیاز مطلق است وهمه به او نیازمند هستند: یا أَیُّهَا النّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَی اللّهِ وَ اللّهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ فاطر، 15.
- غنیّا عن طاعتهم، بدون نیاز آفریده است: ریشهى ظلم یا نیاز است، یا سنگدلى و هیچ یک از این دو در خدا وجود ندارد. «الْغَنِیُ ذُو الرَّحْمَةِ» وَ رَبُّکَ الْغَنِیُ انعام، 133.
- آمنا من معصیتهم، الحمد لله الذی تحبب إلی و هو غنی عنی بحارالانوار، ج 94، ص 192. امّا بر اساس لطف آفریده است. کَتَبَ عَلی نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ انعام، 12.
- آمنا من معصیتهم، در هیچ زمان همهى مردم یکدست نبودهاند. «وَ لا یَزالُونَ مُخْتَلِفِینَ» دلیل اختلاف مردم، قدرت آزاد بودن آنان است. لَوْ شاءَ ... وَ لا یَزالُونَ مُخْتَلِفِین
- وَ لا یَزالُونَ مُخْتَلِفِینَ إِلا مَنْ رَحِمَ رَبُّکَ هود، 118.
- علاوه بر این که بر تمام نظام غالب است. وَ اللّهُ غالِبٌ عَلی أَمْرِهِ یوسف، 21.
- خداوند بی نیاز از مخلوق : یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَی الْمُومِنِینَ أَعِزَّةٍ عَلَی الْکافِرِینَ یُجاهِدُونَ فِیسَبِیلِ اللّهِ وَ لا یَخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ ذلِکَ فَضْلُ اللّهِ یُوتِیهِ مَنْ یَشاءُ وَ اللّهُ واسِعٌ عَلِیمٌ اى کسانى که ایمان آوردهاید! هر کس از شما که از دین خود برگردد (به خدا ضررى نمىزند، چون) خداوند در آینده قومى را خواهد آورد که آنان را دوست دارد و آنان نیز خدا را دوست دارند. آنان نسبت به مؤمنان نرم و فروتن و در برابر کافران سرسخت و قاطعند، در راه خدا جهاد مىکنند و از ملامت هیچ ملامتکنندهاى نمىهراسند. این فضل خداست که به هر که بخواهد (وشایسته ببیند) مىدهد و خداوند وسعتبخش بسیار داناست. مائده/ 54 متقین سه -
اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم
